منوراژی لقبی است که برای خونریزی های شدید و طولانی مدت قاعدگی استفاده می شود. این نوع خونریزی معمولا به قدری شدید است که فعالیت های روزانه فرد را مختل می کند. یکی از شایع ترین مشکلات جنسی در زنان، منوراژی است. به طوری که در ایالات متحده هر ساله بیش از ۱۰ میلیون زن، به دلیل وجود این مشکل در بدن به پزشک مراجعه می کنند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت تصمیم گرفته ایم تا در مورد علل، نشانه ها، درمان و روش های تشخیص منوراژی (خونریزی شدید قاعدگی) اطلاعاتی را در اختیارتان قرار دهیم.
مطالب این مقاله عبارتند از:
- منوراژی چیست و چه چیزی باعث آن می شود؟
- علائم و نشانه ها
- درمان
- تشخیص
منوراژی چیست و چه چیزی باعث آن می شود؟
میانگین خونریزی در طی یک دوره قاعدگی حدود ۳۰ تا ۴۰ میلی لیتر و یا ۲ تا ۳ قاشق غذا خوری در مدت ۴ تا ۵ روز است. به طور کلی، در افراد مبتلا به منوراژی، بیش از ۸۰ میلی لیتر یا دو برابر مقدار طبیعی خون دفع می شود.
اما در واقعیت، برای تشخیص این وضعیت، اثر خونریزی در زندگی بیمار مهم تر از مقدار خونی است که از بدن خارج می شود. تعریف جایگزین پیشنهاد شده برای منوراژی این است:
“خونریزی قاعدگی که به قدری است که فرد احساس می کند قادر به کنترل آن نیست.”
این نوع قاعدگی بیش از ۷ روز طول می کشد و نیاز به این دارد که هر دو ساعت یک بار نوار بهداشتی تعویض شود. گاهی لخته های خونی که از بدن خارج می شود بزرگ است و خونریزی به حدی است که بیماری کم خونی را ایجاد می کند.
منوراژی یکی از شایع ترین مواردی است که زنان به خاطر آن به پزشک متخصص مراجعه می کنند. در نیمی از زنان مبتلا به خونریزی شدید قاعدگی، علت اصلی را نمی توان شناسایی کرد. اما این موضوع را در نظر داشته باشید که خونریزی شدید قاعدگی گاهی نشان دهنده مشکل جدی در بدن است.
علل منوراژی
منوراژی معمولا زمانی اتفاق می افتد که در چرخه قاعدگی تخمک تولید نشده و منجر به عدم تعادل هورمونی می شود. سیکل قاعدگی بدون تولید تخمک گذاری، به نام عدم تخمک گذاری شناخته شده و بیشتر در افراد زیر دیده می شود:
- افرادی که به تازگی عادت ماهانه آن ها شروع شده است
- افرادی که نزدیک به یائسگی هستند
سایر علل خونریزی شدید قاعدگی
سایر دلایل اساسی منوراژی عبارتند از:
- اختلالات هورمونی: اگر تغییری در نوسانات طبیعی پروژسترون و استروژن ایجاد شده باشد، اندومتریوم یا پوشش داخلی رحم بیش از اندازه رشد می کند. این پوشش باید در طی خونریزی قاعدگی از بدن خارج شود. بنابراین در صورتی که اندرومتریوم زیاد باشد، برای دفع آن خونریزی زیادی ایجاد می شود.
- اختلال تخمدان: در صورتی که تخمدان تخمک آزاد نکند، پروژسترون تولید نمی شود و این عامل منجر به عدم تعادل هورمونی خواهد شد.
- فیبروئید های رحم: فیبروئیدها تومورهای غیر سرطانی یا خوش خیمی هستند که تعادل هورمون ها را به هم می زنند.
- پولیپ های رحم: پولیپ به رشد توده خوش خیم گفته می شود که می تواند منجر به افزایش سطح هورمون شود.
- آدنومیوز: به معنی بافت آندومتر رشد کرده در عضله رحم است.
- دستگاه داخل رحمی غیر هورمونی (IUD): این نوع از دستگاه های جلوگیری از بارداری می توانند به خونریزی های شدید منجر شوند.
- بیماری التهابی لگن (PID): این بیماری ها به عفونت ارگان های تولید مثل اشاره دارد که می تواند عوارض شدید داشته باشد.
- عوارض ناشی از بارداری: سقط جنین یا حاملگی خارج رحمی نیز چنین شرایطی را ایجاد می کنند.
- سرطان: سرطان های رحم، دهانه رحم و تخمدان بر سیستم تولید مثل تاثیر می گذارند و خونریزی پریود را شدید می کنند.
- اختلالات خونریزی دهنده ارثی: این بیماری ها شامل بیماری فون ویلبراند یا یکی از اختلالات موثر بر روی عملکرد پلاکت ها می باشند.
- داروها: داروهای ضد التهابی و ضد انعقادی نیز می توانند منجر به خونریزی شدید شوند.
