مسمومیت غذایی معمولا زمانی اتفاق می افتد که پاتوژن ها غذا یا آب آشامیدنی را آلوده می کنند. اگر چه این عارضه ناراحت کننده نسبتا رایج است، اما درمان آن نیز ساده می باشد. محققان مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها تخمین زده اند که در سال جاری، از هر ۶ نفر در آمریکا یک نفر مسمومیت غذایی خاصی را تجربه خواهد کرد. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت می خواهیم به طور اختصاصی در مورد مواد غذایی مفید برای مسمومیت غذایی صحبت کنیم.
مواد غذایی مفید برای مسمومیت غذایی
چه مراحلی بعد از مسمومیت غذایی باید انجام شود؟
کارشناسان توصیه می کنند که بعد از اینکه علائم انفجاری مسمومیت با مواد غذایی مانند استفراغ، اسهال، و ناراحتی معده را تجربه کردید، باید به معده خود استراحت دهید. این استراحت به معنی اجتناب از مصرف غذا و نوشیدنی های خاص به طور کامل به مدت چند ساعت است. ضمن مصرف مواد غذایی مفید برای مسمومیت غذایی باید مراحل زیر را نیز رعایت کنید.
آبرسانی به بدن
مصرف مایعات برای کمک به بدن جهت مبارزه با اثرات مسمومیت غذایی حیاتی است. استفراغ و اسهال می تواند باعث کمبود آب در بدن شود، بنابراین مکیدن یخ یا خوردن سوپ های رقیق نقطه شروع خوبی برای آبرسانی به بدن است.
مصرف نوشیدنی های ورزشی که حاوی الکترولیت هستند، بهترین راه برای جلوگیری از کم آبی بدن در این زمان می باشد. دیگر مایعاتی که در مواد غذایی مفید برای مسمومیت غذایی جای دارند عبارتند از:
- آب آشامیدنی (مانند Sprite یا ۷UP)
- چای بدون کافئین
- سوپ مرغ یا سبزیجات
مصرف مواد غذایی سهل الهضم
هنگامی که احساس مسمومیت می کنید ممکن است نتوانید برخی از غذاهای خاص را در معده نگه دارید. بنابراین غذاهایی که هضمشان در معده و دستگاه گوارش راحت است را بخورید. غذاهای کم چرب غذاهایی هستند که هضمشان برای معده بسیار سخت است. به خصوص وقتی که مشکلی به نام مسومیت در معده وجود دارد. بنابراین در زمان مسمومیت از خوردن غذاهای چرب به شدت خودداری کنید
مواد غذایی سهل الضهم عبارتند از:
- موز
- غلات
- سفیده تخم مرغ
- عسل
- ژله
- بلغور جو دوسر
- کره بادام زمینی
- سیب زمینی ساده مانند سیب زمینی پخته شده
- برنج
- نان بیسکویتی نمکی (بیسکویت ترد)
- تست
- سیب زمینی
رژیم BRAT راهنمای خوبی برای آشنایی با مواد غذایی مفید برای مسمومیت غذایی است.
مصرف داروهای طبیعی
در طی دوره مسمومیت غذایی، بدن شما به دنبال واکنش طبیعی که از خود بروز می دهد (اسهال) سعی دارد دستگاه گوارش را پاکسازی کند و باکتری های مضر را از بین ببرد. به همین دلیل است که مصرف داروهای ضد اسهال خارج از نسخه برای درمان مسمومیت غذایی توصیه نمی شود.
در زمانی که علائمتان در نقطه اوج خود هستند، سعی کنید از چای زنجبیل استفاده کنید. زیرا زنجبیل معده را تسکین می دهد.
پس از اینکه دوباره احساس بهبودی پیدا کردید، می توانید فلور طبیعی روده (باکتری های مفید روده) را با مصرف ماست طبیعی یا کپسول پروبیوتیک به مدت حداقل دو هفته جایگزین کنید. این مواد به بدن شما کمک می کنند که باکتری سالمی که در طول مسمومیت غذایی از بین رفته اند، جایگزین شده و سیستم گوارش و سیستم ایمنی بدن در مسیر درست خود قرار بگیرند.
