مواد غذایی مضر برای کلیه ها و عاداتی که به کلیه ها آسیب می رسانند

هرچه بیشتر درباره کلیه ها و بدن خود بدانید بیشتر شگفت زده خواهید شد. کلیه شامل سلول های مخصوصی است که به نام گلومرولی شناخته می شوند. این سلول ها به عنوان فیلتر های کوچک در بدن عمل می کنند. این فیلترها برای از بین بردن سموم از خون در مویرگ ها از طریق دفع ادرار کاربرد دارند. طبق گفته محققان National Institutes of Health، کلیه ها روزانه بیش از ۲۰۰ لیتر خون را فیلتر کرده و حدود ۲ لیتر مواد زائد را دفع می کنند. در عین حال، کلیه ها در حفظ مواد مغذی ضروری در جریان خون نقش دارند. از این رو، محافظت از کلیه ها برای تغذیه و سم زدایی از بدن ضروری است. به همین جهت در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد مواد غذایی مضر برای کلیه ها و عاداتی که به کلیه ها آسیب می رسانند صحبت می کنیم.

آنچه که می خورید و می نوشید و همچنین سبک زندگی شما تاثیر مستقیم بر سلامت کلیه ها دارد. در حقیقت، خوردن بسیاری از غذاهای ناسالم می تواند فشار روی کلیه ها را افزایش دهد و حتی در طول زمان کلیه ها را از کار بیاندازد.

حتی اگر بیماری کلیوی دارید، می توانید با بهبود رژیم غذایی و سبک زندگی خود این بیماری را بهتر کنترل کنید. در این شرایط شما می توانید سال های سال بدون هیچ عوارضی به زندگی خود ادامه دهید.

به یاد داشته باشید، که همه بیماری های کلیوی یکسان نیستند. رژیم غذایی دقیق و برنامه تغذیه ای اتخاذ شده بستگی به عملکرد کلیه ها و میزان اختلال دارد. با این حال، توصیه هایی در مورد رژیم غذایی و سبک زندگی وجود دارد که می تواند به افراد مبتلا به بیماری کلیوی کمک کند.

مواد غذایی مضر برای کلیه ها

گوشت قرمز

مواد غذایی مضر برای کلیه ها
مواد غذایی مضر برای کلیه ها

رژیم های غذایی غنی از پروتئین های حیوانی مانند گوشت قرمز می توانند باعث آسیب کلیوی شوند. در واقع، رژیم غذایی حاوی پروتئین زیاد می تواند مشکلات کلیوی موجود در بدن را تشدید کند. متابولیسم پروتئین بار سنگینی روی کلیه ها می گذارد و باعث می شود که دفع مواد زائد دشوار شود. متابولیسم پروتئین حیوانی حتی مواد زائد اسیدی در بدن باقی می گذارد.

یک مطالعه منتشر شده در سال ۲۰۱۶ که نتایج آن در مجله American Society of Nephrology منتشر شد گزارش داد که مصرف گوشت قرمز به شدت با خطر افزایش نارسایی کلیوی در میان بزرگسالان چینی در سنگاپور که به مدت ۱۵٫۵ سال از این ماده استفاده می کردند ارتباط دارد.

علاوه بر این، رژیم غذایی حاوی پروتئین حیوانی خطر ابتلا به سنگ های ادراری را افزایش می دهد. پروتئین مناسب و به مقدار کافی را از منابع گیاهی و حیوانی دریافت کنید. در مورد چگونگی انتخاب ترکیب مناسب این پروتئین ها با متخصص تغذیه صحبت کنید.

الکل

مواد غذایی مضر برای کلیه ها

مصرف مقدار کمی الکل معمولا اثرات جدی بر روی بدن ندارد. اما نوشیدن بیش از حد می تواند برای کلیه ها بد باشد و حتی بیماری کلیوی را بدتر کند.

با توجه به گزارش محققان بنیاد ملی کلیه، مصرف زیاد الکل می تواند باعث تغییر در عملکرد کلیه ها شود و توانایی آن ها را برای فیلتر کردن خون کمتر کند. علاوه بر این، الکل آب بدن را دفع می کند و به این ترتیب می تواند عملکرد طبیعی سلول ها و اندام ها، از جمله کلیه ها را تحت تاثیر قرار دهد.

