گوش انسان از ۳ بخش گوش خارجی، میانی و داخلی تشکیل شده است. در حالی که گوش خارجی و میانی تنها مسئول شنیدن هستند، گوش داخلی هم مسئول شنوایی است و هم مسئول حفظ تعادل. شرایط موثر بر گوش داخلی به نتایج و علائمی مانند کاهش شنوایی، وزوز گوش و سوق دادن تعادل به یک سمت و علائم مربوط به حرکت مانند سرگیجه منجر خواهد شد. بیماری منیر نیز دارای چنین شرایطی است.
بیماری منیر چیست؟
بیماری منیر بیماری است که در آن فشار گوش داخلی افزایش پیدا می کند. از آنجا که گوش داخلی مسئول حس شنوایی و تعادل است، بیماری منیر اغلب این توابع را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین علائمی مانند کاهش شنوایی، وزوز گوش (زنگ زدن در گوش) و سرگیجه اغلب در بیماری منیر شایع است. ممکن است این علائم در شدت متفاوت بوده و در طول دوره بیماری، نوسان داشته باشد.
بیماری منیر معمول نیست و یک بیماری نادر محسوب می شود. حدود ۱ نفر از هر ۱۰۰ نفر با این بیماری درگیر هستند. این در حالی است که گزارش های غیر رسمی آمار شیوع بالاتری را برای آن و مبتلایان آن گزارش می دهند. اگر چه بیماری منیر حتی در کودکان ۴ ساله نیز گزارش شده است اما شیوع آن در افراد ۴۰ تا ۶۰ ساله بیشتر است. لازم به ذکر است که بیماری منیر در زنان شایع تر است.
علل بیماری منیر
علت بیماری منیر دقیقا شناخته شده نیست. در واقع اصطلاح پزشکی برای بیماری منیر، هیدروپس آندولینفاتیک ایدیوپاتیک است. شناخت از این بیماری به قدری است که تا حدی مکانیسم دقیق آن نیز به وضوح مشخص نیست. اما به نظر می رسد افزایش فشار مایع در ساختار گوش داخلی موجب ایجاد آن می شود.
لابیرنت یک حفره توخالی در گوش است که با مایع پر شده است. این بخش از بخش های مختلف به نام حلزون گوش و هشتی تشکیل شده است. حلزون دستگاه شنوایی است در حالی که هشتی برای تعادل است. دو نوع مایع در لابیرنت به نام های اندولنف و پیراتنابه وجود دارد که توسط یک غشاء از هم جدا شده اند.
در بیماری منیر، افزایش اندولنف باعث بالا رفتن فشار داخل لابیرنت گوش داخلی می شود. هنوز مشخص نیست که آیا این افزایش مایع علت این بیماری است یا منیر نتیجه بیماری دیگری است. در واقع، بیمارانی که فشار مایع در گوش داخلی شان زیاد می شود ممکن است همه علائم مشخصه بیماری منیر را تجربه نکنند.
به نظر می رسد افزایش فشار مایع، به علت اختلال در اندام های شنوایی و تعادل می باشد. اگر چه علت دقیق برای این افزایش در مایع مشخص نیست، اما می توان آن را با عفونت، آلرژی و تروما مرتبط دانست. مسدود شد مسیر تخیله مایع، اختلالات سیستم ایمنی، عوامل ژنتیکی، ضربه به سر و میگرن نیز ممکن است نقشی در افزایش فشار مایع در گوش بازی کنند اما این عوامل همیشه به بیماری منیر منجر نمی شوند.
علائم و نشانه های بیماری منیر
علائم و نشانه های بیماری منیر معمولا اپیزودیک است. این حالت مدام در حال رخ دادن و ناپدید شدن است و حتی ممکن است ماه ها و سال ها بدون علامت در بدن باقی بمانند. سه علامت اصلی بیماری منیر عبارتند از:
- سرگیجه
- از دست دادن شنوایی
- وزوز گوش
علائم دیگر مانند احساس پری در گوش نیز ممکن است وجود داشته باشد. علائم شنوایی معمولا یک طرفه هستند، اما گاهی اوقات می تواند هر دو گوش را تحت تاثیر قرار دهند.
