تنگی کانال نخاعی به معنی تنگ شدن فضاهای باز در ستون فقرات است. در این بیماری بر نخاع و اعصاب که از طریق ستون فقرات، به بازوها و پاها می روند، فشار وارد می شود. تنگی کانال نخاعی اغلب در قسمت پایین کمر و گردن رخ می دهد. در ادامه ما را همراهی کنید تا اطلاعات مهمی از طریق این مطلب مجله پیام سلامت در مورد تنگی کانال نخاعی به دست آورید.
تنگی کانال نخاعی در برخی مواقع ممکن است هیچ علامت یا نشانه مشهودی نداشته باشد. اما در برخی از افراد درد، سوزش، بی حسی، ضعف عضلانی و یا ایجاد مشکل در عملکرد طبیعی مثانه و روده از جمله نشانه های این بیماری است.
تنگی کانال نخاعی اغلب با تغییرات سایشی و پارگی در ستون فقرات که مربوط به آرتروز است ایجاد می شود. در موارد شدید تنگی کانال نخاعی، پزشکان عمل جراحی را جهت ایجاد فضای اضافی برای نخاع یا اعصاب توصیه می کنند.
علائم تنگی کانال نخاعی
در بسیاری از افراد تنگی کانال نخاعی خود را در تصویر برداری اشعه X نشان می دهد. این در حالی است که فرد ممکن است قبل از انجام این آزمایش، علائم و نشانه ای نداشته باشد. هنگامی که علائم بروز می کند، به مرور زمان و به تدریج درد کمر بدتر می شود. بسته به محل تنگی، علائمی که فرد نشان می دهد متفاوت است. اما علائم اصلی این بیماری عبارتند از:
تنگی در گردن ( تنگی در ستون فقرات گردنی): تنگی گردن می تواند بی حسی، ضعف و یا سوزن سوزن شدن در ساق پا، ران پا، بازو یا دست ها ایجاد کند. سوزن سوزن شدن در دست شایع ترین علامت است، و بسیاری از افراد نیز در راه رفتن و حفظ تعادل خود مشکلاتی را گزارش کرده اند. در این نوع از تنگی، اعصاب منتهی به مثانه یا روده ممکن است تحت تاثیر قرار گرفته و منجر به بی اختیاری شود.
تنگی در قسمت پایین کمر (تنگی در ستون فقرات کمری): فشرده شدن اعصاب در ستون فقرات کمری می تواند زمانی که برای مدت زمان طولانی نشسته، ایستاده و یا راه می روید موجب ایجاد درد یا گرفتگی در پاها شود. این نوع ناراحتی معمولا زمانی که به جلو خم می شوید بهتر می شود.
علت تنگی کانال نخاعی
در حالی که برخی از افراد با یک تنگی کوچک در ستون فقرات به دنیا می آیند، اما اغلب موارد تنگی کانال نخاعی زمانی رخ می دهد که چیزی موجب کاهش میزان فضای در دسترس در داخل ستون فقرات می شود. به همین خاطر علل تنگی کانال نخاعی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
رشد بیش از حد استخوان: ساییدگی و پارگی ناشی از آرتروز در استخوان ستون فقرات می تواند تشکیل مهمیز استخوان دهد. اسپرز (مهمیز) یا همان برجستگی های استخوان می توانند به داخل کانال نخاعی وارد شوند. بیماری پاژه، یک بیماری استخوانی است که معمولا بر روی بزرگسالان تاثیر می گذارد و باعث رشد بیش از حد استخوانی در ستون فقرات می شود.
فتق دیسک: بالشتک نرمی که به عنوان کمک فنر بین مهره های ما جای گرفته است دیسک است. اطراف این دیسک نیز برای انعطاف بیشتر مایعی قرار دارد. با بالا رفتن سن دیسک ممکن است خشک شود. ترک در قسمت بیرونی دیسک اجازه می دهد که بخشی از مواد نرم داخلی آن بیرون زده و بر روی نخاع یا اعصاب فشار وارد کند.