مطالعه ای که در سال ۲۰۰۹ در Nephrology Dialysis Transplantation منتشر شده نشان می دهد که مصرف الکل، به ویژه نوشیدن زیاد این ماده، احتمالا یک عامل خطر قابل تغییر برای ایجاد آلبومینوری است که نشانه ای از بیماری کلیوی می باشد.

یک مطالعه که اخیر در سال ۲۰۱۵ در مجله International Journal of Clinical Biochemistry and Research منتشر شده نشان می دهد که مصرف الکل با اختلال عملکرد کلیوی همراه است.

مصرف زیاد الکل اثرات منفی زیادی بر روی کلیه ها و نقش آنها در حفظ مایعات، الکترولیت ها و تعادل اسید و باز در بدن دارد. این عوامل به نوبه خود می توانند خطر ابتلا به بسیاری از مشکلات مرتبط با کلیه را افزایش دهند.

نمک

مواد غذایی مضر برای کلیه ها
مواد غذایی مضر برای کلیه ها

بدن شما نیاز به مقدار کمی سدیم دارد تا بتواند تعادل مناسبی میان مایعات بدن ایجاد کند. اما مصرف بیش از حد این ماده می تواند به کلیه ها آسیب برساند. هنگامی که زیاد نمک می خورید، کلیه ها با حفظ آب، به منظور رقیق کردن این الکترولیت (سدیم) در جریان خون، به رفتار شما پاسخ می دهند. در واقع کلیه با حفظ مایعات در این شرایط سعی دارد عملکرد قلب را حفظ کند. این رفتار بار روی کلیه ها را افزایش می دهد.

مصرف زیاد نمک همچنین میزان پروتئین دفع شده در ادرار را افزایش می دهد. این کار نیز باعث افزایش حجم کار کلیه می شود.

مطالعه ای که در سال ۲۰۰۹ توسط American Society of Nephrology منتشر شده است، گزارش می دهد افرادی که رژیم غذایی حاوی سدیم زیاد دارند شانس کاهش عملکرد کلیه هایشان بیشتر است.

مصرف زیاد نمک علاوه بر کلیه ها، می تواند به قلب و آئورت نیز آسیب برساند. مقدار مصرف توصیه شده نمک کمتر از ۵ گرم در روز است. این در حالی است که ۱ قاشق چای خوری نمک حدود ۶ گرم است.

کافئین

مواد غذایی مضر برای کلیه ها
مواد غذایی مضر برای کلیه ها

کافئین موجود در قهوه و همچنین چای، نوشابه و دیگر مواد غذایی نیز باعث افزایش فشار روی کلیه ها می شود. کافئین به عنوان یک محرک، جریان خون را تسریع می بخشد و فشار خون و استرس روی کلیه ها را افزایش می دهد.

یک مطالعه که در سال ۲۰۰۲ در Kidney International منتشر شد گزارش داد که مصرف طولانی مدت کافئین نارسایی مزمن کلیه را در موش های چاق و دیابتی تشدید می کند. مصرف کافئین، به ویژه با معده خالی، با ایجاد سنگ کلیه ارتباط دارد.

مطالعه دیگری که در سال ۲۰۰۴ در مجله Urology منتشر شده نیز گزارش می دهد که مصرف کافئین خطر ابتلا به سنگ کلسیم-اگزالات را افزایش می دهد. به غیر از این کافئین دارای اثر دیورتیک است. این به معنی آن است که می تواند منجر به کم آبی بدن شود. کم شدن آب بدن عامل خطری برای ایجاد سنگ کلیه است.

نوشیدن بیش از یک تا دو فنجان قهوه یا حداکثر سه فنجان چای در روز خطری برای بدن ندارد. ضمن این که باید مصرف سایر منابع کافئین مانند نوشابه، نوشیدنی های انرژی زا، شکلات، کاکائو و برخی از داروها را محدود کنید.

