حقیقت این است که ریزش مو یک فرایند پیچیده است که شامل مکانیزم های مختلف ژنتیکی، هورمونی و محیطی است. درست مانند پوست ما، فولیکول مو نیز در معرض پیری ذاتی و عوامل بیرونی است. عوامل ذاتی شامل مکانیزم های ژنتیکی و اپیزیونیک ما هستند و عوامل بیرونی عبارتند از سیگار کشیدن و اشعه ماوراء بنفش. اگر می خواهید با مواد مغذی مفید برای رشد مو آشنا شوید ما را تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراهی کنید.
گاهی اوقات ریزش مو به علت کمبود ویتامین رخ می دهد. خوشبختانه، این کمبودها را می توان با افزودن غذاهای غنی از ویتامین به رژیم غذایی یا استفاده از مکمل ها اصلاح کرد. برخی از ویتامین ها دارای خواص آنتی اکسیدانی هستند که به مبارزه با عوامل بیرونی ریزش مو کمک می کنند و بعضی از ویتامین ها باعث کاهش سطح هورمون های بدن، که یکی دیگر از عوامل موثر بر رشد مو است، می شوند.
مواد مغذی مفید برای رشد مو
روغن ماهی
روغن ماهی غنی از انواع مختلف اسید چرب است که تاثیر آن بر روی رشد مو حیوانات و انسان ها مورد ارزیابی قرار گرفته است. چربی های امگا ۳ باعث تغذیه مو، ضخیم شدن مو و کاهش التهاب که می تواند منجر به ریزش مو شود، می شود. به همین دلیل است که روغن ماهی یکی از مواد مغذی مفید برای رشد مو محسوب می شود.
یک مطالعه که در سال ۲۰۱۵ در Cosmetic Dermatology منتشر شده، اثرات مصرف ۶ ماهه مکمل حاوی امگا ۳، امگا ۶ و آنتی اکسیدان ها را بر ریزش مو ارزیابی کرد. در این مطالعه ۱۲۰ زن سالم با الگوی ریزش مو زنانه شرکت کردند. نقطه پایانی اولیه تغییر در تراکم مو در عکس های استاندارد شده بود و نقطه پایانی ثانویه شامل تغییر در درصد فولیکول های مو و میزان رشد مو در آن ها بود.
پس از شش ماه درمان، ارزیابی عکس ها، پیشرفت فوق العاده ای در گروه مصرف کننده از مکمل را نشان داد. رشد مو در مقایسه با گروه کنترل افزایش یافته و ۸۹٫۹ درصد از شرکت کنندگان کاهش ریزش مو و همچنین بهبودی در قطر مو (۸۶ درصد) و تراکم مو (۸۷ درصد) را گزارش کردند.
مواد غذایی حاوی امگا ۳
مصرف غذاهای حاوی امگا ۳ مانند موارد زیر برای کاهش التهاب و ترشح هورمون ها مفید است:
- ماهی قزل آلا
- ماهی خال مخالی
- ماهی تن
- ماهی سفید
- ماهی ساردین
- زرده تخم مرغ
- گردو
- تخم مرغ
اگر از مواد غذایی حاوی امگا ۳ به اندازه کافی استفاده نمی کنید، مصرف یک تا دو کپسول یا یک قاشق غذاخوری از مکمل روغن ماهی در روز برای کاهش التهاب که باعث اختلال در رشد مو می شود، کافی است. اگر داروهایی مانند رقیق کننده های خون از جمله آسپیرین استفاده می کنید، قبل از استفاده از روغن ماهی با پزشک مشورت کنید. زیرا ممکن است خونریزی را افزایش دهد.
روی
روی یک عامل ضروری برای تولید آنزیم های متعدد است و در فعالیت فولیکول های مو نقش مهمی ایفا می کند. روی همچنین یک مهار کننده قوی رگ های فولیکول مو است و باعث بهبودی فولیکول مو می شود. مطالعات نشان داده اند که برخی از بیماران مبتلا به آلوپسی آره آتا دارای کمبود روی هستند و درمان آن ها با سولفات روی خوراکی به عنوان یک درمان موثر عمل می کند.
