سرماخوردگی یک عفونت ویروسی در بینی، گلو و به طور کلی دستگاه تنفسی فوقانی است. این بیماری معمولا بی ضرر است و بسیاری از انواع ویروس ها می تواند به آن منتج شوند. کودکان کمتر از شش ماه در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرماخوردگی هستند، اما انتظار می رود افراد بزرگسال و سالم دو یا سه سرماخوردگی را در سال تجربه کنند. دوره نقاهت این بیماری اکثرا بین ۷ تا ۱۰ روز می باشد. اما علائم و مدت بیماری برای افراد سیگار ممکن است شدیدتر و طولانی تر باشد.

علائم سرماخوردگی

علائم این بیماری معمولا یک تا سه روز پس از مواجهه با ویروس عامل بیماری، مشاهده می شوند. علائم و نشانه ها، می توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند. اما به طور کلی این علائم شامل موارد زیر است:

  • آبریزش بینی یا گرفتگی بینی
  • گلو درد
  • سرفه
  • گرفتگی نواحی سر و گردن
  • بدن درد خفیف و یا سردرد خفیف
  • عطسه
  • تب خفیف
  • احساس ناخوشی (ضعف)

ترشحات بینی ممکن است آبکی، زرد رنگ و یا سبز رنگ باشد. این نشانه ای از یک عفونت باکتریایی است.

چه هنگام باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر موارد زیر در بزرگسالان مشاهده شود باید به پزشک مراجعه کرد:

  • تب بالاتر از ۳۸٫۵ درجه سانتی گراد
  • ابتلا به تب به مدت پنج روز یا بیشتر و یا بازگشت تب پس از یک دوره
  • تنگی نفس
  • خس خس سینه
  • گلو درد شدید، سردرد و یا درد سینوس

به طور کلی برای کودکان بهتر است به محض مشاهده علائم به پزشک مراجعه کرد اما اگر موارد زیر را در کودکان دیدید باید سریعا او را به پزشک برسانید:

  • تب ۳۸ سانتی گراد برای نوزادان تا ۱۲ هفتگی
  • تب بالا یا تب بیش از دو روز در کودکان در هر سنی
  • نشانه هایی که بدتر شده و یا موفق به بهبود آن نیستید
  • علایم شدید، از قبیل سردرد و سرفه
  • خس خس سینه
  • درد گوش
  • بهانه گیری افراطی
  • خواب آلودگی غیر معمول
  • فقدان اشتها

علل سرماخوردگی

اگر چه بسیاری از انواع ویروس ها می توانند منجر به سرماخوردگی شوند، اما راینو ویروس عامل رایج ابتلا به این بیماری است. ویروس سرماخوردگی از طریق دهان، چشم یا بینی وارد بدن می شود. این ویروس می تواند از طریق قطرات در هوا، زمانی که فرد بیمار سرفه، عطسه یا صحبت می کند، پخش شود.

این بیماری از طریق دست دادن یا به اشتراک گذاشتن اشیاء آلوده، مانند ظروف، حوله، اسباب بازی و یا تلفن گسترش می یابد. اگر پس از تماس با فرد بیمار به چشم، بینی یا دهان خود دست بزنید به احتمال زیاد شما هم بیمار می شوید.

عوامل خطر

این عوامل می توانند شانس ابتلا به سرماخوردگی را افزایش دهند:

  • سن: کودکان کمتر از شش ماه در معرض بیشترین خطر سرماخوردگی هستند.
  • ضعف دستگاه ایمنی: داشتن یک بیماری مزمن مربوط به ضعف سیستم ایمنی بدن، خطر ابتلا را افزایش می دهد.
  • فصل: کودکان و بزرگسالان بیشتر در پاییز و زمستان مستعد ابتلا به سرماخوردگی هستند.
  • سیگار کشیدن: سیگار کشیدن یکی از عواملی است که موجب می شود احتمال ابتلا به این بیمار افزایش یابد.
  • محیط: اگر شما در مکان های شلوغ مانند مدرسه کار می کنید یا رفت آمد دارید، به احتمال زیاد به ویروس های سرماخوردگی دسترسی بهتری خواهید داشت.

