لیستریا مونوسیتوژنز (لیستریا) یک نوع باکتری است که باعث عفونتی به نام لیستریوز می شود. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با لیستریا در دوران بارداری آشنا کنیم. لیستریا مونوسیتوژنز در:
- خاک
- گرد و خاک
- آب
- غذاهای فراوری شده
- گوشت خام
- مدفوع حیوانات
وجود دارد. اغلب موارد لیستریوز با خوردن غذایی که به باکتری آلوده شده است ایجاد می شود. لیستریوز در بسیاری از افراد فقط باعث یک بیماری خفیف می شود. با این حال، همین باکتری می تواند برای جنین متولد نشده یا نوزادانی که مادرانشان در دوران بارداری به این بیماری مبتلا شده اند، خطرناک باشد. عفونت جنین ممکن است منجر به سقط جنین یا به دنیا آمدن نوزاد مرده شود. عفونت با این باکتری در نوزاد نیز می تواند به ذات الریه و مرگ منجر شود. به همین دلیل، پیشگیری از لیستریا در دوران بارداری بسیار مهم است.
به همین منظور توصیه می شود که زنان باردار از خوردن انواع خاصی از مواد غذایی مانند هات داگ، گوشت های فراوری شده و پنیر نرم به منظور کاهش خطر ابتلا به لیستریا در دوران بارداری اجتناب کنند.
چرا لیستریا در دوران بارداری جدی است؟
در بزرگسالان سالم که باردار نیستند، خوردن غذای آلوده به لیستریا، معمولا منجر به مشکل جدی نمی شود. لیستریوز در بزرگسالان سالم غیر باردار نادر است، اما این عفونت تا ۲۰ برابر در زنان باردار شایع تر است. البته بسیاری از زنان باردار مبتلا به این عفونت بدون علائم یا مشکلی از بیماری عبور می کنند. با این حال، در این افراد جنین بسیار مستعد ابتلا به این نوع باکتری است. این عفونت می تواند به جفت نیز سرایت کند. عفونت با باکتری لیستریا که به نام لیستریوز شناخته می شود برای کودک حاد محسوب می شود.
علائم لیستریا در دوران بارداری چیست؟
علانم این عفونت از دو روز تا دو ماه پس از قرار گرفتن در معرض باکتری شروع می شود. بزرگسالان سالم که باردار نیستند معمولا بدون علامت هستند. اما علائم لیستریا در زنان باردار ممکن است شبیه به علائم آنفولانزا یا سرماخوردگی باشد. این علائم عبارتند از:
- تب
- سردرد
- دردهای عضلانی
- لرز
- حالت تهوع
- استفراغ
- گرفتگی گردن
- گیجی
اگر علائم بالا را دارید حتما به پزشک خود اطلاع دهید. بساری از مواقع شما نمی دانید که بیمار هستید اما عفونت در حال انتقال شدن به جنینتان است.
علل لیستریا
لیستریوز یک عفونت ناشی از خوردن غذاهای آلوده به باکتری لیستریا مونوسیتوژنز است. این باکتری به طور معمول در آب، خاک و مدفوع حیوانات یافت می شود. سبزیجات نیز می توانند به واسطه خاک، آلوده شوند. این باکتری در گوشت نپخته و فراورده های لبنی غیر پاستوریزه نیز یافت می شود. حیوانات اغلب حامل باکتری هستند و معمولا خودشان بیمار نمی شوند. خوشبختانه این باکتری توسط پخت و پز و فرایند پاستوریزاسیون از بین می رود.
افراد معمولا با مصرف مواد غذایی زیر دچار این نوع عفونت می شوند:
- گوشت، ماهی، مرغ و بوقلمون نیمه آماده
- فراورده های لبنی غیر پاستوریزه
- محصولات تهیه شده با پنیر نرم
- میوه ها و سبزیجاتی که از خاک و یا از کود آلوده برای کشت آن ها استفاده شده است.
