شیر گاو، نوشیدنی پر طرفداری در جهان است. اما همه افراد نمی توانند این شیر را تحمل و هضم کنند. بنابراین به دنبال منابع لبنی دیگری هستند. شیر بز یکی از محصولاتی است که می تواند با شیر گاو رقابت کند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت ضمن توضیح تفاوت های شیر گاو و بز، در مورد ارزش غذایی و خواص شیر بز نیز صحبت خواهیم کرد.
ارزش غذایی شیر بز
در حالی که این شیر در دنیای غرب زیاد محبوب نیست، اما یکی از نوشیدنی های پر مصرف در سایر نقاط جهان است و هر لیوان آن حاوی مواد مغذی زیر است.
- کالری ۱۶۸
- چربی اشباع شده ۶٫۵ گرم (حدود ۳۳ درصد از نیاز روزانه بدن)
- کربوهیدرات ۱۱ گرم (حدود ۴ درصد از نیاز روزانه بدن)
- پروتئین ۱۰٫۹ گرم (حدود ۴ درصد از نیاز روزانه بدن)
- کلسترول ۲۷ میلی گرم (حدود ۹ درصد از نیاز روزانه بدن)
- قند ۱۱ گرم
- سدیم ۱۲ میلی گرم (حدود ۵ درصد از نیاز روزانه بدن)
مواد معدنی
- کلسیم ۳۲۷ میلی گرم (حدود ۳۳ درصد از نیاز روزانه بدن)
- فسفر ۲۷۱ میلی گرم (حدود ۲۷ درصد از نیاز روزانه بدن)
- منیزیم ۳۴٫۲ میلی گرم (حدود ۹ درصد از نیاز روزانه بدن)
- پتاسیم ۴۹۸ میلی گرم (حدود ۱۴ درصد از نیاز روزانه بدن)
- مس ۰٫۱ میلی گرم (حدود ۶ درصد از نیاز روزانه بدن)
- روی ۰٫۷ میلی گرم (حدود ۵ درصد از نیاز روزانه بدن)
ویتامین ها
- ویتامین آ ۴۸۳ واحد بین المللی (حدود ۱۰ درصد از نیاز روزانه بدن)
- ویتامین B2 (ریبوفلاوین) ۰٫۳ میلی گرم (حدود ۲۰ درصد از نیاز روزانه بدن)
- ویتامین سی ۳٫۲ میلی گرم (حدود ۵ درصد از نیاز روزانه بدن)
- ویتامین دی ۲۹٫۳ IU / (حدود ۷ درصد از نیاز روزانه بدن)
خواص شیر بز
هضم آن آسان تر است
در حالی که میزان چربی شیر گاو و بز یکسان است، اما ذرات چربی های موجود در شیر بز کوچکتر هستند و بدن می تواند آن ها را ساده تر هضم کند. پروتئین شیر بز، خامه ای نرم تر از شیر گاو می دهد. فقط حدود ۲ درصد از شیر بز دلمه می بندد که این مقدار در مقایسه با شیر گاو که حدود ۱۰ درصد است به مراتب کمتر بوده و به بدن کمک می کند که آن را با تحریک کمتری نسبت به شیر گاو هضم کند.
شیر بز از لاکتوز یا قندهای لبنی کمتری نیز برخوردار است. از آنجایی که بسیاری از افراد به علت عدم تحمل لاکتوز، به لاکتوز حساسیت دارند، شیر بز می تواند گزینه مناسب تری برای این افراد باشد.
پروتئین های آن کمتر آلرژیک هستند و کمتر باعث التهاب می شوند
اکثر افرادی که ناتوانی در هضم شیر گاو دارند، در واقع به یکی از پروتئین های موجود در آن حساسیت دارند. این افراد آنزیم A1 کازئین را ندارند به همین دلیل در هضم A1 ناتوانند. علاوه بر این، شیر گاو برای برخی از کودکان آلرژی زا است و این آلرژی می تواند تا بزرگسالی نیز ادامه یابد. این شیر حاوی بیش از ۲۰ نوع مختلف آلرژن (از جمله A1 کازئین) است که می توانند واکنش های آلرژیک ایجاد کنند. علائم این نوع آلرژی مانند علائم آلرژی فصلی است و شامل کهیر، آبریزش بینی، درد شکم و کولیک در نوزادان می باشد.