عوارض سرماخوردگی

  • عفونت حاد گوش (اوتیت مدیا): این عفونت زمانی اتفاق می افتد که باکتری یا ویروس به فضای پشت پرده گوش وارد شود. علائم و نشانه های معمول عبارتند از گوش درد و در برخی موارد، ترشحات سبز یا زرد از بینی یا بازگشت تب پس از یک دوره سرماخوردگی.
  • آسم: سرماخوردگی می توانند آغاز کننده یک حمله آسم باشد.
  • سینوزیت حاد: در بزرگسالان و یا کودکان، سرماخوردگی که درمان نشود می تواند به التهاب و عفونت سینوس ها (سینوزیت) منجر شود.
  • سایر عفونت های ثانویه: این عفونت ها عبارتند از گلودرد استرپتوکوکی، ذات الریه و یا برونشیولیت در کودکان. این عفونت ها نیاز به درمان توسط پزشک دارند.
سرماخوردگی از علت و درمان ها خانگی تا روش های جلوگیری از آن
سرماخوردگی از علت و درمان ها خانگی تا روش های جلوگیری از آن

درمان سرماخوردگی

هیچ درمانی برای سرماخوردگی وجود ندارد. آنتی بیوتیک هیچ کاربردی در مقابل ویروس های سرماخوردگی ندارند و نباید استفاده شوند مگر اینکه یک عفونت باکتریایی در بدن وجود داشته باشد. درمان این بیماری معمولا شامل روش هایی است که منجر به تسکین علائم و نشانه ها می شود. دارو هایی که معمولا برای درمان تجویز می شوند عبارتند از:

  • مسکن ها: برای درمان تب، گلو درد و سردرد معمولا استامینوفن (تیلنول) و یا دیگر داروهای ضد درد خفیف تجویز می شود. از استامینوفن جهت جلوگیری از عواض آن، بهتر است برای مدت کوتاه و طبق دستور العمل استفاده شود. هنگام دادن آسپرین به کودکان و نوجوانان احتیاط کنید. کودکان و نوجوانان در دوره نقاهت بعد از علائم آبله مرغان یا آنفولانزا هرگز نباید آسپیرین بخورند. دلیل این است که آسپرین در چنین کودکانی به سندرم ری، که یک بیماری نادر اما مرگبار است، مرتبط است.
  • داروهای ضد درد طراحی شده برای نوزادان یا کودکان: این داروها عبارتند از استامینوفن (تیلنول، Feverall نوزاد) و یا ایبوپروفن (ادویل کودکان، موترین، و غیره)
  • اسپری های بینی ضد احتقان: بزرگسالان می توانند قطره ضد احتقان یا اسپری را تا پنج روز استفاده کنند. استفاده طولانی مدت می تواند منجر به بازگشت علائم شود. کودکان کمتر از شش ماه باید قطره ضد احتقان استفاده کنند.
    شربت سرفه: سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) و آکادمی اطفال آمریکا به شدت با دادن شربت سرفه و سرماخوردگی به کودکان کمتر از ۴ سال مخالف است. هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد این روش درمان برای کودکان مفید و سالم می باشند.

طب جایگزین

با وجود مطالعات مختلف بر روی داروهای سرماخوردگی، پزشکان معتقدند که هنوز هم روش های جایگزین مانند ویتامین C برای درمان مفید است. در ادامه شما را با چند گزینه جایگزین به جای دارو، برای درمان این بیماری آشنا می کنیم.

  • در بیشتر مواقع مصرف ویتامین C به جلوگیری از سرماخوردگی کمک خواهد کرد.
  • مطالعاتی در مورد تاثیر گیاه Echinacea برای جلوگیری از سرماخوردگی و یا کوتاه شدن مدت آن انجام شده است. با این حال اگر سیستم ایمنی بدن شما سالم است، در حال مصرف داروی خاصی نیستید و به این گیاه آلرژی ندارید استفاده از مکمل های سرخار گل (Echinacea) احتمال بروز آسیب را کم می کند.
  • شهرت روی در مبارزه با سرماخوردگی تا به حال فراز و فرود های زیادی را تجربه کرده است. دلیلش این است که در بسیاری از مطالعات بر روی روی مشخص شده است که مواد معدنی و علی الخصوص روی در کاهش علائم مفید نیستند اما در مطالعات با نتایج مثبت، مصرف روی در ظرف ۲۴ ساعت از شروع سرماخوردگی، علائم را کاهش داده است.عوارض جانبی مصرف روی عبارتند از طعم بد و تهوع. قبل از مصرف مکمل روی با پزشک خود مشورت کنید. ورود روی به داخل بینی ممکن است باعث آسیب دائمی به حس بویایی شود. در ژوئن ۲۰۰۹، FDA  نسبت به استفاده از سه داروهای سرماخوردگی بینی که حاوی روی بودند، برای احتمال از دست دادن موقت یا دائم حس بویایی (آنوسمی)، هشدار داد.

