سندرم هورنر بیماری است که بر روی یک طرف صورت تاثیر می گذارد و موجب می شود که پلک افتاده شده، مردک چشم کوچک شود و میزان عرق کردن کاهش پیدا کند. علت اصلی این سندرم اختلال در رشته های عصبی است که مغز را به چشم متصل می کنند. سندرم هورنر معمولا زمانی رخ می دهد که یک اختلال در فیبرهای عصبی وجود داشته و ارتباط بین مغز و چشم را دچار اختلال می کند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد این سندرم اطلاعات تکمیلی را ارئه می کنیم. با ما همراه شوید.
علل ایجاد سندرم هورنر
برخی از رشته های عصبی که چشم را به مغز متصل می کنند یک مسیر غیر مستقیم دارند. این رشته ها از مغز به پایین نخاع رفته و از آن جا پس از عبور از قفسه سینه به گردن بازگشته و در کنار شریان کاروتید قرار می گیرند. سپس از این ناحیه به جمجمه و چشم می رسند. اگر این رشته های عصبی در هر نقطه از مسیر خود دچار اختلال شوند سندرم هورنر رخ خواهد داد.
ضمن این که گاهی این سندرم بر اثر ایجاد اختلال دیگری به وجود می آید. به طور کلی و به عنوان مثال، اختلالات ایجاد شده در سر، مغز، گردن و یا ستون فقرات و یا سایر اختلالاتی که به دلایل زیر رخ می دهند، می توانند زمینه ساز ایجاد این سندرم باشند:
- سرطان ریه
- تومورهای دیگر
- تورم غدد لنفاوی در گردن (آدنوپاتی گردنی)
- دایسکشن آئورت یا عروق کاروتید (پارگی در دیواره شریان)
- آنوریسم آئورت قفسه سینه (یک برآمدگی در دیوار آئورت است)
- صدمات
سندرم هورنر همچنین ممکن است در هنگام تولد (مادرزادی) در بدن وجود داشته باشد. برای فهم بهتر علل ایجاد این بیماری در ادامه این علل را به دسته های مختلف تقسیم کرده ایم.
سندرم هورنر به وسیله صدمه به یک مسیر خاص در سیستم عصبی سمپاتیک ایجاد می شود. سیستم عصبی سمپاتیک ضربان قلب، اندازه مردمک، تعریق، فشار خون و توابع دیگری را که شما را قادر به پاسخ سریع به تغییرات در محیط می کند، تنظیم می کند. مسیر عصب که سندرم هورنر را تحت تاثیر قرار می دهد به سه گروه از سلول های عصبی (نورونها) تقسیم شده است.
نورون های اول
این مسیر نورون از هیپوتالاموس در پایه مغز شروع شده و از ساقه مغز به قسمت بالایی نخاع می رود. مشکلات در این منطقه می تواند مخل عملکرد عصب مربوط به سندرم هورنر شود. این مشکلات عبارتند از:
- ضربه
- تومور
- بیماری هایی که باعث از دست دادن غلاف های محافظ سلول های عصبی (میلین) می شوند.
- آسیب به گردن
- کیست و یا ایجاد حفره در ستون فقرات (سیرنگومیلی)
نورون های دوم
این مسیر نورون ها را از ستون فقرات، در قسمت بالای قفسه سینه به طرف گردن می برد. علل مربوط به آسیب عصبی در این منطقه ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- سرطان ریه
- تومور غلاف میلین (شوانوم)
- آسیب به رگ های خونی اصلی منتهی به قلب (آئورت)
- جراحی در حفره قفسه سینه
- آسیب تروماتیک
نورون های سوم
این مسیر نورون در امتداد گردن است و به پوست صورت و عضلات عنبیه و پلک ها منتهی می شود. آسیب عصبی در این منطقه ممکن است با موارد زیر همراه باشد:
- آسیب به شریان کاروتید در کنار گردن
- آسیب به رگ گردن در امتداد دو طرف گردن
- تومور یا عفونت در نزدیکی قاعده جمجمه
- میگرن
- سردرد های خوشه ای
علل ابتلای کودکان
شایع ترین علل سندرم هورنر در کودکان عبارتند از:
- آسیب به گردن یا شانه در هنگام زایمان
- نقص در آئورت در هنگام تولد
- تومور در سیستم های هورمونی و عصبی (نوروبلاستوم)
علل ناشناخته
در برخی از موارد نمی توان علت سندرم هورنر را مشخص کرد. در این حالت به این سندرم، سندرم هورنر ایدیوپاتیک می گویند.
