به عنوان یک مادر باردار، شما خواهان این هستید که تا آنجا که ممکن است فرزندی سالم به دنیا بیاورید. به خاطر داشته باشید که بسیاری از مواد غذایی که مصرف می کنید بر رشد جنین تان به طور مستقیم اثر می گذارد. این درحالی است که همانطور که خیلی از مواد غذایی مصرفی شما برای جنین تان مفید است، برخی از مواد مصرفی شما برای جنین می تواند مضر باشد. مصرف الکل و مواد مخدر در دوران بارداری به طور اخص برای جنین در حال رشد بسیار خطرناک و مضر هستند. مصرف هر مقدار از این مواد در دوران بارداری خطرناک بوده و رشد جنین را دچار مخاطره و نا امنی می کند. یک خانم باردار می بایست به شدت در دوران بارداری از مصرف این مواد اجتناب نموده و از در دسترس بودن آنها جلوگیری کند.  بهترین کار این است که قبل از شروع بارداری هرگونه مصرف الکل و مواد مخدر را ترک نمایید، هر چند متوقف کردن مواد مخدر و یا مصرف الکل در هر زمان از دوران بارداری نیز برای کودک درحال رشد مفید است.

چگونه مصرف مواد مخدر در دوران بارداری بر کودک  تاثیر می گذارد ؟

بدن شما و جنین تان توسط جفت و بند ناف به هم متصل شده است. تقریبا هر چیزی که وارد بدن شما شود به طور مستقیم با جنین تان به  اشتراک گذاشته می شود. این بدین معنی است که مصرف هر گونه مواد مخدر بر کودکتان نیز تاثیر می گذارد. جنین به مواد مخدر بسیار حساس است و سیستم  بدنی ضعیف او مثل بدن شما قادر به تحمل و رفع مضرات مواد مخدر نیست.  نتیجتا، مصرف مواد مخدر در دوران بارداری می تواند به احتمال بسیار زیاد به سیستم بدنی کودک رسیده و باعث آسیب دائمی بر وی شود.

خطرات مرتبط با مصرف مواد مخدر در دوران بارداری به عوامل مختلف، از جمله  موارد ذیل بستگی دارد:

  • نوع ماده مخدره استفاده شده
  • زمان بارداری که در آن مواد مخدر مورد استفاده قرار گرفته
  • تعداد دفعاتی که ماده مخدر استفاده می شود

در هر حال به طور کل، استفاده از مواد مخدر در دوران بارداری می تواند نتایج زیر را در بر داشته باشد:

مصرف الکل و مواد مخدر در دوران بارداری و تاثیر آن بر نوزادان
مصرف الکل و مواد مخدر در دوران بارداری و تاثیر آن بر نوزادان

در اینجا برخی از پیامدهای خاص استفاده از مواد مخدر در دوران بارداری ذکر گردیده که عبارتند از :

  • وزن پایین نوزاد هنگام تولد که کودک را در معرض بیماری های خطرناک، ناتوانی ذهنی و حتی مرگ قرار می دهد.
  • تولد نوزاد نارس خطراتی نظیر مشکلات ریوی ، بینایی و معضلات یادگیری را  افزایش می دهد.
  • نقص زمان تولد که اغلب به  خاطر استفاده از مواد مخدر رخ می دهد و عبارتند از تشنج، سکته مغزی، معلولیت ذهنی و ناتوانی های یادگیری.
  • جنین به هنگام تولد به خاطر اعتیاد مادر وابسته به مواد مخدر به دنیا می آید و مشکلات و سختی های ترک مواد را پس از تولد مجبور است تحمل کند.