سایر مشکلاتی که می توانند منوراژی را ایجاد کند عبارتند از:
- اختلالات تیروئید
- اندومتریوز
- بیماری کبدی
- بیماری کلیوی
علائم و نشانه های منوراژی
علائم و نشانه های منوراژی ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- خونریزی شدید واژن، در نتیجه ممکن است در عرض یک ساعت و به مدت چند ساعت، یک یا چند عدد نوار بهداشتی یا تامپون اشباع شود
- خونریزی شدید که نیاز به استفاده از دو نوار بهداشتی به صورت همزمان دارد
- نیاز به تغییر نوار بهداشتی یا تامپون در نیمه شب
- جریان قاعدگی یا خونریزی طولانی مدتی که بیش از یک هفته ادامه دارد
- خروج لخته های بزرگ خون
- ناتوانی در انجام فعالیت های منظم روزانه به دلیل خونریزی شدید
- علائم و نشانه های کم خونی، از جمله خستگی، بی حالی و تنگی نفس
- درد ثابت در کمر شکم و لگن
اگر خونریزی به نحوی باشد که به مشکلات اجتماعی، فیزیکی یا عاطفی منجر شود، باید برای یافتن درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید.
روش های تشخیص
ابتدا پزشک از بیمار در مورد علائم او سؤال می کند و معاینه فیزیکی نیز انجام خواهد داد. تست هایی که می توانند برای ارزیابی منوراژی مفید باشند عبارتند از:
- آزمایش خون برای بررسی اختلالاتی مثل کم خونی، بیماری تیروئید و اختلالات لخته شدن خون
- پاپ اسمیر برای ارزیابی عفونت دهانه رحم، التهاب، دیسپلازی و سرطان
- بیوپسی اندومتر برای تست پوشش رحم جهت یافتن ناهنجاری های سلولی و سرطان
- سونوگرافی برای ارزیابی ارگان های لگنی از جمله رحم، تخمدان و لگن
- سونوهیستروگرام، که شامل تزریق مایع به رحم و استفاده از سونوگرافی برای ارزیابی اختلالات رحم می باشد.
- هیستروسکوپی، که در آن دوربینی به رحم وارد شده و پوشش آن را بررسی می کند.
- کورتاژ، که معمولا به عنوان درمان استفاده می شود اما گاهی نیز برای تشخیص ناهنجاری ها کاربرد دارد.
یادداشت برداری از طول و سایر علائم در دوره قاعدگی نیز ممکن است در تشخیص موثر باشد.
سایر انواع خونریزی های غیر طبیعی قاعدگی عبارتند از:
- پلی منوره: به قاعدگی هایی گفته می شود که با فاصله کم از هم اتفاق می افتند.
- الیگو منوره: قاعدگی های بیش از حد سبک که معمولا با فاصله رخ می دهند.
- متروراژی: خونریزی نامنظم که بین دوره ها اتفاق می افتد و به نظر نمی رسد به قاعدگی مرتبط باشد.
- خونریزی پس از یائسگی: خونریزی که بعد از یک سال پس از آخرین دوره طبیعی و زمانی که یائسگی اتفاق افتاده است، رخ می دهد.
روش های درمان
درمان منوراژی بستگی به علت ایجاد آن دارد. اما معمولا دو روش اصلی درمان وجود دارد.
درمان دارویی شامل موارد زیر هستند:
- مکمل آهن برای درمان کم خونی تجویز می شود.
- ترانکزامیک اسید یا Lysteda، در زمان خونریزی و برای کاهش میزان خونریزی مصرف می شود.
- قرص های خوراکی پیشگیری از بارداری برای تنظیم چرخه قاعدگی و کاهش زمان و مقدار خونریزی کاربرد دارند.
- پروژسترون خوراکی برای درمان اختلال هورمونی و کاهش خونریزی استفاده می شود.
- دستگاه IUD هورمونی برای نازک شدن پوشش داخلی رحم، کاهش خونریزی و گرفتگی عضلات تجویز می شود.
در زنان مبتلا به اختلالات لخته شدن خون مانند بیماری فون ویلبراند یا هموفیلی خفیف، اسپری بینی دسموپرسین یا Stimate می تواند سطح پروتئین های لخته شدن خون را افزایش دهد.
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن، می توانند برای درمان دیسمنوره یا گرفتگی های دردناکی قاعدگی استفاده شوند و به کاهش میزان خونریزی کمک کنند. با این حال، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی گاهی خطر خونریزی را افزایش می دهند.
مداخلات جراحی
برخی از روش های جراحی نیز برای درمان یا تسکین علائم منوراژی مفید هستند. این روش ها عبارتند از:
- کورتاژ (D & C) که یک روش جراحی برای پاک کردن پوشش رحم است.
- آمبولیزاسیون شریان رحم برای درمان فیبروئید، این روش با مسدود کردن شریان هایی که فیبروئید از آن ها تغذیه می کند، منوراژی را درمان می کند.
- هیستروسکوپی شامل وارد کردن دوربین به رحم برای ارزیابی پوشش آن و کمک به حذف فیبروئید ها، پولیپ ها و پوشش رحم است.
- سونوگرافی متمرکز شده با استفاده از امواج فراصوتی که برای از بین بردن بافت فیبروتیک استفاده می شود.
- میومکتومی یک اقدام جراحی برای حذف فیبروئید های رحم از طریق چند شکاف کوچک است. گاهی این برش روی شکم ایجاد می شود و گاهی نیز برشی نیاز ندارد و از طریق واژن عمل انجام می شود.
- خارج کردن اندومتر، که در آن به طور دائم پوشش داخلی رحم را بر می دارند.
- حذف آندومتر به کمک یک حلقه سیم الکتریکی
- هیسترکتومی رحم یا همان برداشتن رحم و گاهی اوقات تخمدان ها
انتخاب نوع درمان به، علت و میزان بیماری، سن و سلامت بیمار و ترجیح و انتظارات شخصی او بستگی دارد.