فیبروکیستیک پستان ؛ نشانه ها، علل، عوامل خطر و روش های درمان

بیماری فیبروکیستیک پستان که معمولا سینه های فیبروکیستیک یا تغییر فیبروکیستیک نیز نامیده می شود، یک بیماری خوش خیم است که در آن فرد احساس می کند که سینه هایش دچار ناهمواری شده است.

سینه های فیبروزیستیک مضر یا خطرناک نیستند. اما ممکن است برای بعضی از زنان ناصاف بودن پستان ناخوشایند باشد. طبق گفته متخصصان کلینیک مایو، بیش از نیمی از زنان در برخی مواقع در زندگی خود مبتلا به بیماری فیبروکیستیک پستان خواهند شد. بسیاری از زنان مبتلا به این اختلال علائم مرتبط با آن را ندارند.

اگرچه سندرم فیبروکیستیک مضر نیست، اما این وضعیت می تواند تشخیص سرطان سینه را به چالش بکشید.

سینه های فیبروزیستیک از بافتی تشکیل شده است که ناصاف بوده و شبیه به طناب هستند. پزشکان به این بافت، پستان ندولر یا غده ای می گویند. متخصصین پزشکی به تازگی از اصطلاح “بیماری فیبروکیستیک پستان” استفاده نمی کنند و این شرایط را “فیبروکیستیک” یا “تغییرات فیبروکیستیک پستان” می نامند. زیرا پستان های فیبروکیستیک واقعا بیماری نیست. تغییرات پستانی که به صورت فیبروکیستیک دسته بندی می شوند طبیعی هستند.

اگر چه بسیاری از زنان مبتلا هیچ نشانه ای ندارند، اما برخی از زنان درد، حساسیت به لمس و توده های ریز را به خصوص در قسمت بالا و بیرونی سینه تجربه می کنند. این نشانه ها قبل از قاعدگی بیشتر خود را نشان می دهند. معمولا اقدامات خود مراقبتی می تواند ناراحتی مرتبط با فیبروکیستیک پستان را کاهش دهد.

با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه شوید تا اطلاعاتتان در مورد نشانه ها، علل، عوامل خطر و روش های درمان فیبروکیستیک پستان بیشتر شود.

علائم فیبروکیستیک پستان

علائم و نشانه های سینه فیبروکیستیک ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • توده های پستانی و یا ضخیم شدن بخشی از پستان که با بافت اطراف مخلوط شده اند
  • درد سینه یا حساسیت به لمس پستان
  • توده های پستان که اندازه آن ها با سیکل قاعدگی تغییر می کند
  • ترشحات سبز و قهوه ای نوک پستان که بدون فشار خارج می شوند
  • تغییرات پستانی که در هر دو سینه مشابه هستند
  • افزایش درد پستان در دوره تخمک گذاری و قاعدگی

تغییرات فیبروکیستیک پستان اغلب در زنان ۲۰ تا ۵۰ ساله اتفاق می افتد. زنان یائسه به ندرت در معرض این تغییرات هستند، مگر اینکه از درمان هورمونی استفاده کنند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اغلب موارد ایجاد تغییرات فیبروکیستیک در پستان طبیعی هستند. با این حال، با وجود شرایط زیر باید با پزشک خود ملاقات کنید:

  • ایجاد یک توده جدید یا منطقه ضخیم شده و برجسته در پستان
  • درد دائمی در مناطق خاص یا بدتر شدن درد
  • ادامه تغییرات پستان پس از اتمام دوره قاعدگی
  • تغییرات غیر عادی و بزرگ شدن یک پستان

علل ایجاد فیبروکیستیک پستان

علت دقیق ایجاد تغییرات فیبروکیستیک پستان مشخص نیست. اما متخصصان معتقدند که هورمون های تولید مثل، به ویژه استروژن، در ایجاد این تغییرات نقش مهمی دارند.

نوسان سطح هورمون ها در طی چرخه قاعدگی می تواند احساس ناراحتی، درد و تورم در سینه ها ایجاد کند. تغییرات فیبروزیستیک پستانی قبل از دوره قاعدگی باعث ایجاد اضطراب بیشتری می شود و زمانی که دوره قاعدگی شما شروع می شود، درد و حساسیت به لمس سینه ها تشدید می شود.

هنگامی که این نوع بافت پستان زیر میکروسکوپ بررسی می شود، شامل اجزای مجزا مانند موارد زیر هستند:

  • کیسه های گرد و یا بیضی شکل (کیست)
  • برجستگی بافت فیبری مانند اسکار (فیبروز)
  • رشد بیش از حد سلول های (هیپرپلازی) کانال های شیری یا بافت تولید کننده شیر (لوبول) در سینه
  • بزرگ شدن لوبول سینه (آدنوز)

عوامل خطر

ابتلا به فیبروکیستیک پستان خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش نمی دهد.

روش های تشخیص فیبروکیستیک پستان

معاینه بالینی: پزشکتان برای بررسی توده های غیرمعمول به صورت بصری، پستان ها و غدد لنفاوی که در ناحیه زیر گردن و زیر بغل وجود دارند را معاینه می کنند. اگر بررسی سابقه پزشکی و معاینه سینه، تغییرات پستان را تشخیص دهد، ممکن است نیازی به آزمایش های اضافی نداشته باشید. اما اگر تغییرات فیبروکیستیک و تومور جدید در سینه پیدا شود، ممکن است چند هفته بعد از دوره قاعدگی، معاینه مجدد تکرار شود. اگر این معاینه نیز نشان دهد که تغییرات پستان ادامه پیدا کرده است، احتمالا به ماموگرام یا اولتراسوند نیاز خواهید داشت.