شیرین کننده های مصنوعی

مواد غذایی مضر برای کلیه ها
مواد غذایی مضر برای کلیه ها

درست مثل شکر تصفیه شده، شیرین کننده های مصنوعی نیز برای سلامتی بدنتان مضر است. شیرین کننده های مصنوعی تاثیر منفی بر عملکرد کلیه دارند.

مطالعه ای که در سال ۲۰۰۹ توسط American Society of Nephrology منتشر شد نشان می دهد افرادی که زیاد از نوشیدنی های حاوی شیرین کننده های مصنوعی استفاده می کنند، احتمالا کاهش عملکرد کلیه را تجربه خواهند کرد.

یک مطالعه دیگر در سال ۲۰۱۱ در Clinical Journal of the American Society of Nephrology منتشر شده است که گزارش می دهد مصرف بیش از دو وعده از نوشابه های حاوی شیرین کننده های مصنوعی موجب می شود عملکرد کلیه در زنان دو برابر کاهش یابد.

یکی دیگر از مطالعاتی که در سال ۲۰۱۳ در Advances in Chronic Kidney Disease منتشر شد گزارش داد که مصرف شکر و شیرین کننده های مصنوعی منجر به بیماری مزمن کلیه می شود.

محصولات لبنی

مواد غذایی مضر برای کلیه ها
مواد غذایی مضر برای کلیه ها

مشکل ناشی از مصرف محصولات لبنی شبیه مشکلی است که با مصرف پروتئین های حیوانی ایجاد می شود. مصرف این مواد باعث افزایش دفع کلسیم در ادرار می شود. دفع کلسیم با افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه ارتباط دارد.

محصولات لبنی یک منبع عالی از پروتئین هستند، اما هنگامی که از بیماری کلیوی رنج می برند، باید مقدار مناسبی از پروتئین را از تمام منابع غذایی، از جمله منابع لبنی، دریافت کنید. کاهش عملکرد کلیه باعث می شود که مواد زائد پروتئینی به سطح ناامن در بدن برسند.

هنگامی که از بیماری کلیوی رنج می برند، کلیه ها نمی توانند فسفر اضافی را که در بدن استفاده نمی شود را حذف کنند. این امر می تواند سطح فسفر در خون را افزایش دهد و باعث از دست رفتن کلسیم در استخوان ها و ایجاد مشکلات پوستی شود.

علاوه بر این، پتاسیم در محصولات لبنی در هنگام وجود اختلال در کلیه ها، دفع می شود. این کمبود نیز می تواند مشکلات قلبی و عضلانی ایجاد کند.

نوشیدنی های گازدار

مواد غذایی مضر برای کلیه ها
مواد غذایی مضر برای کلیه ها

نوشیدنی های گازدار مانند نوشابه های گازدار و نوشیدنی های انرژی زا، با تشکیل سنگ های کلیوی و بیماری های کلیوی ارتباط دارند. غلظت زیاد شکر و یا شیرین کننده های مصنوعی، کافئین و اسید فسفریک در این نوشیدنی ها به روش های مختلفی بر روی عملکرد کلیه ها تاثیر می گذارند.

مطالعه ای که در سال ۲۰۰۷ در Epidemiology منتشر شده نشان می دهد که نوشیدن دو یا چند کولا در روز با افزایش خطر ابتلا به بیماری مزمن کلیوی ارتباط دارد.

در عین حال مصرف بیش از حد نوشابه باعث افزایش وزن می شود و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می دهد. این عوامل باعث افزایش شانس ابتلا به بیماری کلیوی می شوند.

غذاهای اصلاح شده ژنتیکی

مواد غذایی مضر برای کلیه ها
مواد غذایی مضر برای کلیه ها

هر غذایی که به لحاظ ژنتیکی اصلاح شده باشد، مانند بعضی از انواع ذرت، سویا، برنج، نیشکر، چغندر قند و کلزا، برای افرادی که مبتلا به مشکلات کلیوی هستند مضر است. چنین غذاهایی بر سلامت کلیه  تاثیر می گذارند. زیرا این مواد حاوی سطح بالایی از اگزالات هستند. اگزالات با تجمع کلسیم در کلیه ها ارتباط دارد و سنگ کلیه تشکیل می دهد.

