چه عواملی موجب ضعف در سیستم ایمنی می شود؟

آیا زیاد سرما می خوردید و مریض می شوید؟ اگر پاسخ شما بله است، احتمالا ضعف در سیستم ایمنی دارید. سیستم ایمنی شامل بسیاری از ساختارهای بیولوژیکی و فرآیندهای موجود در بدن شما می باشد. هنگامی که این سیستم به درستی عمل کند، میکروب ها و موجودات مضر نمی توانند باعث بیماری ها و عفونت ها شوند. این فرایند در واقع سیستم دفاعی بدن شماست.

سیستم ایمنی بدن با انجام بسیاری از وظایف، به شما کمک می کند تا از بسیاری از بیماری ها دور بمانید و قوی و سالم باشید. اما یک سیستم ایمنی ضعیف، بدن را در برابر میکروب ها و باکتری هایی که هر روز با آن ها تماس دارد بی دفاع می کند و باعث آسیب بیشتر می شود.

زمانی که ما متولد می شوید سیستم ایمنی داریم. اما برخی از افراد سیستم های ایمنی قوی تری نسبت به دیگران دارند. عوامل زیادی وجود دارد که می توانند سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف کنند. برای آشنایی با این عوامل تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه ما باشید.

عوامل ایجاد کننده ضعف در سیستم ایمنی

زیاده روی در نوشیدن الکل

نوشیدن بیش از حد الکل اثر مضری بر روی سیستم ایمنی شما دارد. الکل می تواند سلول های آنتی بادی سیستم ایمنی را که وجودشان برای مبارزه با سلول های آلوده به ویروس ها ضروری است را از بین ببرد.

علاوه بر این، عامل خشک کننده آن، آب را از سلول ها استخراج می کند و موجب مرگ آن ها می شود. از طرفی الکل باعث کمبود کلی تغذیه می شود و بدن را از مواد مغذی تقویت کننده ایمنی بدن محروم می کند.

بنابراین مصرف الکل ممکن است به ضعف در سیستم ایمنی منجر شود و خطر ابتلا به بیماری های خاص مانند پنومونی، سل، و سایر عفونت ها را افزایش دهد.

یک مطالعه که در سال ۲۰۱۵ در مجله Alcohol – An International Biomedical Journal منتشر شده است گزارش می دهد که حتی نوشیدن کمی الکل، تا چند ساعت و چند روز بعد نیز اثراتی بر روی سیستم ایمنی دارد.

سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض دود دست دوم

استنشاق دود، از جمله دود تنباکو یا چوب، تاثیر مستقیمی روی عملکرد سیستم ایمنی شما دارد.

سیگار  باعث تولید سیتوکین های پرولسترول متعدد می شود و حتی باعث افزایش واکنش های حساس به سیستم ایمنی می شود. مواد شیمیایی مضر در دود سیگار، دفاع ذاتی بدن را در برابر بیماری ها تضعیف می کند و خطر ابتلا به بیماری های خود ایمنی را افزایش می دهد.

مطالعاتی که در سال ۲۰۱۴ در Annals of the American Thoracic Society منتشر شده نشان می دهد که سیگار کشیدن اثرات سرکوب کننده بر روی سیستم ایمنی دارد. سیگار کشیدن می تواند بر ایمنی ذاتی و انطباقی اثر بگذارد. کودکانی که در معرض دود سیگار قرار می گیرند از علائم تنفسی مکرر رنج می برند.

اجتناب از نور خورشید

قرار گرفتن بیش از حد در معرض تابش اشعه ماوراء بنفش (UV) به سلامت کلی و پوست شما آسیب می رساند. به همین دلیل، بسیاری از افراد ترجیح می دهند به طور کامل از نور خورشید اجتناب کنند. اما این کار نیر ضعف در سیستم ایمنی را به همراه دارد.

نور خورشید به سیستم ایمنی بدن کمک می کند. هنگامی که در معرض نور خورشید قرار می گیرد، بدن ویتامین D که برای عملکرد مناسب سلول های T ضروری است را تولید می کند. علاوه بر این، ویتامین D نقش مهمی در متابولیسم کلسیم و تقویت استخوان دارد.

یک مطالعه که در سال ۲۰۱۱ در مجله Journal of Investigative Medicine منتشر شده است نشان می دهد که ویتامین D برای مدولاسیون از پاسخ های ایمنی ذاتی و اکتسابی مهم است. کمبود این ویتامین خطر ابتلا به عفونت و همچنین بسیاری از بیماری های خودایمنی را افزایش می دهد.

برای کمک به بدن تان جهت تولید ویتامین D کافی است که صبح ها پوستتان را بدون کرم ضد آفتاب ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در معرض نور خورشید قرار دهید. البته از انجام این کار در ساعات اوج تابش اشعه یعنی بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر اجتناب کنید.