- مواد غذایی بسته بندی شده در شرایط غیر بهداشتی
چه کسانی در خطر ابتلا به این عفونت قرار دارند؟
زنانی که شرایط زیر را دارند، در خطر بالاتری برای ابتلا به این نوع عفونت قرار دارند:
- دیابت
- استفاده طولانی مدت از استروئیدها
- عفونت با ویروس نقص ایمنی انسان (HIV)
- ضعف سیستم ایمنی بدن
- ابتلا به اسپلنکتومی
- استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
- زنان مبتلا به سرطان
- معتادان به الکل
بسیاری از موراد ابتلا به عفونت لیستریوز، در زنان باردار سالم رخ می دهد. زنان باردار تقریبا ۲۴ برابر بیشتر از سایر افراد به لیستریوز مبتلا می شوند.
اگر شما حامله هستید و تب و یا علائم شبیه سرماخوردگی دارید، معمولا باید پزشک به این بیماری مشکوک شود. تشخیص لیستریا دشوار است. پزشک برای تایید تشخیص آزمایش کشت خون را جهت تست وجود این باکتری در خون، تجویز می کند. برای تشخیص بهتر باید علائم و مواد غذایی که به تازگی خورده اید را نیز به پزشک بگویید. برای کشت باکتری ۲ روز زمان نیاز است. اما به دلیل این که لیستریا در دوران بارداری برای جنین خطرناک است. ممکن است پزشک قبل از دریافت نتایج آزمایش درمان را شروع کند.
عوارض لیستریا در دوران بارداری
اگر باردار هستید و با لیستریوز آلوده شده اید، خطر عوارض زیر در کمین شماست:
- سقط جنین
- دنیا آمدن جنین مرده
- زایمان زودرس
- به دنیا آمدن نوزاد با وزن کم
در برخی از موارد عوارض زیر در زنان باردار ایجاد می شود:
- مننژیت باکتریایی (التهاب غشاء اطراف مغز)
- سپتی سمی (عفونت خون)
عفونت در نوزادن نیز عوارض زیر را به همراه دارد:
- ذات الریه
- سپتی سمی
- مننژیت باکتریایی
- مرگ
درمان لیستریا در دوران بارداری
لیستریا با آنتی بیوتیک درمان می شود. پزشکان معمولا پنی سیلین تجویز می کنند. اگر فرد بیمار به پنی سیلین حساسیت داشته باشد، تری متوپریم یا سولفامتوکسازول ممکن است به جای آن استفاده شود.
عفونت لیستریا اغلب در نوزادان شدید است. نرخ مرگ و میر در این شرایط ۲۰ تا ۳۰ درصد است. اما درمان زودرس با آنتی بیوتیک کمک می کند تا از گسترش عفونت به جنین و دیگر عوارض شدید جلوگیری شود. البته همه نوزادانی که مادرشان در بارداری به این باکتری مبتلا شده اند، آلوده نمی شوند.
آیا لیستریا در دوران بارداری قابل پیشگیری است؟
برای جلوگیری از عفونت لیستریا در دوران بارداری باید از دستورالعمل های توصیه شده توسط مرکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC) پیروی کنید. این مرکز توصیه می کند که در دوران بارداری هر نوع غذایی به خصوص غذاهایی که به تمیزی آن ها مشکوک هستید را نخورید.
علاوه بر این از خوردن غذاهای زیر نیز اجتناب کنید:
- هات داگ و گوشت هایی که در اغذیه فروشی ها پخت می شود.
- گوشت خام
- میوه ها و سبزیجاتی که به طور کامل شسته نشده اند.
- شیر خام (غیر پاستوریزه)
- پنیر های نرم غیر پاستوریزه، مانند پنیر فتا، پنیر چدار، پنیر موتزارلا و پنیر خامه ای
این مرکز برای تهیه غذا نیز دستورالعمل های زیر را ارائه کرده است:
- میوه و سبزیجات را در آب تمیز بشویید و در زمان مصرف آن ها را پوست بکنید.
- میوه های و سبزیجاتی مانند خیار و سیب زمینی را با برس بشویید.
- تاریخ انقضاء مواد غذایی را کنترل کنید.
- دستان خود را بشویید.
- دمای یخچال و فریزر را به زیر ۴۰ درجه فارنهایت برسانید.