راهنمایی های دیگر
حداکثر یک ساعت بعد از استفراغ کردن دندان هایتان را مسواک بزنید. اسید معده که در هنگام استفراغ از دهان خارج می شود می تواند به مینای دندان ها آسیب برساند و دندان های شما را درست بعد از اینکه استفراغ کردید تخریب کند. می توانید دهان خود را با ترکیبی از آب و جوش شیرین شستشو دهید.
دوش گرفتن نیز کمک می کند تا بدن از شر باکتری های ناسالم پاک شود. ضمن این که باید به اندازه کافی نیز استراحت کنید. استراحت کافی می تواند به شما کمک کند سریعتر احساس بهبودی کنید.
از مصرف چه غذاها و نوشیدنی های دیگری باید در این دوران اجتناب کنیم؟
بدن شما در حال حاضر در حالت تهاجم قرار دارد، و پاتوژن هایی را که مسئول مسمومیت غذایی هستند دور می زند. شما نباید به این مهاجمان مهمات بیشتری بدهید. اولویت اول شما باید خودداری از مصرف مواد غذایی باشد که باعث ابتلا به بیماری می شوند. بنابراین بلافاصله غذاها یا نوشیدنی هایی که مشکوک هستند را دور بریزید.
در کنار آن نیز باید از مصرف غذاها، نوشیدنی ها و موادی که برای این دوران مضر هستند نیز اجتناب کنید. این مواد عبارتند از:
- الکل
- کافئین (نوشابه، نوشیدنی های انرژی زا، یا قهوه)
- غذاهای ادویه دار
- مواد غذایی دارای فیبر زیاد
- محصولات لبنی
- غذاهای چرب
- غذاهای سرخ شده
- نیکوتین
- غذاهای چاشنی دار
- آب میوه
همچنین به یاد داشته باشید که از مصرف هر گونه داروی ضد اسهال خوراکی خارج از نسخه نیز اجتناب کنید. اگر این نکات ساده را رعایت کنید، مسومیت به سرعت درمان می شود.
چه چیزی سبب مسمومیت غذایی می شود؟
پنج پاتوژن اصلی وجود دارد که مسئول ۹۱ درصد از بیماری های ناشی از غذایی در ایالات متحده هستند. این پاتوژن ها عبارتند از:
- نوروویروس (معمولا در صدف ها، میوه ها و سبزیجات یافت می شود)
- سالمونلا (معمولا در تخم مرغ، گوشت و محصولات لبنی یافت می شود)
- Clostridium perfringens (در گوشت و مرغ یافت می شود)
- کمپیلوباکتر (در گوشت نپخته و آب آلوده یافت می شود)
- استافیلوکوک ها (در محصولات حیوانی مانند خامه، تخم مرغ و شیر یافت می شود)
سالمونلا و نوروویروس مسئول اکثر موارد بستری شدن در بیمارستان به دلیل مسمومیت غذایی هستند، اما این موارد می توانند ناشی از پاتوژن های زیر نیز باشند:
- باکتری ها
- انگل ها
- قارچ ها
- سموم
- آلاینده ها
- آلرژن ها
گوشت نپخته و فرایند نادرست تولید فراورده های گوشتی، عامل اصلی مسمومیت غذایی هستند. بنابراین دستها، ظروف و تخته گوشت خود را پس از تماس با مواد خام و نپخته شستشو دهید.
اکثر افرادی که مسمومیت غذایی را تجربه می کنند، نیازی به مراجعه به بیمارستان ندارند. ناراحتی معده، استفراغ و اسهال شایع ترین علائم این بیماری هستند. این علائم معمولا پس از ۴۸ ساعت از بین می روند. اگر سابقه کمبود آب بدن، بیماری قلبی، آمبولیسم یا سایر مشکلات جدی را دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید و مایعات زیادی بنوشید.
