به گفته متخصصان American Cancer Society، تخمین زده می شود که در سال ۲۰۱۵ حدود ۴۸،۹۶۰ نفر به علائم سرطان لوزالمعده مبتلا می شوند. این عدد حدود ۳ درصد از کل سرطان ها را در ایالات متحده تشکیل می دهد. اما ۷ درصد مرگ و میرهای ناشی از سرطان را به خود اختصاص داده است.
سرطان لوزالمعده در بافت های پانکراس ایجاد می شود. پانکراس یا لوزالمعده یک ارگان گلابی شکل در قسمت پایین معده است.
وقتی سلول های پانکراس از کنترل خارج می شوند، توده ای تشکیل می دهند که منجر به تومور سرطانی می شود. این سرطان می تواند دو عملکرد اصلی آنزیم های ترشح کننده پانکراس را که به هضم و تولید انسولین کمک می کنند، تا قند را در بدن به انرژی تبدیل کنند، مختل می کند.
سرطان پانکراس تقریبا همیشه بعد از ۴۵ سالگی اتفاق می افتد، اگر چه می تواند بر روی بدن جوانان نیز تاثیر بگذارد.
هنوز مشخص نیست که علت این سرطان چیست. با این حال برخی عوامل باعث افزایش خطر ابتلا به آن می شوند. این عوامل عبارتند از:
- چاقی
- التهاب مزمن پانکراس (پانکراتیت)
- دیابت
- سابقه خانوادگی سرطان پانکراس
- جهش های ژنتیکی ارثی
- سیگار کشیدن
آفریقایی-آمریکایی ها نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
تشخیص سرطان پانکراس در اوایل بیماری دشوار است. این سرطان معمولا به سرعت گسترش می یابد و دیگر قسمت های بدن را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. به همین دلیل است که به آن بیماری خاموش نیز گفته می شود.
درست است که تشخیص این سرطان دشوار است اما برخی علائم هشدار دهنده می توانند سرطان پانکراس را نشان دهند. اما افراد اغلب این علائم را نادیده می گیرند. زیرا علائم این بیماری نامشخص است. آگاهی از علائم سرطان لوزالمعده برای بیمار بسیار با اهمیت است. برای آشنایی بیشتر با این علائم با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه شوید.
علائم سرطان لوزالمعده
زردی
افرادی که مبتلا به سرطان پانکراس هستند، معمولا زردی را تجربه می کنند. در این بیماری رنگ چشم یا پوست زرد می شود. این بیماری می تواند باعث خارش دست ها و پاها، به خصوص کف آن ها شود.
تومور واقع در سر پانکراس می تواند جریان مایع صفراوی (مایع قهوه ای مایل به زرد که توسط کبد تولید شده و برای کمک به هضم کاربرد دارد) را که از کیسه صفرا به روده کوچک وارد می شود تغییر دهد. این کار باعث تولید بیش از حد بیلی روبین در خون می شود. تجمع بیلی روبین در خون یکی از علل اصلی زردی است.
اگر علائم زردی را دارید، با دکتر خود مشورت کنید. زیرا این علامت، علائم رایج بسیاری از بیماری های کبدی و صفراوی است و می تواند یکی از علائم سرطان لوزالمعده نیز باشد.
درد شکم و قسمت پایین کمر
درد شکم و پشت نیز علائم رایج در بیماران مبتلا به سرطان پانکراس است. معمولا درد شدید در قسمت فوقانی شکم احساس می شود و به تدریج به پشت سرایت می کند. بسیاری از بیماران نیز گزارش می دهند که دردشان در شب بسیار شدید است و با خم شدن به جلو، درد کمتر می شود.
در سال ۲۰۰۱ در مجله Pancreas مقاله ای منتشر شد که نشان داد، درد شکمی در بیماران مبتلا به سرطان پانکراس می تواند به دلیل افزایش حجم تومور، مورد حمله قرار گرفتن اعصاب داخل پانکراس، مورد حمله قرار گرفتن کپسول قدام پانکراس و متاستاز غدد لنفاوی باشد.
