علل و عوامل خطر ابتلا به دیسپلازی دهانه رحم

دیسپلازی دهانه رحم وضعیتی است که در آن سلول های سالم در دهانه رحم تحت برخی از تغییرات غیر طبیعی قرار می گیرند. دهانه رحم قسمت پایین رحم و منتهی به واژن است. این دهانه در حین زایمان اتساع پیدا می کند و اجازه می دهد تا جنین از بدن مادر خارج شود.

در دیسپلازی دهانه رحم، سلول های غیر طبیعی سرطانی نیستند، اما اگر زود درمان نشود می توانند به سرطان تبدیل شوند.

بر اساس گزارش مرکز جامع سرطان سیدنی کیمل در دانشگاه جانز هاپکینز، دیسپلازی دهانه رحم در هر سال بین ۲۵۰ هزار تا ۱ میلیون زن را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری اغلب در زنان بین سنین ۲۵ تا ۳۵ دیده می شود.

چه چیزی باعث دیسپلازی دهانه رحم می شود؟

یک ویروس شایع به نام ویروس انسانی پاپیلومای باعث دیسپلازی دهانه رحم می شود. HPV از نوع ویروس های مقاربتی است، و صدها نوع دارد. بعضی از آنها کم خطر هستند و تنها باعث ایجاد زگیل تناسلی می شود.

انواع دیگر این ویروس می تواند بدن را در معرض خطر قرار داده و باعث ایجاد تغییرات سلولی که می تواند به دیسپلازی دهانه رحم و سرطان تبدیل شود، می شوند.

بر اساس گزارش مجله انجمن پزشکی آمریکا (JAMA)، حدود ۲۶٫۸ درصد از زنان دارای یکی از انواع گونه های این ویروس هستند.

عوامل خطری که برای دیسپلازی دهانه رحم وجود دارد؟

عوامل خطر ابتلا به دیسپلازی دهانه رحم مختلف است، که برخی از آنها به طور مستقیم به خطر HPV مرتبط هستند:

  • داشتن بیماری که مانع از کارکرد صحیح سیستم ایمنی بدن می شود
  • استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
  • داشتن شرکای جنسی متعدد
  • زایمان قبل از سن ۱۶ سالگی
  • داشتن رابطه جنسی قبل از سن ۱۸ سالگی
  • کشیدن سیگار

اگر شما از نظر جنسی فعال هستید، کاندوم ممکن است خطر ابتلا به HPV را کاهش دهد. اما این ویروس می تواند بر روی پوست اطراف ناحیه تناسلی که توسط کاندوم پوشش داده نمی شود نیز، زندگی کند.

تشخیص دیسپلازی دهانه رحم

معمولا هیچ نشانه ای در دیسپلازی دهانه رحم وجود ندارد. اما گاهی اوقات، خونریزی غیر طبیعی ممکن است رخ دهد. با این حال، در صورت عدم وجود علائم، تغییرات سلولی نامرئی است و با چشم غیر مسلح قابل رویت نیست. برای این کار از آزمایش پاپ اسمیر استفاده می شود.

نتایج تست پاپ اسمیر یک ضایعه داخل اپیتلیالی اسکواموس (SIL) را نشان می دهد. این به معنی آن است که آسیب بافت سلولی یا دیسپلازی رخ داده است. دسته های مختلفی از ضایعه داخل اپیتلیالی اسکواموس، از جمله موارد زیر وجود دارد:

  • SIL درجه پایین (LSIL)
  • SIL درجه بالا (HSIL)
  • مرتبط با احتمال سرطان
  • سلول های غددی آتیپیک (آگوس)

ضایعه داخل اپیتلیالی اسکواموس درجه پایین (LSIL) معمولا به خودی خود از بین می رود و پزشک تنها برای کنترل بیشتر آزمایش پاپ اسمیر را چند ماه بعد دوباره تکرار می کند.

کولپوسکوپی نیز به پزشک اجازه می دهد تا از نزدیک به دهانه رحم بیمار نگاه کند. برای این کار از نور خاصی استفاده می شود. این نور باعث می شود سلول های غیر طبیعی خود را نشان دهند. پس از مشاهده این سلول ها پزشک از دهانه رحم نمونه برداری می کند. اگر بیوپسی، دیسپلازی را نشان دهد، آن را به نام نئوپلازی داخل دهانه رحم طبقه بندی (CIN) می کنند.

سه دسته از CIN وجود دارد:

CIN 1، دیسپلازی خفیف
CIN 2، دیسپلازی متوسط
CIN 3، دیسپلازی شدید و یا کارسینوم درجا

کارسینوم درجا سرطانی است که در زیر لایه سطحی از بافت وجود دارد و پخش نشده است.

درمان دیسپلازی دهانه رحم

درمان دیسپلازی دهانه رحم بستگی به شدت بیماری دارد. دیسپلازی خفیف ممکن است فورا درمان شود. در این شرایط پاپ اسمیر  هر سه تا شش ماه انجام می شود. برای CIN درجه ۲ یا ۳، درمان می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • درمان انجمادی، که در آن سلول های غیر طبیعی منجمد می شوند.
  • لیزر درمانی
  • روش برداشتن الکتریکی (LEEP)، که با استفاده از جریان الکتریکی، بافت آسیب دیده برداشته می شود.
  • بیوپسی مخروطی، هنگامی که یک قطعه مخروطی شکل از دهانه رحم از محل بافت غیر طبیعی حذف می شود.

دیسپلازی ممکن است بعد از درمان باز گردد. اما در صورت عدم درمان نیز قابلیت تبدیل به سرطان را دارد.

آیا می توان از دیسپلازی دهانه رحم پیشگیری کرد؟

تنها راه قطعی برای جلوگیری از دیسپلازی دهانه رحم پرهیز است. تعدادی از کارهایی که شما می توانید برای کاهش خطر ابتلا به HPV و دیسپلازی دهانه رحم انجام دهید عبارتند از:

  • داشتن رابطه جنسی سالم با استفاده از کاندوم
  • تزریق واکسن HPV بین سنین ۹ تا ۲۶ سال
  • اجتناب از کشیدن سیگار
  • خودداری از برقراری رابطه جنسی قبل از ۱۸ سالگی
  • اجتناب از داشتن شرکای جنسی متعدد