داشتن احساسات منفی

احساسات منفی مانند استرس، ناراحتی، ترس، خشم و نگرانی، ضعف در سیستم ایمنی بدن ایجاد می کنند. هنگامی که تحت استرس هستید، سطح کورتیزول در بدن افزایش می یابد. کورتیزول واکنش سیستم ایمنی را تغییر می دهد و سیستم گوارشی، سیستم تولید مثل و پروسه های رشد را مهار می کند.

علاوه بر این، بالا رفتن سطح کورتیزول باعث کاهش تولید پروستاگلاندین های خوب که از عملکرد ایمنی حمایت می کنند، می شود.

یافته ها نشان می دهد که استرس مزمن حتی باعث افزایش حساسیت به سرماخوردگی و آنفلوآنزا و همچنین بیماری های جدی تر مانند بیماری های قلبی، دیابت و … می شود. برای کاهش استرس، یوگا، مدیتیشن، ماساژ، آروماتراپی و خنده را امتحان کنید.

در حقیقت، خنده یک دارو خوب برای مبارزه با استرس و همچنین سایر احساسات منفی است. مطالعه ای که در سال ۲۰۰۱ در Alternative Therapies in Health and Medicine منتشر شده نشان می دهد که خنده اثر مثبتی بر روی سیستم ایمنی بدن دارد و این اثر تا ۱۲ ساعت در بدن باقی می ماند.

نادیده گرفتن بهداشت شخصی

عدم رعایت بهداشت شخصی به طور غیر مستقیم روی سیستم ایمنی بدن تاثیر می گذارد. سبک زندگی غیر بهداشتی بدن شما را در معرض میکروب های مضر قرار داده و آن را به عفونت و بیماری ها بیشتر حساس می کند.

از سوی دیگر، رعایت بهداشت به از بین بردن میکروب ها و باکتری ها کمک کرده و به این ترتیب از ایجاد عفونت و بیماری ها جلوگیری می کند. همیشه باید این نکته را در نظر داشته باشید که ویروس ها و باکتری ها در همه جا حضور دارند.

با این حال، رعایت بیش از حد بهداشت نیز می تواند تاثیر منفی بر ایمنی شما داشته باشد. مطالعه ای که در سال ۲۰۰۶ در Clinical and Experimental Allergy منتشر شده نشان می دهد که عدم قرار گرفتن در معرض ویروس ها و باکتری در دوران کودکی خطر ابتلا به بیماری های خود ایمنی را افزایش می دهد.

نکاتی که باید در این زمینه رعایت کنید عبارتند از:

  • دو بار در روز مسواک بزنید.
  • قبل از خوردن غذا دست های خود را بشویید.
  • ناخن ها را کوتاه و مرتب نگه دارید.
  • هر روز دوش بگیرید.
  • موقع پخت و پز بهداشت را رعایت کنید و لباس تمیز بپوشید.

استفاده از سموم در مواد آرایشی و محصولات بهداشتی

اکثر افراد هر روز با مواد آرایشی و بهداشتی سروکار دارند. برخی از این محصولات، مانند شامپو بدن، لوسیون، شامپو، لوازم آرایشی و حتی خمیر دندان، دارای سموم و مواد شیمیایی مضر هستند که می توانند ضعف در سیستم ایمنی ایجاد کنند.

در واقع، استفاده از چنین محصولات مضری روی پوست بدن یا سر به شما آسیب می رساند. مواد شیمیایی مضر روی پوست بدون فیلتر شدن به داخل جریان خون جذب می شوند. این ماده تأثیر مستقیمی بر روی عملکرد سیستم ایمنی بدن دارد.

یک مطالعه که در سال ۲۰۰۳ در Journal of Hospital Infection منتشر شده نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض مواد بهداشتی مبتنی بر الکل، منجر به از بین رفتن مانع طبیعی پوست می شود. این فرایند بدن شما را نسبت به باکتری ها، قارچ ها و ویروس ها آسیب پذیر تر می کند.

مواد شیمیایی مانند اوره ایمیدا زولیدینیل، هیدانتوئین DMDM ​​و تریکلوسان ریکلوزان که در محصولات آرایشی استفاده می شوند، با سرکوب سیستم ایمنی و ایجاد سرطان و سایر بیماری ها مرتبط هستند.

بی خوابی

با توجه به سبک زندگی فعلی، بسیاری از افراد اهمیت خواب را نادیده می گیرند. خواب تاثیر مستقیمی بر سیستم ایمنی دارد. خواب ضعیف با کاهش عملکرد سیستم ایمنی همراه است. کمبود خواب باعث می شود سیستم ایمنی بدن قادر به بازگرداندن توانایی های دفاعی خود نباشد. این به این علت است که بدن هنگام خواب، آنتی بادی های ضدویروسی تولید می کند.