سرگیجه
سرگیجه احساسی از عدم ثبات است. اکثر افراد آن را یک احساس چرخش توصیف می کنند. با بیماری منییر، سرگیجه به طور ناگهانی می آیند و می روند. برای این که بگوییم سرگیجه به بیماری منیر مربوط است، باید برای حداقل ۲۰ دقیقه ادامه داشته باشد. گاهی نیز سرگیجه با تهوع و استفراغ همراه است.
از دست دادن شنوایی
از دست دادن شنوایی در بیماری منیر ممکن است در شدت و مدت متفاوت باشد. این کم شنوایی، حسی عصبی است و معمولا تنها بر یک گوش تاثیر می گذارد. با این حال، ممکن است در هر دو گوش رخ دهد. از دست دادن شنوایی همیشه آشکار نیست. این کم شنوایی اغلب توانایی شنیدن فرکانس های پایین تر را برای انسان غیر ممکن می کند و ممکن است در بلند مدت تمایل به درجاتی از کاهش شنوایی دائمی، داشته باشد.
وزوز گوش
وزوز گوش به معنی درک صدا با وجود یک منبع خارجی است. گاهی افراد مبتلا گوششان زنگ می زند. غرش، سوت زدن و یا وزوز صدا در گوش نیز با این حالت ممکن است ایجاد شود. این اختلال معمولا با از دست دادن شنوایی در ارتباط است و می تواند مداوم یا متناوب باشد.
درمان بیماری منیر
اگر چه هیچ درمانی برای بیماری منییر وجود ندارد، اما می توان با برخی از درمان ها علائم آن را کنترل کرد. بعضی از داروها نیز ممکن است تعداد حملات بیماری منییر را کاهش دهند. در موارد شدید که به دارو و دیگر تکنیک های غیر تهاجمی پاسخ نمی دهند، عمل جراحی ممکن است تجویز شود.
داروها
- داروهای ضد تهوع که به طور معمول برای تهوع و استفراغ استفاده می شوند می توانند به سرکوب سرگیجه کمک کنند. داروهای مورد استفاده در بیماری های حرکتی نیز ممکن است در این زمینه مفید باشند.
- دیورتیک با افزایش دفع آب از طریق ادرار می تواند در کاهش فشار مایع در گوش داخلی موثر باشد. این داروها ممکن است برای مدیریت بلند مدت بیماری استفاده شوند.
- کورتیکواستروئیدها باعث کاهش التهاب شده و به نظر می رسد برای کاهش فشار مایع در گوش داخلی مفید باشند. آن ها نمی توانند این بیماری را درمان کنند اما در شدت علائم، کاهش ایجاد می کنند.
- جنتامایسین یک آنتی بیوتیک است که ممکن است به کاهش شدت و طول مدت سرگیجه کمک کند. این دارو گاهی به صورت تزریقی نیز تجویز می شود.
عمل جراحی
- روش ساک آندولینفاتیک با کاهش فشار (انبساط) در گوش داخلی و در نهایت تخلیه مایع اضافی به درمان این بیماری کمک می کند.
- عمل عصب دهلیزی که شامل بریدن بخشی از عصب دهلیزی که سیگنال های حرکت و تعادل را به مغز می رسانند، می باشد. این عمل به کاهش سرگیجه منجر می شود.
- عمل Labyrinthectomy شامل برداشتن قسمتی از گوش داخلی است و برای درمان ناشنوایی کاربرد دارد. این روش تنها زمانی استفاده می شود که فرد شنوایی خود را کامل از دست داده و یا تقریبا ناشنواست.
دیگر روش های درمانی
سایر درمان ها بر روی کمک به فرد مبتلا به بیماری منیر، برای مقابله با علائم این بیماری تمرکز می کنند. این درمان ها عبارتند از:
- استفاده از سمعک برای افزایش حجم صدا از محیط برای کمک به بهبود اختلال شنوایی.
- دستگاه Meniett که برای تبادلی فشار در گوش میانی و گوش داخلی کاربرد دارد و سرگیجه را کم می کند.