این پروتئین برای برخی افراد بسیار التهابی است. از طرفی التهاب ریشه بسیاری از بیماری ها است. کازئین A1 می تواند به مشکلاتی مانند موارد زیر دامن بزند:
- سندرم روده تحریک پذیر
- کرون
- کولیت
- آکنه
- بیماری های خود ایمنی
- مشکلات پوستی مانند اگزما
برعکس، شیری که بیشتر یا منحصرا حاوی کازئین A2 است، هیچ کدام از این اثرات التهابی را ایجاد نمی کند. شیر بز تنها حاوی کازئین A2 است. این پروتئین، نزدیک ترین پروتئین به شیر مادر می باشد. در واقع، یک مطالعه نشان می دهد که شیر بز، زمانی که به عنوان اولین پروتئین پس از تغذیه با شیر مادر به کودک داده می شود، کمتر از شیر گاو ممکن است در کودک آلرژی ایجاد کند.
این شیر کلسیم و اسیدهای چرب بسیار زیادی دارد، اما کلسترولش کم است
در حالی که شیر گاو اغلب به عنوان یکی از غذاهای اصلی غنی از کلسیم مورد استفاده قرار می گیرد، نیازی به نگرانی در مورد عدم دریافت کلسیم کافی در هنگام مصرف شیر بز وجود ندارد. در واقع این شیر غنی از مواد معدنی است. کلسیم در شیر بز حدود ۳۳ درصد از نیاز روزانه بدن به این ماده را تامین می کند. در حالی که شیر گاو حدود ۲۸ درصد از نیاز بدن به کلسیم را برآورده می کند.
شیر بز همچنین دارای مقدار زیادی اسیدهای چرب با زنجیره متوسط است. در این شیر ۳۰ الی ۳۵ درصد از این اسیدها وجود دارد. در مقایسه با شیر گاو که اسید های چربش ۱۵ الی ۲۰ درصد است. این اسیدهای چرب باعث افزایش انرژی شده و به عنوان چربی در بدن ذخیره نمی شود. اسیدهای چرب با زنجیره متوسط به کاهش کلسترول کمک کرده و حتی می توانند به درمان بیماری هایی مثل بیماری عروق کرونری و اختلالات روده کمک کند.
شیر بز کمک می کند تا سطح کلسترول خوب افزایش پیدا کند. در حالی که سطح کلسترول بد را کاهش می دهد. در حقیقت، خواص درمانی این نوع شیر شبیه روغن زیتون است و برای متعادل کردن سطح کلسترول استفاده از آن توصیه می شود.
پوست را شاداب می کند
اسید های چرب و تری گلیسیرید موجود در شیر بز، نه تنها کلسترول را متعادل نگه می دارند، بلکه به شما کمک می کنند تا از نظر ظاهری نیز سالم به نظر برسید. ویژگی های مرطوب کننده این شیر باعث می شود پوست کودک نرم شود. شیر بز همچنین مقدار زیادی ویتامین A دارد که می تواند ظاهر پوست را بهبود بخشیده و با آکنه مبارزه کند. در واقع، باید آن را به عنوان یکی از داروهای خانگی درمان آکنه در نظر گرفت. اسید لاکتیک موجود در شیر بز، بدن شما را از سلول های مرده پوست پاک کرده و رنگ پوست را روشن می کند. با مصرف این شیر خستگی پوست از بین می رود.
از آنجا که شیر بز سطح pH مشابه ای با بدن انسان دارد، به خوبی و با ایجاد تحریک کمتر توسط پوست جذب شده و باکتری ها را در خلاء نگه می دارد.
مواد مغذی و مواد معدنی در این ماده بهتر از شیر گاو جذب می شود
شاید در نگاه اول مواد معدنی و مغذی موجود در شیر بز و گاو مشابه باشد اما در این نبرد شیر بز برنده است. زیرا مواد مغذی درونش بهتر جذب می شود.
