مواد غذایی فراسودمند

در سال های اخیر مواد غذایی فراسودمند توانسته اند محبوبیت زیادی در محافل علمی به دست آورند. اما واقعا این خوراکی ها چه هستند و چه فوایدی برای بدن ما دارند؟ اگر می خواهید اطلاعات بیشتری در مورد مواد غذایی فراسودمند کسب کنید؛ حتما ما را تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراهی کنید.

مواد غذایی فراسودمند که به عنوان مواد مغذی نیز شناخته می شوند، خوراکی های بسیار مغذی هستند و فواید زیادی برای بدن ما دارند. به عنوان مثال خوردن آنها ممکن است در برابر بیماری ها از بدن محافظت کند؛ از کمبود مواد مغذی جلوگیری کرده و رشد و بدن را ترویج دهد. بنابراین غذاهای فراسودمند برای بدن ما بسیار پرخاصیت هستند.

در این مقاله به تعریف، فواید و کاربردهای احتمالی مواد غذایی فراسودمند می پردازیم. با ما همراه شوید.

تعریف مواد غذایی فراسودمند

مواد غذایی فراسودمند عناصری هستند که فواید زیادی برای بدن دارند و این فواید فراتر از ارزش غذایی آنهاست. برخی از این خوراکی ها حاوی مکمل یا سایر مواد اضافی هستند که برای بهبود روند سلامت بدن طراحی شده اند.

این مفهوم اولین بار در دهه ۱۹۸۰ توسط متخصصان ژاپنی  وارد علم تغذیه شد. در آن زمان آژانس های دولتی این کشور برای بهبود سلامت جامعه تلاش های بسیاری می کردند. بر همین اساس نیز روند تأیید غذاهایی که دارای مزایای اثبات شده بودند؛ آغاز شد.

خوراکی هایی که حاوی ویتامین ها، مواد معدنی، پروبیوتیک ها یا فیبر هستند؛ از جمله این مواد غذایی محسوب می شوند. غذاهایی که غنی از مواد مغذی هستند؛ مانند میوه ها، سبزیجات، آجیل، دانه ها و غلات اغلب جزء مواد غذایی فراسودمند نیز محسوب می شوند.

به عنوان مثال جو حاوی نوعی فیبر به نام بتا گلوکان است که باعث کاهش التهاب، تقویت عملکرد سیستم ایمنی و بهبود سلامت قلب می شود. به همین ترتیب میوه ها و سبزیجات غنی از آنتی اکسیدان نیز معمولا حاوی ترکیبات مفیدی هستند که به محافظت از بدن در برابر بیماری ها کمک می کنند.

نمونه هایی از مواد غذایی فراسودمند

مواد غذایی فراسودمند معمولاً به دو دسته معمولی و اصلاح شده تقسیم می شوند.

مواد غذایی معمولی و فراسودمند مواد طبیعی هستند که سرشار از مواد مغذی مهمی مانند ویتامین ها، مواد معدنی، آنتی اکسیدان ها و چربی های سالم و مفید برای قلب می باشند. این در حالی است که مواد غذایی اصلاح شده و فراسودمند با ترکیباتی مانند ویتامین ها، مواد معدنی، پروبیوتیک ها یا فیبر غنی شده اند. این روند باعث شده که آنها فواید زیادی برای بدن داشته باشند.

چند نمونه از مواد غذایی معمولی که فراسودمند محسوب می شوند عبارتند از:

میوه هایی مانند:

  • انواع توت ها
  • کیوی
  • گلابی
  • هلو
  • سیب
  • پرتقال
  • موز

سبزیجاتی مانند:

  • کلم بروکلی
  • گل کلم
  • کلم
  • اسفناج
  • کدو سبز

آجیل و مغزهایی مانند:

  • بادام
  • بادام زمینی
  • پسته
  • آجیل ماکادامیا
  • فندق برزیلی

تخمه ها و دانه هایی مانند:

  • تخم چیا
  • تخم کتان
  • شاهدانه
  • تخمه کدو تنبل

حبوباتی مانند:

  • لوبیای سیاه
  • نخود
  • لوبیا چیتی
  • عدس

غلات سبوس داری مانند:

  • جو
  • جو دوسر
  • گندم سیاه
  • برنج قهوه ای
  • کوسکوس

غذاهای دریایی مانند:

  • ماهی قزل آلا
  • ماهی ساردین
  • ماهی خال مخالی
  • ماهی کاد

خوراکی های تخمیر شده مانند:

  • تمپه
  • کوموچا
  • کیمچی
  • کفیر

گیاهان و ادویه جاتی مانند:

  • زردچوبه
  • دارچین
  • زنجبیل
  • فلفل کاین

نوشیدنی هایی مانند:

  • قهوه
  • چای سبز
  • چای سیاه

برخی از مواد غذایی اصلاح شده که جزء مواد غذایی فراسودمند محسوب می شوند نیز عبارتند از:

  • آب میوه های غنی شده
  • محصولات لبنی غنی شده مانند شیر و ماست
  • جایگزین های شیر مانند شیر بادام، شیر برنج ، شیر نارگیل و شیر بادام زمینی
  • غلات غنی شده مانند نان و ماکارونی
  • غلات و گرانول غنی شده
  • تخم مرغ های غنی شده
مواد غذایی فراسودمند
مواد غذایی فراسودمند

مزایای بالقوه این خوراکی های مفید برای بدن

همانطور که گفتیم مواد غذایی فراسودمند موادی هستند که علاوه بر خواص عادی؛ دارای خواص ویژه ای برای بدن می باشند. برخی از مزایای این خوراکی ها عبارتند از:

ممکن است از کمبود مواد مغذی در بدن جلوگیری کنند

مواد غذایی فراسودمند معمولا از نظر مواد مغذی مهمی از جمله ویتامین ها، مواد معدنی، چربی های سالم و فیبر غنی هستند. پر کردن رژیم غذایی با انواع غذاهای فراسودمند از جمله انواع معمولی و غنی شده آنها می تواند به شما در تامین مواد مغذی مورد نیاز بدن و محافظت در برابر کمبودهای غذایی کمک کند.

در حقیقت از زمان ورود غذاهای غنی شده به سفره جوامع مختلف تا کنون، شیوع کمبود مواد مغذی به طور قابل توجهی در سراسر جهان کاهش یافته است.

به عنوان مثال پس از استفاده از آرد گندم غنی شده با آهن در اردن، میزان آنمی فقر آهن در کودکان تقریباً به نصف کاهش یافته است. از این روش برای جلوگیری از بیماری های دیگر ناشی از کمبود مواد مغذی از جمله گواتر و نقایص مادرزادی نوزاد در هنگام تولد استفاده می شود.

می توانند در برابر بیماری ها از بدن محافظت کنند

خوراکی های فراسودمند مواد مغذی مهمی را برای بدن فراهم می کنند که می توانند در برابر بیماری ها از بدن محافظت کنند. بسیاری از آنها به ویژه غنی از آنتی اکسیدان ها هستند. این مولکول ها به خنثی کردن ترکیبات مضر شناخته شده ای به نام رادیکال های آزاد کمک کرده و از آسیب سلولی و برخی بیماری های مزمن از جمله بیماری های قلبی، سرطان و دیابت جلوگیری می کنند.

برخی از این مواد غذایی از نظر اسیدهای چرب امگا ۳ بسیار سرشار هستند. اسیدهای چربی امگا ۳ یک نوع چربی سالم است که می تواند التهاب را کاهش داده و عملکرد مغز و قلب را بهبود دهد.

برخی از مواد نیز سرشار از فیبر هستند. به همین دلیل می توانند قند خون را بهتر کنترل کرده و از ایجاد بیماری هایی مانند دیابت، چاقی، بیماری قلبی و سکته مغزی جلوگیری کنند. فیبر ممکن است به جلوگیری از اختلالات گوارشی مانند دیورتیکولیت، زخم معده، بواسیر و ریفلاکس اسید نیز کمک کند.