مطالعه ای که در سال ۲۰۰۹ در International Journal of Biological Science منتشر شده، سه نوع ذرت اصلاح شده ژنتیکی را مورد بررسی قرار داد و دریافت که این مواد اثرات منفی بر عملکرد کلیه و کبدی موش های آزمایشگاهی دارد. محققان نتیجه گرفتند که این سه گونه آزمایش شده، حالت مسمومیت هپاتورنال (کبدی و کلیوی) ایجاد می کنند.

مطالعه دیگری که در سال ۲۰۱۵ در Health Health Report منتشر شده است نشان می دهد که علف کش های گیاهی مبتنی بر گلفسات، که عمده آفت کش ها در سراسر جهان حاوی این مواد هستند، خطراتی برای سلامت کبد و کلیه دارند.

همراه با غذاهای اصلاح شده ژنتیکی، باید از مصرف سایر غذاهای غنی از اگزالات، از جمله موارد زیر اجتناب کنید:

  • انگور
  • شراب
  • توت فرنگی
  • سیب زمینی شیرین
  • اسفناج
  • چغندر
  • پیاز
  • چای
  • قهوه
  • آجیل
  • توفو

عاداتی که منجر به آسیب کلیوی می شوند

سیگار کشیدن

همه ما می دانیم که سیگار کشیدن اثرات منفی بر ریه ها و قلب دارد، اما این عادت برای کلیه های شما نیز بد است. برخی مواد سمی در دود سیگار عامل ایجاد آسیب کلیوی هستند.

یک مطالعه که در سال ۲۰۰۰ در Nephrology Dialysis Transplantation منتشر شده است گزارش می دهد که سیگار کشیدن می تواند برای افراد فاقد بیماری کلیوی و بیماران مبتلا به بیماری کلیوی مضر باشد.

یک مطالعه دیگر در سال ۲۰۱۰ که در BMC Public Health منتشر شده نیز ارتباط بین سیگار کشیدن و بیماری مزمن کلیه را تایید کرد.

یک مطالعه نیز اخیر در سال ۲۰۱۶ در American Heart Association منتشر شده است که گزارش می دهد، مصرف سیگار با کاهش سریع عملکرد کلیه ارتباط دارد. علاوه بر این، بیماری هایی نظیر دیابت و فشار خون بالا که بر روی کلیه ها تاثیر می گذارند، با سیگار کشیدن تشدید می شوند.

اجتناب از مصرف مایعات

مواد غذایی مضر برای کلیه ها
مواد غذایی مضر برای کلیه ها

یکی از وظایف اصلی کلیه این است که مایعات را در بدن متعادل کند. با وجود بیماری کلیوی، بدن قادر نخواهد بود آب اضافی را دفع کند. اگرچه تجمع آب ممکن است بی ضرر باشد، اما وجود آب اضافی در بدن می تواند باعث فشار خون بالا شود و در نهایت به بیماری های قلبی منجر شود.

از این رو، هنگامی که از بیماری کلیوی رنج می برید، باید روزانه مقدار مناسب آب بنوشید. افرادی که در معرض دیالیز هستند نیاز به آب کمتری دارند. مقدار مصرف توصیه شده از مایعات، بسته به میزان آسیب کلیوی که در بدن وجود دارد متفاوت است.

نکات اضافی

  • اگر وزن اضافه دارید، وقت آن است که وزنتان را کم کنید.
  • هر روز ورزش کنید.
  • رژیم سالم و متعادل داشته باشید.
  • اگر دچار دیابت یا فشار خون بالا هستید، مراقب باشید تا فشار خون و قند خون تان بالا نرود.
  • سطح کلسترول خون را تحت کنترل نگه دارید.
  • داروها را طبق تجویز پزشک استفاده کنید.
  • زیاد آب بنوشید.
  • هر سال واکسن آنفولانزا و پنومونی بزنید. زیرا بیماری کلیوی خطر ابتلا به آنفلوآنزا را افزایش می دهد.