ماموگرافی: اگر پزشک نتواند از روی معاینه فیزیکی وجود توده در سینه یا ضخیم شدن بافت پستان را تشخیص دهد، شما نیاز به ماموگرام تشخیصی دارید. در این روش با استفاده از اشعه ایکس بافت پستان به تصویر کشیده می شود.

سونوگرافی: سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی تصاویری از سینه ها تولید کرده و اغلب همراه با ماموگرافی انجام می شود. اگر کمتر از ۳۰ سال سن دارید، به جای ماموگرافی برایتان سونوگرافی تجویز می شود. سونوگرافی برای ارزیابی بافت چربی سینه زنان جوان بهتر است. بافت چربی بافتی است که به شدت حاوی لوبول ها، مجاری و بافت همبند (استروما) است. سونوگرافی می تواند به پزشک کمک کند که تفاوت بین کیست های پر از مایع را با توده های جامد تشخیص دهد.

آسپیراسیون دقیق سوزنی: پزشک از این آزمایش برای این موضوع استفاده می کند که ببیند آیا در پستان مایع وجود دارد یا خیر. آسپیراسیون دقیق سوزنی ممکن است کیست را از بین برده و مشکل را حل کند.

بیوپسی پستان: اگر نتایج ماموگرام تشخیصی و اولتراسوند طبیعی هستند، اما پزشک در مورد وجود توده در پستان نگران است، ممکن است شما را به جراح پستان ارجاع دهد تا تعیین شود که آیا  نیاز به بیوپسی پستان دارید یا خیر. بیوپسی پستان یک روش برای برداشتن یک نمونه کوچک از بافت پستان جهت تجزیه و تحلیل میکروسکوپی است.

روش های درمان فیبروکیستیک پستان

اگر مبتلا به فیبروکیستیک پستان هستید اما نشانه یا علائمی را تجربه نمی کنید، نیاز به درمان خاصی ندارید. اما درد شدید یا وجود کیست های بزرگ و دردناک در این شرایط نیاز به درمان دارد.

گزینه های درمان کیست سینه عبارتند از:

  • آسپیراسیون دقیق سوزنی: در این روش پزشک شما از یک سوزن نازک به اندازه مو استفاده می کند تا مایع موجود در کیست را تخلیه کند. خالی کردن مایع، توده موجود در پستان را از بین برده و درد را کم می کند.
  • جراحی: به ندرت و در شرایطی که کیست پس از آسپیراسیون مکرر و نظارت دقیق همچنان وجود داشته باشد از جراحی برای برداشتن آن استفاده می کنند.

گزینه های درمان درد پستان نیز عبارتند از:

  • داروهای ضد درد مانند استامینوفن یا داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ضد التهاب های تجویزی
  • داروهای خوراکی جلوگیری از بارداری که سطح هورمون های مربوط به چرخه قاعدگی را کنترل می کنند می توانند تغییرات فیبروکیستیک پستان را نیز کاهش دهند.

شیوه زندگی و درمان های خانگی

با استفاده از یکی از این داروهای خانگی زیر ممکن است علائم فیبروکیستیک پستان تسکین پیدا کند:

  • در صورت امکان، از سوتین مناسب که از بافت پستان حمایت می کنند استفاده کنید.
  • در طول ورزش و هنگام خواب از سوتین اسپرت استفاده کنید. به ویژه هنگامی که سینه های شما حساس هستند.
  • از مصرف کافئین اجتناب کنید. بسیاری از زنان بعد از محدود کردن یا قطع مصرف کافئین بهبود علائم را گزارش دادند. اگر چه مطالعات پزشکی تاثیر کافئین بر درد سینه و سایر علائم قبل از قاعدگی را رد می کند.
  • چربی رژیم غذایی خود را کاهش دهید. این کار ممکن است درد سینه یا ناراحتی مربوط به فیبروکیستیک پستان را کاهش دهد.
  •  مصرف هورمون درمانی بعد از یائسگی را کاهش دهید. البته قبل از ایجاد تغییر در داروهای تجویزی خود، با پزشک مشورت کنید.
  • برای تسکین ناراحتی و درد پستان از پد گرم یا بطری آب گرم استفاده کنید.

طب جایگزین

ویتامین ها و مکمل های غذایی نیز ممکن است علائم و شدت درد پستان را برای برخی از زنان کاهش دهند. اگر می خواهید از یکی از روش های زیر استفاده کنید، درباره دوز و عوارض جانبی احتمالی آن با پزشک مشورت کنید:

  • روغن گل پامچال: این مکمل ممکن است تعادل اسیدهای چرب در سلول های بدن شما را تغییر دهد و به این ترتیب درد سینه را کم کند.
  • ویتامین E: مطالعات اولیه اثرات مثبت ویتامین E بر روی درد سینه در زنان قبل از قاعدگی را نشان می دهد. در یک مطالعه مشخص شد که مصرف ۲۰۰ واحد بین المللی (IU) ویتامین E دو بار در روز به مدت دو ماه موجب بهبود علائم در زنان مبتلا به درد قاعدگی پستان می شود. اما این مکمل پس از چهار ماه هیچ مزایای دیگری نداشت.

برای بزرگسالان بالای ۱۸ سال، زنان باردار و زنان شیرده، حداکثر دوز مصرف ویتامین ای ۱۰۰۰ میلی گرم (یا ۱۵۰۰ IU) به صورت روزانه است.