تاگریسو (اسیمرتینیب) یک مهار کننده کیناز است و عمل تیروزین کیناز در گیرنده های خانواده فاکتور رشد اپیدرمی (EGFR) را مهار می کند. تاگریسو به یک فرم جهش یافته گیرنده های خانواده فاکتوررشد اپیدرمی متصل می شود و فعالیت ضد تومور خود را با مهار فعالیت ژن هایی که نقش مهمی در رشد سلول های سرطانی ایفا می کنند، افزایش می دهد. تاگریسو برای درمان افراد با متاستاز فاکتور رشد اپیدرمی، جهش T790M سرطان ریه سلول غیر کوچک که در زمان درمان بیماری با مهار کننده تیروزین کیناز فاکتور رشد اپیدرمی یا پس از آن پیشرفت کرده است، استفاده می شود. در این مقاله مجله پیام سلامت درباره برخی از عوارض جانبی اسیمرتینیب بحث خواهیم کرد و یک سری اطلاعات درباره نحوه مدیریت آن ها ارایه خواهیم کرد.
عوارض جانبی اسیمرتینیب
کم خونی
حدود ۴۴٪ از بیمارانی که تاگریسو مصرف می کنند دچار کم خونی می شوند که به عنوان کاهش تعداد گلبول های قرمز به زیر سطح طبیعی تعریف می شود. علایم رایج کم خونی عبارتند از:
- خستگی
- از دست دادن انرژی
- سرگیجه
- رنگ پریدگی پوست
کم خونی ناشی از عوارض جانبی اسیمرتینیب ممکن است با مصرف مکمل های آهن و یا ویتامین، داروهایی که تولید گلبول های قرمز خون را تحریک می کنند، یا انتقال سلول های قرمز خونی نسبت به میزان شدت بیماری، درمان شوند.
اختلالات دستگاه گوارش
اختلالات دستگاه گوارش، اثرات جانبی بسیار رایجی هستند که در بیماران تحت درمان با تاگریسو مشاهده می شوند. شایع ترین عوارض جانبی گوارشی اسهال است که در ۴۲٪ بیماران دیده می شود. یک رژیم غذایی سبک و با فیبر کم می تواند به بیماران مبتلا به اسهال کمک کند. غذاهای فیبری مانند میوه های خام، سبزیجات و دانه ها ممکن است اسهال را بدتر کنند. هم چنین برای کنترل اسهال ممکن است از داروهای بدون نسخه یا داروهای تجویزی استفاده شود.
در حالی که ۴۲٪ بیماران مبتلا به اسهال هستند، حدود ۱۵٪ از بیماران مبتلا به یبوست می شوند. انواع مختلف مسهل ها و رژیم غذایی با فیبر بالا و غنی از میوه ها و سبزیجات خام به جلوگیری از یبوست کمک می کند. راه دیگر جلوگیری از یبوست استفاده روزانه از نرم کننده های مدفوع علاوه بر نوشیدن مقدار زیادی مایعات است. تهوع در حدود ۱۷٪ از بیماران تحت درمان با تاگریسو دیده می شود. درمان های خانگی رایج برای مدیریت تهوع شامل ریشه زنجبیل و نعناع فلفلی می باشد.
در تحقیقات نشان داده شده است که زنجبیل در مقایسه با پلاسبو، در بیمارانی که شیمی درمانی را برای سرطان پستان دریافت می کنند، بهتر تهوع را درمان می کند. ریشه زنجبیل معمولا به شکل چای مصرف می شود. اگر چه اثربخشی نعناع فلفلی تا کنون تأیید نشده است، اما بسیاری از افراد از آن به شکل روغن نعنا در عطر درمانی، برای آرام کردن معده، استفاده کرده اند. داروهای تجویزی نیز ممکن است برای درمان حالت تهوع استفاده شود.
پوست و ناخن
مسایل مربوط به پوست و ناخن نیز یکی دیگر از عوارض جانبی اسیمرتینیب است. ۴۱٪ بیماران مبتلا به بثورات پوستی، ۳۱٪ بیماران مبتلا به خشکی پوست و ۲۵٪ آن ها مبتلا به سمیت ناخن شده اند. التهاب بستر ناخن و کوتیکول ها نشان دهنده سمیت ناخن است. برای کنترل بثورات و خشکی پوست، روغن های معدنی یا روغن بچه را می توان به آب حمام اضافه کرد تا پوست را مرطوب نگه دارند. مرطوب کننده های غلیظ و قوی نیز می توانند به حفظ رطوبت پوست کمک کنند.
در نظر داشته باشید که کرم ها و لوسیون های فاقد بو و عطر بهتر هستند. استفاده از دوش داغ می تواند باعث افزایش خارش و خشک شدن پوست شود. بنابراین دوش و آب حمام باید دارای دمای متوسط تا خنک باشند. مدیریت تغییرات ناخن همانند مدیریت مسایل پوستی است، اما نکته اضافه در مورد آن ها این است که باید ناخن ها را تمیز و خشک نگه دارید. علاوه بر این، نوشیدن مقدار زیاد مایعات می تواند به رفع مشکلات پوست و ناخن کمک کند.
درد پشت و سردرد
دیگر عوارض جانبی اسیمرتینیب می تواند درد پشت و سردرد باشد. با استفاده از گرما و استفاده از کیسه آب گرم و گرفتن دوش گرم و یا استفاده از یخ یا کیسه آب سرد، درد پشت را می توان از بین ببرد. ضد درد و یا داروهای تجویزی ممکن است برای از بین بردن درد پشت و سردرد استفاده شود.
عوارض جدی
استفاده از تاگریسو ممکن است عوارض جدی تر مانند موارد زیر را ایجاد کند:
- بیماری ریه بینابینی یا ILD
- پنومونیت
- کاهش کسر جهشی
- کیوتی طولانی
بیماری ریه بینابینی یک بیماری پیشرفته ریه است که با زخم ریه همراه است و پنومونیت التهاب ریه است. نشانه هایی که ممکن است علایم بیماری ریه بینابینی یا پنومونیت را نشان دهند عبارتند از:
- مشکلات تنفسی
- سرفه
- تب
کاهش کسر جهشی زمانی رخ می دهد که میزان خون پمپ شده توسط قلب کاهش می یابد. این موضوع می تواند خود را به شکل علائم زیر نشان دهد:
- احساس خستگی همیشگی
- تنگی نفس
- تورم در پاها
کیوتی طولانی یک اختلال در ضربان قلب است که می تواند منجر به ضربان نامنظم قلب (آریتمی) شود. قبل از شروع درمان و بعد از آن در فواصل منظم، برای کنترل هر تغییری در ریتم قلب، باید اکوکاردیوگرام انجام شود. از آن جا که هیچ راه مشخصی برای جلوگیری از این واکنش های جانبی جدی وجود ندارد، ضروری است که در همه بیماران تحت درمان با تاگریسو علایم و نشانه های این اثرات جانبی را به طور مداوم کنترل کنند.