استفاده از مواد مخدر در اوایل بارداری بر اعضا و اندام های در حال رشد جنین تاثیر می گذارد. حتی استفاده از یک دوز کم از مواد مخدر در اوایل این دروران، بر رشد طبیعی جنین تاثیر می گذارد، که  در اغلب موارد، منجر به  نقص مادر زادی یا سقط جنین می شود. در اواخر دوران بارداری استفاده از مواد مخدر، بر رشد سیستم عصبی کودک تاثیر می گذارد. حتی پس از طی بارداری و زایمان بسیاری از مخدرات می توانند از طریق شیر مادر منتقل شده و به نوزاد آسیب برسانند.

 استفاده از هر نوع ماده مخدر در دوران بارداری اثرات مخربی را می تواند بر کودک تان داشته باشد. در اینجا برخی از اطلاعات  رایج در مورد استفاده از مواد مخدر در دوران بارداری و چگونگی تحت تاثیر قرار دادن جنین در حال رشد به هنگام استفاده از این مواد داده شده است که می تواند مفید واقع شود.

ماری جوآنا

برای دریافت اثر کامل  ماری جوانا، افراد سیگاری نیاز به تنفس عمیق به هنگام پک زدن به آن دارند و برای تاثیر هرچه بهتر آن مجبورند تا آنجا که ممکن است دودش را در ریه خود نگه دارند. در دود ماری جوانا گازهای بسیار مضری وجود دارد که مستقیم بر روی جنین اثر می گذارد و خطر ابتلا به عوارض خطرناک را افزایش می دهد. کشیدن ماری جوانا در دوران بارداری  باعث می شود که جنین حرکات روده ای و اجابت مزاج در رحم داشته باشد و این امر سبب زایمان زودرس و مشکلات رشدی در جنین می شود. همچنین  استفاده از ماری جوانا در دوران بارداری باعث مضرات جبران ناپذیری بر روی کودک نظیر عدم رشد مناسب، مشکلات تنفسی  و رفتاری می شود.

باید از استفاده از ماری جوانا در دوران شیر دهی نیز جدا پرهیز شود چرا که این ماده مخدر به راحتی از طریق شیر مادر به کودک منتقل می شود.

کوکائین

مصرف کوکائین در دوران بارداری خطر سقط جنین و مرده زایی را افزایش می دهد. همچنین می تواند پارگی زودرس کیسه آب (پارگی کیس آب اولیه)، جدایی زود هنگام جفت و زایمان زودرس را منجر شود. کودک در معرض استفاده کوکائین، دچار عوارض جدی نظیر موارد ذیل می شود:

  • سکته مغزی
  •  رشد ضعیف
  • مشکلات تغذیه ای
  • معلولیت
  • آسیبهای مغزی
  • اختلالات سیستم تولید مثل و ادراری
  • سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
  • مشکلات رفتاری در دراز مدت

پس از بارداری، کوکائین می تواند از طریق شیر مادر منتقل شود، لذا نباید درحین شیردهی به هیچ وجه مصرف شود.

افیون ها (مخدرات خواب آور)

افیون ها که به مواد مخدری نظیر هروئین و متادون اطلاق می شوند، باعث عارضه های خطرناکی در دوران بارداری می شوند. زنان بارداری که از این افیون ها مصرف می کنند دچار زایمان زود رس می گردند. همچنین این افیون های شناخته شده باعث زایمان کودک مرده و یا کودک با اختلالات رشد می شوند. نوزادانی که در رحم مادر در معرض استفاده از این مواد قرار می گیرند، خطر مرگ شان قبل از تولد بالا می رود.

هروئین

چنانچه در دوران بارداری از هروئین استفاده کنید به احتمال قوی کودکتان معتاد به مواد مخدر به دنیا می آید. همچنین ممکن است مبتلا به سندرم شدید و  تهدید کننده ادامه زندگی پس از زایمان شوند.  این بیماری توسط علائم زیر مشخص می شود:

  • گریه های شدید
  •  تغذیه ضعیف
  • لرزش
  • تحریک پذیری
  • عطسه
  • تعریق
  • استفراغ
  • اسهال
  • تشنج

دراین موارد کودک شما به مراقبتهای ویژه و درمان ضایعات بوجود آمده خواهد داشت. عوارضی نظیر عفونت نیز می تواند کودکتان را درگیر نماید. کوکائین و ماری جوانا، هروئین و نظایر اینها نباید در حین شیردهی مصرف شوند.