ممکن است روند رشد را در بدن ترویج دهند

برخی از مواد مغذی که برای رشد متعارف بدن در نوزادان و کودکان ضروری است؛ در مواد غذایی فراسودمند یافت می شوند. استفاده از طیف گسترده ای از این مواد غذایی که سرشار از مواد مغذی هستند و مصرف آنها به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم می تواند در تأمین نیازهای بدن نقش داشته باشد. علاوه بر این همانطور که گفتیم گاهی این غذاها با مواد مغذی خاصی غنی می شوند که برای رشد و نمو بدن واقعا مفید هستند.

به عنوان مثال سریال صبحانه، غلات و آردها غالباً با ویتامین های گروه B مانند اسیدفولیک غنی شده اند. همانطور که می دانید این ویتامین برای سلامت جنین ضروری است.

سطح پایین اسید فولیک در بدن مادر می تواند خطر نقص لوله عصبی را در بدن نوزاد افزایش دهد. این اختلال می تواند بر مغز، نخاع یا ستون فقرات جنین تأثیر بگذارد. تخمین زده می شود که افزایش مصرف اسید فولیک می تواند شیوع نقایص لوله عصبی را ۵۰ تا ۷۰٪ کاهش دهد.

سایر مواد مغذی که معمولاً در غذاهای فراسودمند یافت می شوند و نقش اصلی در رشد و نمو بدن دارند عبارتند از:

  • اسیدهای چرب امگا ۳
  • آهن
  • روی
  • کلسیم
  • ویتامین B12

نحوه استفاده از این غذاهای سودمند

یک رژیم غذایی سالم باید سرشار از انواع مختلفی از غذاهای فراسودمند، از جمله خوراکی هایی که به طور طبیعی با مواد مغذی غنی شده اند مانند میوه ها، سبزیجات، غلات سبوس دار و حبوبات باشد. این مواد غذایی نه تنها ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن را تأمین می کنند؛ بلکه از سلامت کلی بدن نیز پشتیبانی می کنند.

مواد غذایی اصلاح شده و اصطلاحا غنی شده نیز می توانند جزئی از رژیم غذایی متعادل باشند. در حقیقت مصرف خوراکی های غنی شده می تواند با پر کردن شکاف هایی که معمولا در رژیم های غذایی عادی وجود دارند، از بروز کمبودهای غذایی جلوگیری کرده و با افزایش مصرف مواد مغذی مهم مانند ویتامین ها، مواد معدنی، فیبر، چربی های سالم و مفید برای قلب یا پروبیوتیک ها، بدن را تقویت کنند.

نکته آخر

مواد غذایی فراسودمند به موادی گفته می شود که مزایای قدرتمندی برای بدن دارند. این مواد نه تنها می توانند از کمبود مواد مغذی در بدن جلوگیری کنند؛ بلکه در مقابل بیماری ها نیز از بدن محافظت کرده و روند رشد را ترویج می کنند.

شما می توانید علاوه بر مواد غذایی طبیعی و فراسودمند، از خوراکی های غنی شده ای که در قفسه فروشگاه ها وجود دارد استفاده کنید تا هرگونه کمبود غذایی را جبران کرده و سالم تر بمانید.

منابع:

  1. Functional foods
  2. Clinical and Physiological Perspectives of β-Glucans: The Past, Present, and Future
  3. Fruit and Vegetable Intake: Benefits and Progress of Nutrition Education Interventions- Narrative Review Article
  4. Fortification and Health: Challenges and Opportunities
  5. Free Radicals, Antioxidants in Disease and Health
  6. Health benefits of dietary fiber
  7. Omega-3 fatty acids EPA and DHA: health benefits throughout life
  8. Folic Acid Supplementation and Pregnancy: More Than Just Neural Tube Defect Prevention
  9. Neural Tube Defects, Folic Acid and Methylation
  10. Folate and neural tube defects: The role of supplements and food fortification
  11. Nutrition in Pregnancy: Optimising Maternal Diet and Fetal Adaptations to Altered Nutrient Supply