حاملگی خارج رحمی عارضه شایعی نیست. به طوری که در هر ۴۰ حاملگی در ۱ حاملگی رخ می دهد. در حالی که سقط جنین، شایع ترین عارضه بارداری است، برخی تحقیقات نشان داده اند که وقوع حاملگی های خارج از رحم نیز جزء شایع ترین عوارضی است که در اوایل بارداری رخ می دهند. محققان به افزایش نرخ STD و زنانی که از تکنولوژی های باروری، از جمله لقاح آزمایشگاهی کمک می گیرند اشاره می کنند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت می خواهیم در مورد عوارض بارداری خارج از رحم صحبت کنیم.

عوارض بارداری خارج از رحم

حاملگی خارج رحمی زمانی اتفاق می افتد که تخمک بارور شده به رحم نمی رسد و در لوله فالوپ، دهانه رحم، تخمدان، میومورتیوم یا حفره شکم کاشته می شود. در اغلب موارد حاملگی خارج رحمی در لوله های فالوپی رخ می دهد. به این نوع حاملگی حاملگی لوله ای گفته می شود.

همانطور که جنین در خارج از رحم رشد می کند، می تواند موجب ناراحتی، درد و همچنین خونریزی داخلی شدید نیز شود. تمام این عوارض می توانند منجر به مرگ مادر شوند. در حالی که میزان مرگ و میر مادران در این حالت کم است، اما هنوز هم این عارضه مسئول ۶ درصد از تمام مرگ و میرهای مادران باردار است.

اگر علائم حاملگی خارج از رحم را دارید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. در این حالت حذف جنین و بافت آسیب دیده بهترین درمان محسوب می شود. این بارداری نمی تواند ادامه یابد. در اکثر موارد نیز مادران به درمان های طبیعی برای کمک به کاهش مشکلات جسمی و احساسی نیاز دارند.

علائم و نشانه های بارداری خارج از رحم

علائم حاملگی خارج از رحم در هر فردی متفاوت است. اگر تست بارداری را انجام داده اید و نتیجه آن مثبت است ممکن است علائم معمولی بارداری مانند قطع شدن خونریزی قاعدگی، حساسیت پستان به لمس، حالت تهوع و بیماری صبحگاهی را تجربه کنید.

همان طور که تخمک بارور شده رشد می کند، علائم حاملگی خارج از رحم می تواند بیشتر از سایر علائم خود را نشان دهند. این علائم عبارتند از:

  • درد لگن
  • خونریزی خفیف واژینال
  • خونریزی غیر طبیعی واژینال
  • درد شکم
  • خونریزی شدید با درد شانه
  • سرگیجه شدید
  • غش کردن
  • درد شدید شکم
  • شوک

اگر علائم شدید باشد، خونریزی شدید داخلی می تواند به مرگ منجر شود.

علل و عوامل خطر ایجاد کننده بارداری خارج از رحم

شایع ترین نوع حاملگی خارج از رحم، حاملگی لوله ای است. علائم حاملگی لوله ای هنگامی ایجاد می شود که تخمک بارور شده قادر نیست خود را برای لانه گزینی به رحم برساند. اغلب این عارضه به وجود یک مشکل در داخل لوله فالوپ مرتبط است. نقص در لوله فالوپ، التهاب یا زخم این اندام می تواند مانع از حرکت تخمک به سمت رحم شود.

عوارض بارداری خارج از رحم
عوارض بارداری خارج از رحم

عوامل خطر

محققان دریافته اند که تا ۵۰ درصد از زنان مبتلا به حاملگی خارج رحمی هیچ فاکتور خطرناکی در بدن ندارند. با این وجود، عوامل خطر زیر با ایجاد حاملگی های غیرطبیعی مرتبط هستند.

  • سیگار کشیدن قبل از بارداری می تواند خطر ابتلا به بارداری خارج رحمی را افزایش دهد. اعتقاد بر این است که سیگار کشیدن باعث افزایش خطر ابتلا به ایجاد اسکار در این لوله می شود.
  • سابقه ابتلا به گونوره یا کلامیدیا با افزایش خطر ابتلا به حاملگی خارج رحمی ارتباط دارد. بیماری های منتقله از طریق رابطه جنسی می تواند التهاب و عفونت را در سیستم تولید مثل، از جمله لوله های فالوپی ایجاد کند.
  • بیماری التهابی لگن یا سابقه ابتلا به عفونت های لگنی
  • آندومتریوز
  • انجام لقاح آزمایشگاهی و سایر انواع درمان های ناباروری می تواند خطر ابتلا به حاملگی خارج رحمی را افزایش دهد. تخمین زده می شود که بین ۲ تا ۵ درصد حاملگی هایی که از طریق درمان IVF رخ می دهند، خارج از رحم هستند.
  • داشتن دستگاه داخل رحمی (IUD)
  • بستن لوله ها برای جلوگیری از بارداری
  • برخی از جراحی هایی که برای ترمیم یا اصلاح لوله فالوپ آسیب دیده انجام می شوند می توانند خطر ابتلا به عوارض بارداری خارج از رحم را افزایش دهد.
  • سابقه ابتلا به بارداری خارج از رحم
  • سن بالای ۳۵ سال