اگر دچار درد ماندگار و شدید شکم هستید، با پزشک مشورت کنید. اغلب موارد سرطان لوزالمعده در بیماران با علامت درد شدید شکم تشخیص داده می شوند. محل درد در تعیین محل تومور مفید است.
تهوع و استفراغ
تهوع و استفراغ یکی دیگر از علائم سرطان لوزالمعده است. همزمان با این که تومور رشد می کند، بخش هایی از دستگاه گوارش کار خود را متوقف کرده و این توقف مانع از طی شدن روند کلی هضم می شود. همراه با حالت تهوع و استفراغ، سوزش سر دل و ریفلاکس اسید نیز تجربه می شود.
هر عاملی که در فرایند طبیعی هضم و دفع تداخل ایجاد کند می تواند باعث استفراغ شود. بنابراین تهوع و استفراغ لزوما با سرطان مرتبط نیستند.
سعی کنید از چای نعنا یا چای زنجبیل استفاده کنید و میزان مصرف آب را در وسط غذا محدود کنید. اما نوشیدن آب بین وعده های غذایی برای کاهش تهوع مفید است. اگر این علائم پس از خوردن غذا تشدید شدند حتما با پزشک خود مشورت کنید.
در موارد پیشرفته سرطان لوزالمعده، ممکن است برای دور زدن انسداد و بهبود هضم جراحی لازم باشد.
کاهش وزن ناگهانی و غیر قابل توضیح
یکی دیگر از نشانه های هشدار قابل توجه انواع مختلف سرطان، از جمله سرطان لوزالمعده، کاهش وزن غیر قابل توضیح است. کاهش وزن معمولا زمانی اتفاق می افتد که تومور به اندام های اطراف گسترش یافته و عملکرد آنها را مختل می کند. پیشرفت سرطان بر هضم مناسب مواد مغذی تاثیر می گذارد و باعث کاهش اشتها می شود.
همچنین، به علت عدم وجود آنزیم های پانکراس که به فرایند هضم کمک می کنند، چربی ها در بدن جذب نمی شوند و این موضوع به نوبه خود سبب کاهش وزن می شود. علاوه بر این، سلول های سرطانی با سلول های سالم برای جذب مواد مغذی رقابت می کنند.
اگر بدون تغییر رژیم غذایی یا سطح فعالیت بدنی خود شروع به کاهش وزن کردید، با پزشک خود مشورت کنید.
مدفوع چرب و بی رنگ
مدفوع افرادی که مبتلا به سرطان لوزالمعده هستند دارای ویژگی های مشخصی می باشد. مدفوع این افراد ممکن است بزرگ، رنگ پریده، روغنی، شناور و بد بو باشد. زیرا تومور رو به رشد باعث جلوگیری از انتشار آنزیم های گوارشی از لوزالمعده می شود.
این آنزیم ها برای هضم غذا، به ویژه غذاهای چرب ضروری است. چربی هضم نشده از طریق مدفوع از بدن خارج شده و این موضوع باعث ایجاد مدفوع چرب می شود. علاوه بر این، به علت عدم وجود بیلی روبین، مدفوع کمی روشن تر از حد طبیعی اش می شود.
از آن جا که رنگ و قوام مدفوع اطلاعات زیادی را در مورد سلامتی به ما ارائه می کند، هر نوع تغییر در آن باید به پزشک گزارش شود.
تغییر در رنگ ادرار
همراه با تغییر در قوام و رنگ مدفوع ممکن است تغییراتی در رنگ ادرار نیز مشاهده شود. به رغم مصرف مایعات کافی در طول روز و با وجود سرطان پانکراس، این تغییر رنگ اجتناب ناپذیر است. در این شرایط ادرار ممکن است تیره تر شود و رنگ زرد، نارنجی، کهربایی یا قهوه ای داشته باشد.
تومور در حال رشد پانکراس می تواند سبب مسدود شدن صفرا شده و موجب آزاد شدن بیلی روبین به جریان خون شود. تجمع بیش از حد بیلی روبین در بدن می تواند خود را به ادرار برساند و ظاهر آن را تیره کند. گاهی اوقات نیز ممکن است خون در ادرار وجود داشته باشد.