در یک مطالعه که در سال ۲۰۱۳ انجام شد، محققان نقش روی در هر یک از چهار نوع ریزش مو، از جمله آلوپسی آره اتا، ریزش مو با الگوی مردانه، ریزش مو با الگوی زن و تلوژن افلوویوم را بررسی کردند. در تمامی بیماران مبتلا به ریزش مو، میانگین میزان روی در خون به طور معنی داری کمتر از گروه کنترل بود. تجزیه و تحلیل هر دو گروه نشان داد که تمام گروه های مبتلا به ریزش مو به طور معنی داری نسبت غلظت روی کمتری در بدن داشتند. به ویژه گروه مبتلا به آلوپسی آره اتا.
مطالعه ای که در سال ۲۰۰۹ در Annals of Dermatology منتشر شد، اثرات درمانی مکمل خوراکی روی مکمل به مدت ۱۲ هفته را در ۱۵ بیمار مبتلا به آلوپسی آره اتا مورد بررسی قرار داد. به این بیماران، بدون درمان دیگری، مکمل گلوکونات روی (۵۰ میلی گرم) داده شد. سطح سرمی روی در این بیمراان قبل و بعد از مصرف مکمل روی اندازه گیری شد و سپس برای مقابله با اثرات درمانی از یک مقیاس ۴ نقطه ای برای رشد مو استفاده شد. بعد از درمان سطح سرمی روی به میزان قابل توجهی افزایش یافت و اثرات درمانی مثبت در ۹ بیمار از ۱۵ بیمار (۶۶٫۷ درصد) مشاهده شد.
ویتامین B کمپلکس (بیوتین و B5)
بیوتین و پانتوتنیک اسید (ویتامین B5) به عنوان درمان های جایگزین برای ریزش مو مورد استفاده قرار می گیرند. بیوتین برای بازسازی موهای آسیب دیده بر اثر استفاده بیش از حد از شامپو، قرار گرفتن در معرض آفتاب، استفاده از شسوار و اتو مو، موثر است. ویتامین B5 غده فوق کلیه را که به رشد مو کمک می کند، پشتیبانی می کند.
مطالعاتی که در سال ۲۰۱۱ در British Journal of Dermatology منتشر شده، محققان توانایی ترکیبی از پانتنول، آنالوگ الکل پانتووتنیک اسید را بررسی کرده تا بتوانند تاثیر آن را بر روی قطر و رفتار الیاف موی سر و صورت اندازه گیری کنند. این درمان به طور قابل توجهی موجب افزایش قطر مو شد. این درمان همچنین الیاف مو را ضخیم تر کرده و قابلیت انعطاف پذیری آن ها را افزایش داد.
نشانه اصلی کمبود بیوتین ریزش مو است. کمبود این ویتامین ممکن است ناشی از سیگار کشیدن، اختلال در عملکرد کبد یا حتی حاملگی باشد. تحقیقات نشان می دهند که تعداد قابل توجهی از زنان کمبود بیوتین را در دوران بارداری تجربه می کنند. زیرا در این دوران سلول های به سرعت در حال جدا شدن و رشد هستند و جنین نیاز به بیوتین برای سنتز کربوکسیلاس های ضروری و بیوتینیلینگ هیستون دارند. محققان نتیجه گیری می کنند که تغییرات قابل توجه در نشانگرهای متابولیسم بیوتین در دوران بارداری و شیردهی باعث می شود نیازهای مادران باردار به این ویتامین بیشتر از افراد عادی باشد.
برای جلوگیری از ریزش مو و افزایش رشد مو از مکمل ویتامین B یا مواد غذایی زیر استفاده کنید:
- تخم مرغ
- گوشت گاو
- مرغ
- آووکادو
- حبوبات
- آجیل
- سیب زمینی
ویتامین C
شواهد تجربی نشان می دهد که استرس اکسیداتیو نقش مهمی در روند پیری دارد. گونه های واکنش پذیر اکسیژن یا رادیکال های آزاد، مولکول های بسیار واکنشی هستند که می توانند به طور مستقیم به غشاهای ساختاری سلولی، چربی ها، پروتئین ها و DNA آسیب برسانند.
با افزایش سن، تولید رادیکال های آزاد افزایش و میزان آنزیم های آنتی اکسیدانی در بدن کاهش می یابد. این روند منجر به آسیب ساختارهای در سلول ها و پیری مو می شود. ویتامین C به عنوان یک آنتی اکسیدان در بدن عمل کرده و از استرس اکسیداتیو که سبب ریزش مو می شود، جلوگیری می کند.