مطالعه ای که در سال ۲۰۱۳ در PLOS ONE منتشر شده گزارش می دهد که کمبود خواب باعث تغییراتی در سیستم ایمنی می شود و این تغییرات سیستم دفاع ما را کنترل می کنند. این تغییرات درازمدت ممکن است به ایجاد بیماری ها کمک کنند.

علاوه بر این، محرومیت منظم از خواب، شما را در معرض خطر ایتلا به عفونت و سایر بیماری های جدی مانند بیماری قلبی، سکته مغزی، فشار خون بالا، دیابت و چاقی قرار می دهد. بزرگسالان باید هر شب ۷ تا ۸ ساعت بخوایند. کودکان و نوجوانان نیاز به خواب بیشتری دارند و باید بین ۹ تا ۱۱ ساعت بخوابند.

عدم فعالیت فیزیکی

شاید باور نکنید اما ضعف در سیستم ایمنی به فعالیت بدنی نیز مرتبط است. ورزش منظم، از عملکرد سیستم ایمنی حمایت می کند. در طول ورزش جریان خون افزایش می یابد و این موضوع باعث حذف ضایعات سمی از بدن می شود. گردش خون مناسب حتی موجب گردش آنتی بادی ها و گلبول های سفید در خون می شود. این عوامل برای مبارزه با عفونت ها مهم هستند.

یک مطالعه که در سال ۲۰۰۷ در مجله Journal of Applied Physiology منتشر شده گزارش می دهد که ورزش منظم با شدت متوسط موجب کاهش شیوع عفونت و افزایش نشاط در زندگی می شود.

این مطالعه همچنین اشاره می کند که ورزش شدید باعث ایجاد افسردگی موقت در جنبه های مختلف عملکرد سیستم ایمنی می شود که به مدت ۳ تا ۲۴ ساعت پس از ورزش نیز ادامه می یابد.

نادیده گرفتن اهمیت آب

مرطوب ماندن بدن برای سلامتی کلی و همچنین مبارزه با ضعف در سیستم ایمنی ضروری است. بدون آب، بدن و سیستم ایمنی به درستی کار نمی کنند. مصرف آب، به سیستم ایمنی بدن کمک می کند تا عفونت را از بین ببرد. آب همچنین به حذف سموم مضر و مواد زائد بدن کمک می کند. سم زدایی از بدن به سیستم ایمنی کمک می کند تا با عفونت مبارزه کند.

مصرف کم آب می تواند منجر به کم آبی شود. کم آبی بر روی سیستم ایمنی بدن تاثیر می گذارد. با توجه به مطالعه ای که در سال ۲۰۱۲ در Luminescence منتشر شده، کم آبی بدن باعث سرکوب سیستم ایمنی می شود.

این عامل حتی بر میزان انرژی و کیفیت خواب نیز تأثیر می گذارد و می تواند موجب کاهش تمرکز در سیستم ایمنی بدن شود. هر فرد سالم باید حداقل هشت لیوان آب در روز بخورد. با این حال، میزان مصرف آب به شرایط آب و هوایی که در آن زندگی می کنید، میزان فعالیت بدنی که دارید و سلامت کلی بدن نیز بستگی دارد.

سوء مصرف آنتی بیوتیک ها

آنتی بیوتیک ها سنگ بنای پزشکی مدرن هستند. اما سوء مصرف آنها می تواند عوارض ناخواسته ای مانند ناراحتی معده و اسهال یا حتی واکنش های آلرژیک را ایجاد کند. استفاده مکرر و نامناسب از آنتی بیوتیک ها می تواند به ضعف در سیستم ایمنی بدن منجر شده و حتی به سلامت کلی آن آسیب برساند.

این کار می تواند منجر به مقاومت آنتی بیوتیکی شود. این بدان معنی است که آنتی بیوتیک ها ممکن است به مرور زمان دیگر اثر گذشته را روی بدن نداشته باشند و نتوانند علیه باکتری ها و میکروب ها موثر باشند.

زمانی که مقاومت آنتی بیوتیکی ایجاد می شود، برای درمان بیماری ممکن است نیاز به دوزهای بالاتری از دارو یا آنتی بیوتیک های قوی تری داشته باشید. این عوامل ممکن است منجر به عوارض جانبی بیشتر شوند.

  • آنتی بیوتیک هایی که مخصوص شما تجویز نشده اند را مصرف نکنید.
  • اگر پزشک آنتی بیوتیکی را برایتان تجویز کرده است، دوره درمان را کامل کنید.
  • همیشه در مورد عوارض جانبی داروی مصرفی خود از پزشک سوال کنید.
  • هرگز از آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های ویروسی استفاده نکنید، زیرا این داروها برای درمان ویروس ها کاربرد ندارند.