اگر ادرارتان بدون هیچ توضیحی و تغییری در تغذیه، رنگ تیره تری پیدا کرد، مهم است که علت آن را بیابید.
فقدان اشتها
افرادی که مبتلا به سرطان پانکراس هستند، کاهش اشتها و احساس پری پس از خوردن حجم کم غذا را تجربه می کنند.
همانطور که تومور رشد می کند، فشار روی معده یا روده کوچک زیاد شده و این موضوع منجر به انسداد دستگاه گوارش می شود. این فشار باعث می شود احساس سیری پس از خوردن حجم کمی از غذا ایجاد شده و این موضوع موجب کاهش اشتها و کاهش وزن شود.
به یاد داشته باشید، تغییرات قابل توجه در اشتها می تواند فرد را ضعیف و خسته کند و حتی می تواند مانع درمان و بهبودی مناسب شود. به همین دلیل است که در صورت مشاهده کاهش اشتها همراه با کاهش وزن شدید، باید با پزشک خود مشورت کنید.
نفخ
از آن جا که پانکراس بخشی جدایی ناپذیری از دستگاه گوارش است، حضور تومور در آن می تواند علائم متعدد گوارشی، از جمله نفخ، تجمع گاز و التهاب در شکم را ایجاد کند. نفخ و تجمع گاز به طور کلی پس از مصرف غذا رخ داده و حتی ممکن است با سوزش سر دل و یا سوء هاضمه نیز همراه باشد.
این علائم زمانی رخ می دهد که تومور در پانکراس شروع به فشار آوردن بر روی معده و شکم می کند و باعث می شود که معده به درستی عمل نکند. اگر نفخ مداوم دارید و با دارو بهبود پیدا نمی کند باید به پزشک مراجعه کنید.
خستگی و ضعف ثابت
ضعف عمومی و خستگی، بدون تغییر در رژیم غذایی و فعالیت بدنی، می تواند یکی از علائم سرطان لوزالمعده باشد. در این زمینه، خستگی می تواند به دلیل افزایش رشد خود تومور، خواب ناکافی به علت درد یا دلایل دیگر و کم خونی ناشی از کاهش اشتها باشد.
تغذیه نامناسب هم موجب کاهش سطح انرژی می شود و ممکن است نیاز به استراحت و خواب را بیشتر از حد معمول کند. اگر پس از خواب و استراحت احساس ضعف و خستگی می کنید، به پزشک خود مراجعه کنید تا مشکل را ارزیابی کند.
این خستگی بدون علت می تواند علاوه بر این که یکی از علائم سرطان لوزالمعده باشد دلایل دیگری نیز داشته باشد. تشخیص زودهنگام سرطان، شانس موفقیت درمان را افزایش می دهد.
دیابت ناشناخته و ناگهانی
دیابت ناگهان که بدون هیچ دلیلی آشکار و بدون هیچ سابقه خانوادگی رخ می دهد می تواند یکی از علائم سرطان لوزالمعده باشد. تومور ایجاد شده در این سرطان می تواند سلول های تولید کننده انسولین را در لوزالمعده نابود کند و منجر به دیابت شود.
علائمی مانند خستگی مداوم، نیاز فوری به دفع ادرار، بی حسی انگشتان دست و پا و مشکلات بینایی می تواند نشانه ای از ابتلا به دیابت باشد. اگر دیابت به صورت ناگهانی و غیر قابل توضیح رخ داد، انتخاب غربالگری منظم برای تشخیص سرطان پانکراس را پیشنهاد می کنیم.
محققان در یک مطالعه که در سال ۲۰۱۲ در Advances in Experimental Medicine and Biology منتشر شده دریافتند که حدود ۸۰ درصد از بیماران مبتلا به سرطان لوزالمعده دارای دیابت همراه با ضعیف شدن فاکتورهای تشخیصی هستند. این مطالعه همچنین تاکید می کند که دیابت یک علت و اثر بالقوه سرطان پانکراس است.