به همین دلیل است که مطالعات اولیه نشان داده اند که مواد مغذی مانند آهن، کلسیم، منیزیم و فسفر در شیر بز به راحتی هضم شده و بدن می تواند از آن استفاده کند. به دلیل قابلیت زیستی این مواد معدنی، شیر بز برای درمان کمبود های تغذیه ای مانند کم خونی نیز مفید است. علاوه بر این، این ماده می تواند به جبران کمبود آهن و کمبود منیزیم نیز کمک کند.
به همین دلیل محققان به افرادی که بیماری ها زیر را دارند پیشنهاد می کنند که شیر بز را به طور منظم استفاده کنند:
- سوء جذب
- کم خونی
- پوکی استخوان
- افراد استفاده کننده از درمان های طولانی مدت با مکمل آهن
مصرف منظم شیر بز توانایی بدن برای استفاده از آهن و بازسازی هموگلوبین را افزایش می دهد. این عوامل باعث می شوند که این ماده روش طبیعی و ایمنی برای درمان پوکی استخوان و مبارزه با کم خونی باشد. سطح بالای روی و سلنیوم در شیر بز نیز به جلوگیری از بیماری های نوروژنیک کمک می کند.
مقایسه شیر بز و شیر گاو
شیر بز
مزایا:
هنگامی که به چگونگی عملکرد دستگاه گوارش نگاه می کنید، می توانید ببینید که مشکلات سیستم گوارش مانند سوراخ شدن دیواره روده به راحتی ایجاد می شوند. خوشبختانه، هضم شیر بز توسط بدن بسیار ساده است. بنابراین این ماده یک گزینه عالی برای کسانی است که با مشکلات دستگاه گوارش دست و پنجه نرم می کنند. شیر بز برای کسانی که با مشکل عدم تحمل لاکتوز که سبب التهاب می شود نیز مواجه هستند مفید می باشد. شیر بز یک گزینه عالی برای کودکانی است که کم کم از شیر مادر گرفته می شوند. زیرا این ماده حاوی آلرژن های کمتری نسبت به شیر گاو است.
معایب:
از آنجا که شیر بز کمتر تولید می شود ممکن است گرانتر از شیر گاو باشد. شیر خام بز، بهتر از شیر بز فراوری شده است. اما متاسفانه دسترسی به آن دشوار است.
شیر گاو
مزایا:
شیر گاو ارزان است و می توان آن را همه جا پیدا کرد. برای افرادی که نمی توانند شیر گاو را هضم کنند، شیر خام نسبت به شیر پاستوریزه بسیار مفید تر است. مزایای شیر خام شامل بهبود پوست، آلرژی کمتر و کاهش وزن می شود.
معایب:
شیر گاو A2 ندارد. به همین دلیل است که هضم آن حدود ۶ ساعت طول می کشد. این در حالی است که هضم شیر بز تنها ۳۰ دقیقه زمان نیاز دارد. اگر مشکل مربوط به دستگاه گوارش مانند سندرم روده تحریک پذیر داشته باشید، ممکن است نیاز باشد که از مصرف این نوع شیر منع شوید. در ضمن وقوع آلرژی با مصرف شیر گاو بسیار محتمل تر است.
شیر گوسفند
شیر گوسفند کاملا شبیه شیر بز است. در حالی که در بسیاری از موارد نیز سالم تر از شیر بز می باشد. یک فنجان شیر گوسفندی دارای کلسیم، کربوهیدرات و پروتئین بیشتری نسبت به شیر بز است. شیر گوسفندی در بسیاری از ویتامین ها و مواد معدنی مانند ویتامین B12، ویتامین C، فولات و منیزیم نیز غنی از شیر بز و گاو می باشد. شیر گوسفندی مثل شیر بز به راحتی قابل هضم است.
پس چرا زیاد از شیر گوسفندی استفاده نمی شود؟ مقدار چربی زیاد در این شیر برای بسیاری از افراد خطرناک است. در حالی که چربی های موجود در آن عمدتا غیرمستقیم و غیر اشباع شده (چربی های مناسب) هستند، اما مصرف زیاد آن ها می تواند برای افراد خاصی مضر باشد. یک فنجان شیر گوسفند تقریبا دو برابر بیشتر از شیر گاو و شیر بز حاوی این چربی ها است.