علائم این بیماری چیست؟
سندرم هورنر معمولا بر روی چشم سمتی از صورت که اختلال در رشته های عصبی آن ایجاد شده است تاثیر می گذارد. علائم سندرم هورنر شامل افتادگی پلک فوقانی (پتوز) و تنگ شدن مردمک چشم (میوز) می باشد. در برخی از افراد، مردمک چشم به قدری تنگ می شود که دیدن اجسام در شب برای آن ها غیر ممکن می شود. با این حال به دلیل این که دیدن کوچک شدن مردمک چشم برای افراد عادی امکان پذیر نیست، ممکن است هر کسی متوجه تغییر در اندازه چشم ها نشود.
علاوه بر تغییرات ذکر شده سمتی از صورت که دچار اختلال عصبی شده است، کمتر از سمت دیگر عرق می کند. حتی ممکن است فرد تنها سمت سالم صورتش عرق کند و سمت درگیر به بیماری اصلا عرق نکند.
علائم این سندرم در کودکان
در کودکانی که به طور مادرزادی این بیماری را دارند علائم زیر مشهود است:
- رنگ عنبیه چشم مبتلا در کودکان زیر ۱ سال، خاکستری است.
- سمتی از صورت که مبتلا به این اختلال است مانند سمت دیگر که به طور معمول از گرما، فعالیت بدنی یا واکنش های احساسی قرمز می شود، گرگرفته و قرمز نمی شود.
روش های تشخیص سندرم هورنر
برای تشخیص این سندرم معمولا از روش های زیر استفاده می شود:
- تست افتادگی چشم
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا توموگرافی کامپیوتری
این اختلال بر اساس نشانه های مشکوک نیز شناخته می شود.
برای تأیید تشخیص و تعیین مشکل، پزشکان یکی از آزمایشات زیر را انجام می دهند:
آزمایش اول: در این آزمایش قطره های چشمی که حاوی مقادیر کمی کوکائین و یا دیگر مواد مخدر (apraclonidine) است به هر دو چشم ریخته می شود. سپس واکنش مردمک چشم به این مواد، مشاهده می شود. این واکنش نشان می دهد که سندرم هورنر محتمل است یا خیر؟
اگر پزشکان طی این آزمایش احتمال وجود بیماری را بدهند، بعد از ۴۸ ساعت مجدد تست دیگری به صورت زیر انجام می شود:
آزمایش دوم: قطره ای حاوی hydroxyamphetamine را به هر دو چشم می ریزند. واکنش مردمک چشم به این دارو محل عمومی که مشکل در آن وجود دارد را نشان می دهد.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا توموگرافی کامپیوتری (CT) از مغز، نخاع، قفسه سینه و یا گردن اغلب برای بررسی تومورها و سایر اختلالات جدی که ممکن است در فیبرهای عصبی متصل کننده مغز به چشم اختلال ایجاد کنند، استفاده می شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
عوامل زیادی موجب ایجاد این اختلال می شوند. تشخیص و درمان این بیماری در اسرع وقت لازم است. اما اگر علائم یا نشانه های مرتبط با سندرم هورنر به طور ناگهانی ظاهر شده و علائم زیر که نشان دهنده آسیب تروماتیک هستند ایجاد شد باشد باید سریعا به پزشک مراجعه کنید:
- اختلال در بینایی
- سرگیجه
- ضعف عضلانی و یا فقدان کنترل عضلانی
- سردرد و یا درد گردن شدید و ناگهانی
درمان سندرم هورنر
هیچ درمان خاصی برای سندرم هورنر وجود ندارد. اما اغلب، درمان بیماری زمینه ای که موجب ایجاد آن شده است می تواند علائم را کمتر کند.