علت ابتلا به سرطان چیست؟

سرطان رشد کنترل نشده سلول های غیر طبیعی در هر نقطه از بدن است. این سلول های غیر طبیعی سلول های سرطانی، سلول های بدخیم یا سلول های تومور نیز نامیده می شوند. این سلول ها می توانند به بافت های طبیعی بدن نفوذ کنند. بسیاری از سرطان ها و سلول های غیر طبیعی که تشکیل بافت سرطانی می دهند، بیشتر به نام بافتی که سلول های غیر طبیعی از آن جا سرچشمه گرفته اند (برای مثال، سرطان پستان، سرطان ریه، سرطان روده بزرگ) نام گذاری می شوند. سرطان به انسان محدود نمی شود؛ حیوانات و دیگر موجودات زنده نیز می توانند به سرطان مبتلا شوند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت می خواهیم شما را با علت ابتلا به سرطان آشنا کنیم.

علاوه بر تقسیم سلولی، گاهی اوقات سلول های آسیب دیده ای که ترمیم نشده اند و عملا دیگر به درد بدن نمی خورند، از بدن دفع نمی شوند و تشکیل بافت سرطانی می دهند. در واقع این سلول ها باید طی روند طبیعی خود از بین بروند و سلول های جدید جایگزین آن ها بشوند. اما وقتی این اتفاق نمی افتد، یک توده سلول های سرطانی ایجاد می شود. غالبا، سلول های سرطانی می توانند از این توده اصلی سلول ها جدا شده، و از طریق سیستم خون و لنف به سایر ارگان ها بدن بروند و چرخه رشد کنترل نشده خود را در آن ناحیه از بدن ادامه دهند. این فرایند که در طی آن سلول های سرطانی منطقه اولیه خود را ترک می کنند و در منطقه دیگری از بدن رشد می کنند، متاستاز نامیده می شود. برای مثال، اگر سلول های سرطان پستان به استخوان گسترش بیابند، به این معنی است که فرد سرطان پستان متاستاتیک را به استخوان گسترش داده است.

بر اساس گزارش مرکز ملی سرطان آمریکا، ۳ نمونه از شایع ترین سرطان ها در بین زنان، مردان و کودکان در آمریکا به شرح زیر می باشند:

  • مردان: پروستات، ریه و روده بزرگ
  • زنان: پستان، ریه و روده بزرگ
  • کودکان: لوسمی، تومورهای مغزی و لنفوم

علت ابتلا به سرطان توسط عوامل بسیاری از جمله سن، جنسیت، نژاد، عوامل محیطی، رژیم غذایی و ژنتیک تحت تاثیر قرار دارد. در نتیجه، علت ابتلا به سرطان بسته به این عوامل متغیر است. به عنوان مثال، سازمان بهداشت جهانی (WHO) اطلاعات کلی زیر را در مورد سرطان در سراسر جهان منتشر کرده است:

  • سرطان یکی از علل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است. ۸٫۲ میلیون مرگ و میر در هر سال به این بیماری ارتباط دارد. (حدود ۲۲ درصد از کل مرگ و میر های مربوط به بیماری های غیر واگیردار)
  • بیشترین مرگ و میر ناشی از سرطان به دلیل ابتلا به سرطان های ریه، معده، کبد، روده بزرگ و پستان می باشد.
  • مرگ ناشی از سرطان در سراسر جهان همچنان رو به افزایش است به طوری که پیش بینی می شود تا سال ۲۰۳۰، حدود ۱۳٫۱ میلیون مرگ و میر در سال اتفاق بیافتد (این عدد یعنی ۷۰٪ افزایش در میزان مرگ و میر سالانه)

عوامل خطر و علت ابتلا به سرطان

هر چیزی که بتواند باعث شود یک سلول طبیعی در بدن رشد غیر طبیعی داشته باشد به طور بالقوه می تواند علت ابتلا به سرطان باشد. عوامل زیادی می توانند باعث ایجاد اختلالات سلولی شده و با سرطان ارتباط داشته باشند. برخی از علل ابتلا به سرطان ناشناخته باقی مانده اند. در حالی که عوامل شناخته شده ای مثل عوامل محیطی و یا شیوه زندگی ممکن است از یک علت ناشناخته تاثیری بیشتری برای ابتلا به سرطان داشته باشد. برخی از این علل ممکن است تکامل خصوصیات ژنتیکی یک فرد را تحت تاثیر خود قرار دهند. اما حقیقت این است که بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان دلایلی ترکیبی از علت ابتلا به سرطان دارند. به همین دلیل در این افراد تشخیص علت ایجاد این بیماری دشوار است. اما پزشکان چند علت اصلی را ارائه کرده اند و معتقدند که این علل به تنهایی و یا با ترکیب با سایر علل یکی از اصلی ترین نامزدهای شروع سرطان هستند. در زیر به فهرستی از علل عمده ای که ممکن است به تنها و یا به کمک سایر علل، موجب ایجاد سرطان شوند اشاره کرده ایم:

قرار گرفتن در معرض مواد شیمایی یا سمی

مواد شیمیایی و یا ترکیبات سمی زیر قادرند آغاز کننده سرطان در بدن باشند:

  • بنزن
  • آزبست
  • نیکل
  • کادمیوم
  • کلرید وینیل
  • بنزیدین
  • N-نیتروسامین
  • تنباکو و یا دود سیگار (شامل حداقل ۶۶ ماده شیمیایی شناخته شده است که پتانسیل سرطان زا بودن را دارند)
  • آزبست
  • آفلاتوکسین

پرتوهای یونیزان

پرتوهای زیر نیز می توانند علت ابتلا به سرطان باشند:

  • اورانیوم
  • رادون
  • اشعه ماوراء بنفش متساعد شده از نور خورشید
  • تابش ناشی از آلفا، بتا، گاما
  • منابع پرتو ایکس

پاتوژن ها

عوامل بیماری زای زیر نیز به عنوان علت های احتمالی ابتلا به سرطان معرفی شده اند:

  • ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
  • EBV و یا ویروس Epstein-Barr
  • ویروس های هپاتیت B و C
  • کاپوزی سارکوما-همراه ویروس هرپس (KSHV)
  • مرکل سلول پولیوما ویروس
  • شیستوزوما SPP
  • هلیکوباکتر پیلوری

ژنتیک

تعدادی از سرطان های خاص به ژن های مرتبط هستند، این سرطان ها عبارتند از:

  • سینه
  • تخمدان
  • روده بزرگ
  • پروستات
  • پوست و ملانوم

پزشکان معتقدند که، افرادی که در طول عمر خود بیشتر در معرض عوامل خطر ابتلا به سرطان مانند نور خورشید، دود سیگار ثانویه، و پرتو ایکس قرار دارند، بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند. اما برخی از افراد هم با وجود این عوامل، تا پایان عمر سرطان را تجربه نمی کنند. در کنار این موضوع بسیاری از افراد نیز وجود دارند که با دارا بودن ژن ها خاص سرطان نمی گیرند. محققان هنوز نتوانسته اند که پاسخ چرایی این موضوع را بدهند. اما معتقدند که قرار گرفتن در معرض مواد سرطان زا و دارار بودن ژن، شانس ابتلا را بیشتر می کند. علاوه بر این، گاهی اوقات فرد دارای ژن سرطان است اما به دلیل عدم وجود محرک ژن، به این بیماری مبتلا نمی شوند. اما در برخی از افراد با افزایش پاسخ ایمنی بدن، رشد سلول ها از کنترل خارج شده و به طور بالقوه ممکن است تبدیل به سلول های سرطانی شوند. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد، شیوه زندگی و رژیم غذایی ممکن است نقش مهمی در رابطه با سیستم ایمنی بدن و یا جلوگیری از بقای سلول های سرطانی بازی کنند. همان طور که مشاهده می کنید، نمی توان علت ابتلا به سرطان را دقیقا مشخص کرد.

به تازگی، عوامل خطر دیگری به لیستی علل ابتلا به سرطان اضافه شده است. به عنوان مثال محققان آژانس بین المللی تحقیقات سرطان معتقدند که به طور خاص، گوشت قرمز (مانند گوشت گاو، گوشت بره و گوشت خوک) یک عامل خطر است که می تواند به طور بالقوه باعث سرطان شود. علاوه بر این گوشت های فراوری شده مانند سوسیس، کالباس، گوشت دودی و حتی ماهی شور در فهرست مواد سرطان زا قرار گرفته اند. افرادی که به صورت مداوم مقدار زیادی گوشت کبابی می خورند نیز ممکن است خطر ابتلا به سرطان را داشته باشند. این گوشت ها طی فرایند پخت حاوی ترکیباتی سرطان زا می شوند.

علت ابتلا به سرطان چیست؟
علت ابتلا به سرطان چیست؟

چاقی، عدم تحرک، التهاب مزمن و هورمون ها، به ویژه در کسانی که از هورمون درمانی استفاده می کنند، از علل دیگر ابتلا به سرطان می باشند. محققان در حال حاضر بر روی موارد دیگر مانند استفاده از تلفن همراه و ارتباط آن با سرطان در حال تحقیق هستند. در سال ۲۰۱۱ محققان سازمان بهداشت جهانی، اشعه تلفن همراه را بسیار کم اعلام کرده و این عامل را به عنوان یکی از علل کم خطر معرفی کرده اند. در واقع این سازمان اعلام کرده است که خطر استفاده از تلفن همراه برای ابتلا به سرطان، هم ردیف با خطر استفاده از کافئین و ترشیجات است.

اثبات برخی از علل دیگر که تصور می شود به سرطان مرتبط هستند، کمی سخت و پیچیده است. به عنوان مثال برخی از محققان معتقدند که استفاده از ضد عرق ها ممکن است به گسترش سرطان پستان کمک کنند. اما موضع رسمی NCI در این مورد این است که “تحقیقات بیشتری برای بررسی این ارتباط و دیگر عوامل که ممکن است درگیر شود مورد نیاز است.” این نتیجه گیری بر اساس تحقیقات مختلف ارائه شده است چرا که داده های جمع آوری شده در این زمینه تا کنون متناقض بوده اند. ادعاهای دیگر که مشابه هستند نیاز به تحقیقات شدید و گران قیمت دارد که ممکن است هرگز انجام نشوند. اما اقدام عاقلانه ای که هر فردی باید انجام دهد این می باشد که بدن را در معرض عواملی که تا به حال معرفی شده و ارتباط آن ها با سرطان ثابت شده است، قرار ندهد.