متادون

اگر در حین بارداری و قبل از آن بتوانید مصرف مواد مخدر را ترک کنید، برای خودتان و کودکتان بسیار مفید خواهد بود. با این حال بهتر است چنانچه اعتیاد به مصرف هروئین دارید، بجای آن از متادون استفاده نمایید. در هرحال مضرات  متادون به نسبت هروئین بسیار کمتر است، اما هنوز هم می تواند باعث سندرم ترک مواد مخدر در نوزادان گردد. علاوه بر این، متادون می تواند خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را افزایش دهد. به خاطر دلایل ذکر شده، بهتر است برای جلوگیری از بوجود آمدن اینگونه عوارض، مصرف متادون در دوران بارداری قطع گردد. به عنوان مثال بهتر است استفاده متادون از ۲۰ میلی گرم در روز کمتر و در دوران شیردهی قطع گردد.

آمفتامین ها

چنانچه جزو کسانی هستید که از آمفتامین ها استفاده می کنند، در معرض ابتلا به  مشکلات و خطرات ذیل قرار می گیرید :

  • جدایی زود هنگام جفت
  • زایمان نوزاد با مشکلات رشد
  • مرگ جنین در رحم مادر

در دوران شیردهی آمفتامین به هیچ وجه نباید استفاده شود.

مصرف الکل و مواد مخدر در دوران بارداری و تاثیر آن بر نوزادان
مصرف الکل و مواد مخدر در دوران بارداری و تاثیر آن بر نوزادان

نوشیدن مشروبات الکلی در دوران بارداری چه تاثیراتی بر نوزاد خواهد داشت؟

هر آنچه می خورید و می آشامید، بی شک آن را با جنین تان به اشتراک می گذارید. مواد غذایی مصرفی شما به سرعت از طریق جفت به جنین تان منتقل می شود. به همین دلیل است که مصرف مواد غذایی مغذی و آب میوه های طبیعی در دوران بارداری بسیار مهم است. نتیجتا همان گونه که فواید این  گونه مواد غذایی به سرعت بر جنین تاثیر می گذارد، بی شک مضرات نوشیدن الکل هم به همین صورت  بر او تاثیر خواهد داشت. الکل می تواند اثرات مضر و اساسی  بر روی  جنین در حال رشد شما داشته باشد. بدن جنین نمی تواند الکل را به روشی که بدن بزرگسال آن را پردازش می کند، پردازش و رد نماید. الکل در بدن  جنین غلیظ تر است و می تواند از رسیدن مقادیر کافی مواد مغذی و اکسیژن به اندام های حیاتی جنین، جلوگیری کند.

نوشیدن الکل در طول بارداری می تواند رشد جنین غیر طبیعی و سندرم جنین الکلی (FAS) را باعث شود. FAS یک بیماری مادرزادی است که نقص جسمی و روانی را به همراه دارد. نوزادان با  بیماری FAS ممکن است علائمی نظیر، بی قراری ،تحریک پذیری، و ضعف تغذیه  را  ۱۲ ساعت پس از زایمان داشته باشند. از آنجا که FAS طیف گسترده ای از مشکلات را در بر دارد، بهتر است با برخی از این عوارض آن در ذیل آشنا شوید:

  • سر کوچک
  • اختلالات صورت، مانند شکاف کام، نازکی لب بالا و یا گستردگی مردمک چشم
  • ناهنجاری های دندانی
  • ناتوانی ذهنی
  • تعویق در رشد
  • مشکلات گفتار، حرکتی و مهارت های اجتماعی
  • اختلال بینایی
  • هماهنگی ضعیف
  • مشکلات قلبی
  • نقص و اختلالات کلیه
  • تغییر شکل اندام  یا انگشتان دست
  • وزن و قد زیر خط رشد
  • اختلالات رفتاری، مانند اختلال کمبود توجه بیش فعالی (ADHD)