شیوه زندگی و راه حل های خانگی

  • نوشیدن مقدار زیادی مایعات: آب، آب میوه، سوپ و یا آب لیمو گرم انتخاب های خوبی هستند. از مصرف کافئین و الکل، که می توانند آب بدن را کم کنند، اجتناب کنید.
  • خوردن سوپ مرغ: سوپ مرغ و سایر مایعات گرم می تواند تسکین دهنده باشند و گرفتگی را شل کنند.
  • استراحت کردن: اگر تب یا سرفه بد دارید و پزشک داروی خواب آور به شما تجویز کرده است بهتر است در خانه بمانید. این موضوع به شما فرصت استراحت داده و احتمال آلوده شدن دیگران توسط شما را کم می کند.
  • تنظیم دما و رطوبت اتاق: اتاق خود را گرم نگه دارید اما سعی کنید درجه هوا زیاد بالا نرود. اگر هوا خشک است، یک دستگاه بخور یا بخارساز می تواند هوا را مرطوب کرده و به کاهش  سرفه کمک کند. مرطوب کنندها را همیشه تمیز نگه دارید زیرا در صورت کثیف شدنشان محل خوبی برای رشد باکتری ها هستند.
  • تسکین دهنده های گلو: غرغره کردن آب شور به ضد عفونی شدن گلو کمک می کند. یک چهارم تا نصف قاشق چای خوری نمک را در ۴ تا ۸ اونس آب مخلوط کنید و آن را هر چند ساعت یکبار غرغره کنید. این کار به طور موقت گلو درد یا خارش را کاهش می دهد.
  • استفاده از قطره نمکی بینی: برای کمک به تسکین احتقان بینی، سعی کنید قطره نمکی بینی استفاده کنید. این قطره می تواند به تسکین علائم، حتی در کودکان کمک کند. برای نوزادان بهتر است در حدود ۶ تا ۱۲ میلی متر از این قطره را با سرنگ درون بینی بریزید.

جلوگیری از سرماخورگی

هیچ واکسنی برای سرماخوردگی وجود ندارد، اما شما می توانید اقدامات احتیاطی عمومی زیر را برای کاهش سرعت شیوع و ابتلا به این بیماری به کار ببرید:

  • دست های خود را بشویید. دستهای خود را به طور کامل و با آب و صابون بشوید. اگر آب و صابون در دسترس نیست، استفاده از یک ضد عفونی کننده الکلی دست نیز مفید است.
  • وسایل خود را ضد عفونی کنید. وسایل آشپزخانه و حمام را با مواد ضد عفونی کننده، به ویژه هنگامی که کسی در خانواده شما سرماخورده است، بشویید. شستن دوره ای اسباب بازی های کودکان نیز در شیوع بیماری موثر است.
  • از دستمال یکبار مصرف استفاده کنید. عطسه و سرفه را با دستمال یکبار مصرف مهار کنید. پس از تمیز کردن صورت و بینی، دستمال را دور انداخته و دستان خود را بشویید.
  • به کودکان خود بیاموزید زمانی که دستمال کاغذی در دسترس ندارند سرفه و عطسه خود را با آرنجشان مهار کنند. به این ترتیب آن ها جلو دهان خود را بدون استفاده از دست گرفته اند.
  • ظروفتان را با هم به اشتراک نگذارید. لیوان آب و یا ظروف دیگر را با دیگر اعضای خانواده به اشتراک نگذارید. در این زمان پیشنهاد می شود از لیوان یکبار مصرف استفاده کنید تا اعضای خانواده بفهمند این لیوان مال شماست.
  • از تماس نزدیک با هر کسی که سرماخورده است، خودداری کنید.
  • مهد کودک فرزندتان خود را عاقلانه انتخاب کنید. قلب از انتخاب، حتما محل هایی مانند دستشویی و اتاق نگهداری کودک را بازرسی کنید تا مطمئن شوید اصول بهداشتی توسط آن مرکز رعایت می شود.
  • مراقب خودتان باشید. خوب غذا خوردن، ورزش، خواب کافی و مدیریت استرس ممکن است به شما در جلوگیری از سرماخوردگی کمک کند.