شوک سپتیک در بارداری یک عفونت شدید و سیستماتیک است. عفونت سیستماتیک عفونتی است که در سراسر بدن پخش می شود. این حالت با باکتری هایی که از طریق زخم و یا جراحی وارد بدن شده اند، به جریان خون وارد شده و در سراسر بدن پخش می شوند.
علت ایجاد شوک سپتیک در بارداری
هنگامی که شوک سپتیک در بارداری اتفاق می افتد، معمولا از عوارض یکی از شرایط زیر است:
- سقط عفونی (سقط جنینی که در ارتباط با یک عفونت رحمی ایجاد می شود)
- عفونت شدید کلیه
- عفونت های شکمی
- عفونت کیسه آمنیوتیک
- عفونت رحمی
علائم شوک سپتیک در بارداری
شوک سپتیک به دلیل سپسیس شدید رخ می دهد. سپسیس که مسمومیت خون نیز نامیده می شود اشاره به عوارض ناشی از عفونت خون دارد. شوک سپتیک دورانی است که پس عفونت شدید کنترل نشده سپری می شود. هم شوک سپتیک و هم سپسیس نشانه های مشابه، مانند فشار خون به شدت پایین دارند. با این حال، علت عفونت شدید می تواند تغییرات روانی (شوک) و آسیب گسترده در عضوی از بدن باشد.
شوک سپتیک علائم و نشانه های سیستماتیکی از جمله موارد زیر را در پی دارد:
- بی قراری و سردرگمی
- سریع شدن ضربان قلب و فشار خون پایین (هیپوتانسیون)
- تب بالاتر از ۱۰۳درجه فارنهایت
- افت حرارت بدن (هیپوترمی)
- برافروخته و گرم شدن پوست به علت اتساع عروق خونی
- سرد و مرطوب شدن پوست
- ضربان قلب نامنظم
- زردی پوست (یرقان)
- کاهش ادرار
- خونریزی از آلت تناسلی و یا دستگاه ادراری
نشانه های مربوط به مراحل اولیه عفونت که در شوک سپتیک در بارداری رخ می دهند عبارتند از:
- تغییر رنگ ترشحات رحم
- حساس شدن رحم به لمس
- درد و حساسیت به لمس در شکم و پهلو (منطقه بین دنده ها و لگن)
یکی دیگر از عوارض شایع شوک سپتیک در بارداری ، سندرم دستریس تنفسی بزرگسالان (ARDS) است. علائم این بیماری شامل موارد زیر می باشد:
- تنگی نفس
- تنفس سریع و سخت
- سرفه
- گرفتگی ریه
ARDS یکی از علل عمده مرگ و میر در موارد سپسیس شدید است.
عامل شوک سپتیک چیست؟
شایعترین علت این بیماری، باکتری مسئول عفونت های گرم هوازی باسیل (باکتری های میله ای شکل) هستند. این باکتری ها عبارتند از:
- اشریشیا کلی (E. coli)
- کلبسیلا پنومونیه
- گونه پروتئوس
این باکتری ها دو غشاء دارند، که آن ها را در برابر آنتی بیوتیک مقاوم تر می کند. زمانی که این باکتری ها وارد جریان خون شوند، می توانند به اندام های حیاتی آسیب بزنند.
شوک سپتیک در بارداری ممکن است توسط موارد زیر ایجاد شود:
- عفونت در طول زایمان
- سزارین
- ذات الریه
- سیستم ایمنی ضعیف
- آنفلوانزا
- سقط نوزاد نارس یا رشد نکرده
- سقط جنین
نشانه های مرتبط با شوک سپتیک بسیار شبیه به علائم دیگر بیماری های بسیار جدی است. پزشک معمولا پس از معاینه فیزیکی آزمایشاتی را تجویز می کند تا موارد زیر را بسنجد:
- شواهدی از وجود عفونت
- لخته شدن خون
- مشکلات کبدی یا کلیوی
- عدم تعادل الکترولیت ها در بدن
علاوه بر آزمایشات موارد زیر نیز معمولا تجویز می شود:
- رادیوگرافی قفسه سینه به منظور پیدا کردن سندرم دستریس تنفسی یا ذات الریه
- سی تی اسکن، MRI و سونوگرافی برای شناسایی مکان اولیه عفونت
- آزمایشات مربوط به قلب برای تشخیص ریتم نامنظم قلب و نشانه ای از آسیب های قلبی
شوک سپتیک چگونه درمان می شود؟
سه هدف عمده در درمان شوک سپتیک وجود دارد.