برای محافظت و سلامت  کودک خود می بایست مصرف هرگونه مشروبات الکلی را در دوران بارداری قطع کنید. بالاخص نوشیدن مشروبات الکلی در طول سه ماه اول بارداری بسیار  خطرناک است. در این  بازه سه ماهه، شکل گیری ارگانهای مهم و اساسی جنین رخ می دهد. به همین دلیل، حتی می بایست  نوشیدن الکل را اگر در در آینده نزدیک  قصد باردار شدن دارید متوقف نمایید. چرا که  ممکن است چند هفته از بارداری تان گذشته باشد و تازه متوجه بارداری خود شده باشید. به طور حتم شما هرگز نمی خواهید که با نوشیدن مشروبات مضر برای سلامتی جنین،  ریسک ابتلا به عوارض خطرناک را در مراحل حساس شکل گیری او بالا ببرید.

مصرف الکل و مواد مخدر در دوران بارداری و تاثیر آن بر نوزادان
مصرف الکل و مواد مخدر در دوران بارداری و تاثیر آن بر نوزادان

آیا نوشیدن مشروبات الکلی در دوران شیردهی مجاز است؟

الکل به راحتی از شیر مادر به کودک منتقل می شود. کودکی که به طور مداوم در معرض خطر انتقال الکل در زمان شیردهی قرار گیرد، با مشکلات و عوارض جدی نظیر تاخیر رشد ذهنی و بدنی، روبرو خواهد شد. در هر حال هیچ سطح ایمنی از الکل در شیر مادر وجود نخواهد داشت که برای کودک ضرری نداشته باشد. با این اوصاف اگر هنوز به نوشیدن مشروبات الکلی در دوران شیردهی کودک خود هستید، مطمئن شوید که اثرات الکل از بدنتان پاک گردد، سپس اقدام به شیردهی کودک کنید. بسته به وزن بدن مادر،  معمولا دو تا سه ساعت برای از بین رفتن اثر  ۱۲ اونس آبجو ۵ درصد، ۵ اونس شراب ۱۱ درصد و یا  ۱٫۵ اونس ویسکی ۴۰  درصد، از بدن لازم است.

درصورت نیاز به کمک  به کجا باید مراجعه کرد ؟

اگر شما مشکل سوء مصرف مواد یا الکل را دارید، قبل از اقدام به بارداری کمک گرفته و مشکل خود را رفع نمایید. چنانچه در حال حاضر باردار هستید، در اسرع وقت کمک گرفته چرا که هنوز این امکان وجود دارد که قادر به تولد نوزادی سالم و بی عارضه باشید.

راهنمایی برای کمک به سوء مصرف هر گونه  مواد مخدر یا الکل و مشکلات مربوط به آن در بیمارستان ها و درمانگاه ها در دسترس است. امکاناتی در  این مراکز وجود دارد که در این مواقع می تواند از شما پشتیبانی و شما را با مراکز مناسب جهت توقف استفاده از مواد مخدر یا الکل آشنا نماید. مراکز  متعدد  دیگری نیز وجود دارند که در دسترس هستند. شما می توانید  به صورت آنلاین  با  گروه های حمایتی در منطقه خود در ارتباط باشید. همچنین مراکز درمان اعتیاد، آژانس های خدمات اجتماعی و خانواده و مشاوران سوء مصرف مواد مخدر نیز، برای مراجعه و دریافت کمک  وجود دارد.

 چنانچه در حال  شیر دهی هستید ، قبل از مصرف هر چیزی با دکتر یا مراقب خود صحبت و مشاوره  کنید. الکل، مواد مخدر، و برخی از داروها  می توانند مستقیما از طریق شیردهی  به کودک تان منتقل شوند.