ضخیم شدن رباط: تارهای سختی که به نگه داشتن و حفظ ارتباط استخوان های ستون فقرات کمک می کنند، می توانند به مرور زمان سفت و ضخیم شوند. این رباط های ضخیم شده می توانند به داخل کانال نخاعی نفوذ کرده و در آن ناحیه بر آمدگی ایجاد کنند.
تومور: رشد غیر طبیعی بافت می تواند در درون غشاء پوشاننده نخاع یا در فضای بین ستون فقرات و مهره های تشکیل شود.
آسیب های نخاعی: تصادفات رانندگی و دیگر آسیب های شدید می تواند موجب دررفتگی یا شکستگی یکی یا چند مهره شود. تکه های ایجاد شده از شکستگی استخوان های ستون فقرات ممکن است به محتویات کانال نخاعی آسیب برساند. تورم بافت اطراف نخاع، بلافاصله پس از عمل جراحی نیز فشاری بر روی نخاع یا اعصاب وارد می کند.
اغلب افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی بالای ۵۰ سال سن دارند. اما وقتی فرد جوانی به این بیماری مبتلا می شود علت اکثرا یک بیماری ژنتیکی موثر بر استخوان ها و رشد عضلانی در سراسر بدن است.
عوارض ناشی از تنگی کانال نخاعی
موارد درمان نشده تنگی شدید ستون فقرات به ندرت ممکن است پیشرفت کرده و باعث آسیب های دائمی مانند موراد زیر شود:
- بی حسی
- ضعف
- عدم تعادل
- بی اختیاری
- فلج
آزمایش و تشخیص
تنگی کانال نخاعی با انجام آزمایشات و روش های زیر تشخیص داده می شود:
عکس اشعه X: در این روش تصویر برداری، با استفاده از قرار گرفتن در معرض تابش کوچکی از اشعه X تغییرات استخوانی، مانند اسپرز استخوان که ممکن است فضای درون کانال نخاعی را تنگ و محدود کرده باشد نمایش داده می شود.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): در اغلب موارد، به جای تصویر برداری اشعه ایکس از این آزمون تصویربرداری برای تشخیص تنگی کانال نخاعی استفاده می شود. در MRI از آهنربا و امواج رادیویی قدرتمند برای تولید تصاویر مقطعی از ستون فقرات استفاده می شود. آسیب به دیسک ها و رباط ها و همچنین حضور تومور در ناحیه ستون فقرات نیز به کمک این آزمایش تشخیص داده می شود. ضمن این که هر گونه فشار بر روی نخاع یا اعصاب نخاعی نیز به کمک ام آر آی نشان داده می شوند.
سی تی اسکن میلوگرام: در صورتی که انجام MRI برای بیمار امکان پذیر نباشد، پزشک از توموگرافی کامپیوتری (CT) استفاده می کند. در این آزمون با ترکیبی از تصاویر اشعه ایکس از زوایای مختلف و تصاویر مقطعی از بدن، تشخیص انجام می شود. در سی تی اسکن میلوگرام، اسکن پس از تزریق یک ماده حاجب انجام می شود. این رنگ نخاع و عصب را به دقت نشان داده و در تشخیص فتق دیسک، اسپرز استخوان و تومورها مفید است.
روش های درمان تنگی کانال نخاعی
نوع درمانی که فرد برای تنگی کانال نخاعی دریافت می کند بسته به محل تنگی و شدت علائم و نشانه ها ممکن است متفاوت باشد.
داروها
برای کنترل درد همراه با تنگی کانال نخاعی، پزشک ممکن است داروهای زیر را تجویز کند:
- NSAID ها: داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) به تسکین درد و کاهش التهاب رایج که ناشی از آرتروز است کمک می کند. برخی از داروهای غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن بدون نیاز به نسخه پزشک در حد اعتدال برای درد تنگی کانال نخاعی قابل استفاده هستند.
- شل کننده های عضلانی: داروها مانند سیکلوبینزاپرین می توانند اسپاسم عضلانی که گاهی اوقات با تنگی کانال نخاعی رخ می دهد را آرام کنند.
- داروهای ضد افسردگی: داروهای ضدافسردگی سه حلقه، مانند آمی تریپتیلین، درد مزمن شبانه را رفع می کنند.