روش های کاهش خطر ابتلا به عوارض بارداری خارج از رحم

در حالی که هیچ راهی برای جلوگیری از حاملگی خارج رحمی وجود ندارد، اما می توانید با ترک سیگار، درمان بیماری های منتقله از طریق رابطه جنسی، استفاده از کاندوم و محدود کردن تعداد شرکای جنسی، خطر ایجاد عوارض بارداری خارج از رحم را کاهش دهید.

روش های تشخیص و درمان های متعارف

هیچ تستی برای تشخیص حاملگی خارج از رحم وجود ندارد. برای تشخیص این نوع حاملگی، دکتر آزمایش های مختلفی از جمله موارد زیر را تجویز می کند:

  • معاینه لگنی
  • تست حاملگی
  • سونوگرافی
  • آزمایش خون برای بررسی میزان خونریزی، کم خونی و تایید نوع خون در صورت نیاز به انتقال خون

بهترین درمان برای حاملگی خارج رحمی حذف جنین است. از آن جا که در این حاملگی جنین نمی تواند به درستی رشد کند، باید از بدن مادر خارج شود. با استفاده از یکی از روش های زیر جنین و بافت آسیب دیده بدن مادر برداشته می شود:

  • تزریق متوترکسات: این دارو سبب توقف رشد سلول ها در هنگام جدا شدن بافت های خارج شده از بدن می شود. این روش درمان بارداری غیر طبیعی فقط در مراحل اولیه مناسب است.
  • روش لاپاروسکوپی: در این روش یک برش کوچک روی شکم ایجاد می شود و یک لوله حاوی دوربین برای حذف حاملگی خارج رحمی وارد بدن می شود. بسته به شدت آسیب، لوله های فالوپ نیز ممکن است ترمیم یا برداشته شوند.
  • جراحی اورژانسی شکم: اگر علائم شدید باشد ممکن است جراحی انجام شود. خونریزی داخلی شدید می تواند باعث مرگ مادر شود. در این شرایط جراحی انجام می شود.

۸ راه طبیعی برای بهبود عوارض بارداری خارج از رحم

پس از از دست دادن بارداری، زمان آن است که مادر از لحاظ جسمی و عاطفی درمان شود. درمان های طبیعی زیادی برای کاهش علائم فیزیکی و عاطفی ناشی از عوارض بارداری خارج از رحم وجود دارد.

درمان علائم احساسی

شرکت در گروه های پشتیبانی

صحبت کردن با زنان دیگر که دچار سقط جنین شده اند، ممکن است به شما کمک کند که احساس غم و اندوه، خشم، ترس و تنهایی خود را تغییر دهید. این گروه ها بر حل مشکلات ناشی از غم و اندوه از طریق بهبود حالات عاطفی، جسمی، اجتماعی و معنوی تمرکز می کنند.

مشاوره

از دست دادن کودک هم برای مادر و هم برای پدر سخت است. در واقع، طبق گزارش انجمن روانشناسی آمریکا، پدران بیشتر از زنان، بر اثر سقط جنین دچار افسردگی می شوند. شرکت در جلسه مشاوره با همسرتان ممکن است به حل و فصل احساس گناه یا سرزنش و یادگیری روش های غلبه بر غم و اندوه کمک کند.

درمان افسردگی

حاملگی خارج رحمی باعث می شود هورمون ها جریان ثابت نداشته باشند. این عدم تعادل در هورمون ها منجر به علائم افسردگی مانند خشم، غم و اندوه، ترس و گناه می شود. درمان های موثر طبیعی برای افسردگی شامل استفاده از روغن های گیاهی و مکمل های خاص می باشد.

به عنوان مثال، ماساژ بدن با روغن و عصاره اسطوخودوس، می تواند به ترویج احساس آرامش و کاهش استرس های احساسی و کاهش اضطراب کمک کند. یک مطالعه کوچک که نتایج آن در مجله Complementary Therapies in Clinical Practice منتشر شده، مصرف مخلوطی از اسانس های گیاهی مانند روغن اسطوخدوس و گل رز برای ماساز بدن باعث کاهش اضطراب و افسردگی در زنان پس از زایمان می شود.