اگر علائم شدیدی دارید، به سرعت به بیمارستان بروید. علائم شدید مسمومیت غذایی عبارتند از:
- وجود خون در مدفوع
- درد شدید شکم
- تیره شدن دید
- اسهالی که بیش از سه روز طول می کشد.
اینها همه نشانه هایی هستند که به دلیل آن ها باید سریعا به مراقبت های پزشکی دسترسی داشته باشید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مواد غذایی مفید برای مسمومیت غذایی نیز باید با پزشک مشورت کنید.
چه کسی در معرض خطر ناشی از عوارض این بیماری قرار دارد؟
نوزادان و کودکان
مسمومیت غذایی در کودکان به طور معمول بیشتر از بزرگسالان رخ می دهد و همین موضوع می تواند باعث نگرانی شود. کودکان، به ویژه کودکانی که کمتر از ۱ سال سن دارند، مستعد ابتلا به بوتولیسم هستند. وقوع بوتولیسم نادر است، اما اگر ایجاد شود، می تواند منجر به فلجی و حتی مرگ شود. کودکان در معرض خطر بیشتر واکنش های جدی نسبت به باکتری E. coli هستند. هر نوزاد یا کودکی که علائم مسمومیت غذایی را دارد باید توسط پزشک متخصص کودکان برای رد احتمال ابتلا به بوتولیسم و کم آبی بدن معاینه شود. بچه ها راحت تر از بزرگسالان دچار خشکی بدن می شوند و نیاز به مراقبت دقیق تری دارند.
زنان حامله
زنان باردار باید در صورت ابتلا به هر مورد مسمومیت غذایی، با احتیاط درمان شوند. تحقیقات اثبات کرده اند که مسمومیت با لیستریا باعث ایجاد بیماری در نوزادان متولد نشده می شود. تغذیه مناسب در زنان باردار برای کمک به رشد نوزادان ضروری است. به همین دلیل، هر گونه نشانه از مسمومیت غذایی باید توسط پزشک بررسی شود.
سالمندان
بزرگسالان سالمند نیز بیشتر به عوارض مسمومیت غذایی حساس هستند. به طور خاص، گونه های خاصی از E. coli می توانند منجر به خونریزی و نارسایی کلیه شوند. اگر یک فرد بالغ بالای ۶۰ سال دارای علائم مسمومیت غذایی باشد، باید با متخصص تماس بگیرد.
افراد مبتلا به بیماری های مزمن
افرادی که بیماری های مزمن مانند HIVیا AIDS، بیماری کبد یا دیابت دارند بیشتر در معرض عوارض جدی مسمومیت غذایی قرار دارند. اگر درمان هایی را دریافت می کنید که پاسخ ایمنی شما را ضعیف می کنند مانند شیمی درمانی، بیشتر در معرض خطر مسومیت هستید.
چه زمانی به دلیل مسمومیت باید به پزشک مراجعه کنیم؟
علائم مسمومیت غذایی معمولا بیشتر از ۴۸ ساعت طول نمی کشد. اگر دو روز از زمان ظاهر شدن علائم گذشته ولی بهبودی حاصل نشده است، وقت آن است که با یک متخصص تماس بگیرید. به یاد داشته باشید که علائم شدید مانند خونی شدن مدفوع، سرگیجه، ضعف عضلانی و گرفتگی شدید معده باید جدی گرفته شود. منتظر نشستن برای بهبود این علائم کار عاقلانه ای نیست.
برای جلوگیری از مسمومیت غذایی چه اقداماتی را می توانیم انجام دهیم؟
برای جلوگیری از مسمومیت غذایی اولین اقدام این است که در رستوران ها و اغذیه فروشی هایی غذا بخورید که بهداشتی هستند. رستوران های محلی و بین شهری محل مناسبی برای انتقال این بیماری به شما هستند. ضمن این که باید دست های خود را به خصوص پس از تماس با مواد غذایی خام، قبل و بعد از خوردن غذا و بعد از اجابت مزاج حتما با آب و صابون بشویید.