- داروهای ضد تشنج: برخی از داروهای ضد تشنج مانند گاباپنتین و پرگابالین، برای کاهش درد ناشی از آسیب دیدگی اعصاب مناسب هستند.
- داروهای مخدر: داروهای مخدر که حاوی کدئین هستند مانند اکسی کدون و هیدروکودون، می توانند درد را تسکین دهند. اما این داروها اعتیاد آور هستند.
تراپی
این درمان برای افرادی که به تنگی کانال نخاعی به دلیل فعالیت کم مبتلا شده اند، استفاده می شود. ضعف عضلانی که منجر به درد می شود نیز به این شیوه ها درمان می شود. برای انجام این درمان ها شما باید به فیزیوتراپیست یا متخصص کایروپراکتیک مراجعه کنید. با استفاده از تمرینات ارائه شده توسط این متخصصین:
- قدرت و استقامت در عضلات ایجاد می شود.
- انعطاف پذیری و ثبات ستون فقرات حفظ می شود.
- تعادل بدن بهبود پیدا می کند.
تزریق استروئید
ریشه های عصبی ممکن است در نقاطی که کانال تنگ شده است تحریک شده و ورم کنند. تزریق کورتیکواستروئید به فضای اطراف انقباضات می تواند به کاهش التهاب و تسکین فشار کمک کند. با این حال، تزریق استروئید برای همه مفید نیست. تزریق مکرر استروئید های می تواند استخوان ها و بافت های همبند اطراف را تضعیف کند.
عمل جراحی
اگر درمان محافظه کارانه تری که در بالا ذکر کردیم برای کم کردن درد کافی نبود و یا اگر درد به جایی رسید که فعالیت بدنی شما را محدود کرد، عمل جراحی می تواند مفید باشد. هدف از انجام این جراحی ها از بین بردن فشار روی نخاع یا ریشه عصبی ستون فقرات، با ایجاد فضای بیشتر در کانال نخاعی می باشد. عمل هایی که معمولا برای این بیماری استفاده می شوند عبارتند از:
لامینکتومی: در این روش، لامینا مهره های آسیب دیده حذف می شود. در برخی موارد، ممکن است نیاز باشد که مهره آسیب دیده به مهره مجاور با سازه های فلزی و پیوند استخوانی، برای حفظ قدرت ستون مهره ها، متصل شود.
لامینوتومی: در این روش نه تنها بخشی از لامینا، بلکه هر ضایعه استخوانی دیگری که پشت مهره ها قرار داشته باشد برداشته می شود.
لامینوپلاستی: در لامینوپلاستی به جای برداشتن استخوان ها و دیگر بافت هایی که فشار را ایجاد کرده اند، قسمتی از لامینا که جزئی از ساختار استخوانی مهره ها است، برش می‌خورد. این امر سبب ایجاد یک لولا در یک سمت لامینا و یک حفره در سمت دیگر آن می‌شود. در نتیجه فضا برای نخاع افزایش می یابد و از فشاری که روی آن است کم می شود.
در اغلب موارد، این عمل ها فضا کافی برای کاهش علائم تنگی کانال نخاعی فراهم می کند. اما علائم در برخی از افراد پس از عمل بدتر می شود. خطرات جراحی شامل عفونت، پارگی غشایی که طناب نخاعی را پوشش می دهد و ایجاد لخته خون در رگ های پا و زوال عصبی می باشد.
درمان های خانگی
برای درمان خانگی تنگی کانال نخاعی می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- مسکن ها: داروهای ضد درد مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
- سرما یا گرما درمانی: برخی از علائم تنگی کانال نخاعی گردن ممکن است با استفاده از کمپرس آب گرم یا کمپرس آب سرد کمتر شوند.
- رژیم غذایی و تغذیه: کاهش وزن اضافی می تواند استرس ناشی از تحمل بار در ستون فقرات کمری را کاهش دهد. ضمن این که استفاده از غذاهای ضد التهاب مثل زردچوبه و زنجبیل نیز نباید فراموش شود.
- عصا و واکر: این ابزارها علاوه بر ایجاد ثبات، می توانند به تسکین درد کمک کرده و دامنه حرکت بدن را نیز بیشتر کنند.