گردش خون
اولین هدف پزشک برای درمان، اصلاح مشکلات گردش خون است. برای این کار معمولا یک کاتتر داخل وریدی بزرگ کار گذاشته می شود تا مایعات از طریق آن وارد بدن شوند. نبض، فشار خون، و خروجی ادرار نیز کاملا کنترل می شود. مایعات کافی نیز به بیمار تزریق می شود.
پزشک در این مرحله درمان ممکن است یک کاتتر در سمت راست قلب برای نظارت بیشتر قرار دهد. اگر تزریق اولیه مایعات گردش خون کند را درمان نکرد، ممکن است دوپامین تجویز شود. این دارو عملکرد قلب را بهبود می بخشد و جریان خون را به ارگان های اصلی بدن افزایش می دهد.
آنتی بیوتیک ها
هدف دوم از درمان، استفاده از آنتی بیوتیک های هدفمند بر علیه باکتری هایی است که عامل بیماری هستند. برای عفونت های دستگاه تناسلی، درمان بسیار موثر ترکیبی از موارد زیر است:
- پنی سیلین به علاوه آمپی سیلین
- کلیندامایسین به علاوه مترونیدازول
- جنتامایسین یا آزترونام
در روش دیگر، ایمی پنم- سیالستین در مقابل مروپنم تجویز می شود.
مراقبت های حمایتی
سومین هدف اصلی درمان، ارائه مراقبت های حمایتی است. داروهایی که باعث کاهش تب می شوند و ابزارهای کاهنده درجه حرارت بدن در این مرحله استفاده می شوند. اگر در لخته شدن خون مشکل وجود داشته باشد، درمان با تزریق پلاکت های خون و فاکتورهای انعقادی در این مرحله آغاز می شود. در کنار این موارد اگر مشکلات تنفسی وجود داشته باشد معمولا از اکسیژن نیز در کنار سایر درمان ها استفاده می شود. این کار با کمک ماسک اکسیژن انجام می شود.
درمان های جراحی
ممکن است عفونت به حدی باشد که نیاز به جراحی باشد. از درمان های جراحی معمولا برای تخلیه چرک جمع آوری شده در لگن، و یا برای حذف ارگان های لگنی آلوده استفاده می شود.
اگر سیستم ایمنی سرکوب شده باشد، تزریق سلول های سفید خون تجویز می شود. یکی دیگر از گزینه درمان استفاده از ضد سم بر علیه باکتری های معمول که باعث شوک سپتیک شده اند، می باشد. در برخی از تحقیقات، این روش درمانی نتایج امیدوار داشته است.
شوک سپتیک یک عفونت جدی است. اما وقوع آن در بارداری نادر است. مجله Obstetrics and Gynecology تخمین می زند که ۰٫۰۱ درصد از کل زایمان ها باعث شوک سپتیک در بارداری می شوند. زنانی که از مراقبت های مناسب در دوران بارداری برخوردار نیستند، بیشتر امکان ابتلا به شوک را دارند. در هر صورت پیشنهاد می شود به محض دیدن علائم شوک سپتیک در بارداری برای جلوگیری از عوارض شدید که در آینده در پی دارد، سریعا به پزشک خود علائمتان را گزارش دهید. درمان به موقع می تواند در سلامت خودتان و بارداریتان نقش مهمی داشته باشد.
ضمن این که سعی کنید در دوران بارداری، مراقبت های بهداشتی مانند، بهداشت شخصی را بیشتر رعایت کنید. رعایت نکات بهداشتی خطر ایجاد عفونت ها را به حد قابل توجهی کاهش می دهد.