طبق گزارش متخصصان کلینیک مایو علائم افسردگی ممکن است با افزایش ویتامین B12 و میزان فولات بدن بهبود یابد. ویتامین B12 به خصوص برای تولید سروتونین طبیعی در مغز مفید است و موجب کاهش علائم افسردگی می شود.

در یک مقاله منتشر شده در مجله Psychopharmacology، اشاره شده است که مصرف ۱ میلی گرم ویتامین B12 به صورت روزانه ممکن است نتایج درمان افسردگی را بهبود بخشد. این گزارش همچنین اهمیت فولات در افسردگی را مورد بحث قرار داده و توصیه می کند که هر روز ۸۰۰ میکروگرم از این ویتامین استفاده شود.

درمان علائم فیزیکی

عوارض بارداری خارج از رحمرعایت توصیه های پزشک

در صورتی که برای درمان این عارضه عمل جراحی انجام داده باشید، دوره درمانتان طولانی تر می شود. بنابراین باید تمام دستور العمل ها پزشک در مورد مراقبت از زخم، استراحت و مصرف مایعات را دقیقا انجام دهید. در این دوران باید از داشتن رابطه جنسی و استفاده از تامپون اجتناب کنید.

اجتناب از مصرف الکل

نوشیدن الکل بعد از مصرف متوترکسات توصیه نمی شود، زیرا هر دو آنها در کبد متابولیزه می شوند. اثر این دارو تا ۱۰۰ روز در بدن می ماند. نوشیدن الکل می تواند موجب آسیب کبدی شود.

اسید فولیک

اگر متوترکسات دریافت کردید، بازیابی فولات از دست رفته بدن بسیار اهمیت دارد. متوترکسات سطح این ماده مغذی ضروری را در بدن کاهش می دهد. کمبود فولات می تواند علائم زیر را در بدن ایجاد کند:

  • خستگی
  • ضعف در عملکرد سیستم ایمنی
  • ضعف در هضم
  • کم خونی
  • تغییرات خلقی

کاهش سطح فولات در بدن با افسردگی ارتباط دارد. همان طور که در بالا ذکر شد، مصرف ۸۰۰ میکروگرم فولات در روز برای کاهش علائم افسردگی توصیه می شود. علاوه بر این، غذاهای غنی از فولات مانند موارد زیر را بیشتر استفاده کنید:

  • جگر
  • اسفناج
  • نخود سیاه
  • مارچوبه
  • کلم بروکسل
  • کاهو رومی
  • آوکادوو
درمان زخم ها

اگر برای کاهش عوارض بارداری خارج از رحم جراحی کرده اید، وقوع زخم در داخل و خارج از بدنتان طبیعی است. در این شرایط رعایت رژیم غذایی سالم که ۸ تا ۱۰ لیوان آب در آن وجود دارد و استفاده موضعی از روغن های مرطوب کننده می تواند به کاهش زخم پس از جراحی کمک کند.

یک مطالعه بالینی که اخیر در International Journal of Molecular Sciences منتشر شده نشان می دهد چندین روغن گیاهی طبیعی وجود دارد که می تواند به بهبود زخم کمک کند. دو مورد از این مطالعات شامل روغن نارگیل و روغن آووکادو بودند.

روغن نارگیل برای پوست بسیار عالی است. یک مطالعه نشان داده است که روغن نارگیل غنی از FFA برای درمان ضایعات پوستی بسیار مفید است. علاوه بر این، محققان خاطر نشان کرده اند که این روغن دارای فعالیت ضد ویروسی، ضد قارچی و ضد باکتری قوی است و گزینه سالمی برای کمک به درمان زخم های جراحی است.

روغن آووکادو نیز یک روغن سالم است که پوست را تقویت می کند. این روغن برای افزایش کلاژن و کاهش سلول های التهابی در مدل های حیوانی مفید شناخته شده و می تواند رطوبت مورد نیاز را به اسکار ارائه دهد.

ورزش

فقط پس از بررسی تیم پزشکی خود باید تمرینات ورزشی را شروع کنید. اگر جراحی داشته اید ممکن است نیاز به ۴ تا ۸ هفته استراحت داشته باشید. پس از گذشت این دوران می توانید ار تمرینات زیر برای بهبود زخم استفاده کنید:

  • ورزش های کششی
  • تای چی
  • یوگا
  • پیلاتس
  • پیاده روی
  • شنا

ورزش یک روش عالی برای بهبود بدن نه تنها از لحاظ جسمی است، بلکه می تواند باعث کاهش علائم اضطراب و افسردگی شود.