برای جلوگیری از آسیب رادیکال های آزاد و محافظت از موها در برابر پیری، مواد غذایی غنی از ویتامین C مانند موارد زیر را مصرف کنید:
- پرتقال
- فلفل قرمز
- کلم بروکلی
- بروکلی
- توت فرنگی
- گریپ فروت
- کیوی
اگر به مکمل نیاز دارید، ۵۰۰ الی۱۰۰۰ میلی گرم ویتامین C دو بار در روز مصرف کنید.
آهن
مطالعات متعددی وجود دارد که ارتباط بین کمبود آهن و ریزش مو را مورد بررسی قرار داده اند. برخی محققان معتقدند که کمبود آهن ممکن است به آلوپسی آرئاتا، آلوپسی آندروژنیک، تلژوژن فلوویوم و ریزش موی پرفیوژن مربوط باشد.
محققان دانشگاه علوم پزشکی ایران، رابطه وضعیت بدن و انواع مختلف ریزش مو را مورد مطالعه قرار دادند. آنها یک مطالعه تحلیلی را انجام دادند تا مشخص شود که آیا اختلال ریزش مو در زنان ۱۵ تا ۴۵ ساله با کمبود آهن ارتباط دارد؟
محققان دریافتند که از ۹ بیمار مبتلا به کم خونی فقر آهن، ۸ نفر با این بیماری مواجه بودند. میانگین فریتین (یک پروتئین در بدن که به آهن وابسته است) در افراد مبتلا به اختلال ریزش مو نسبت به افراد بدون ریزش مو به طور قابل توجهی پایین تر بود. این مطالعه نشان می دهد که زنان مبتلا به کمبود آهن در معرض خطر بالای ریزش مو هستند و سطح فریتین سرم آن ها پایین تر یا مساوی ۳۰ میلی گرم در هر میلی لیتر بود و به شدت با ریزش موی Telogen مرتبط است.
برای تقویت رشد مو، غذاهای غنی از آهن را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. این مواد غذایی عبارتند از:
- اسفناج
- برگ چغندر
- زرده تخم مرغ
- استیک گوشت گاو
- لوبیا
از آنجائی که کمبود آهن ممکن است منجر به ریزش مو شود، اطمینان حاصل کنید که میزان مصرف توصیه شده روزانه از این ماده معدنی را با خوردن مقدار زیادی غذای غنی از آهن و مصرف مولتی ویتامین تامین کرده اید. با این حال، از مصرف بیش از حد آهن اجتناب کنید. بیمارانی که به درمان جایگزین آهن پاسخ نمی دهند باید آزمایش های بیشتری انجام دهند تا علل دیگر ریزش مو را مشخص کنند.
ویتامین D
فولیکولهای مو بسیار حساس به هورمون هستند. از طرفی ویتامین D یک هورمون است که نقش مهمی در هوموستازیس کلسیم، تنظیم ایمنی و تمایز رشد سلولی دارد. آلوپسی آره آتا معمولا در بیماران مبتلا به کمبود ویتامین D، مقاوم در برابر ویتامین D و یا جهش گیرنده ویتامین D وجود دارد.
تحقیقات نشان می دهند که سطح کافی ویتامین D در انواع بیماری های خودایمنی، از جمله آلوپسی آرئاتا دخالت دارد. در یک مطالعه مقطعی ۸۶ بیمار مبتلا به آلوپسی آرئاتا، ۴۴ بیمار مبتلا به ویتیلیگو و ۵۸ بیمار سالم بررسی شدند. سطح سرمی ویتامین D 25-هیدروکسی در بیماران مبتلا به آلوپسی به طور معنی داری کمتر از بیماران مبتلا به ویتیلیگو و افراد سالم بود. علاوه بر این، همبستگی معکوس معنی داری بین شدت بیماری و سطح سرمی ویتامین D در بیماران مبتلا به آلوپسی مشاهده شد.
قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید بهترین راه برای جذب ویتامین D است. حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه پوست خود را در معرض نور خورشید قرار دهید تا حدود ۱۰ هزار واحد ویتامین D را جذب کنید. استفاده موضعی از ویتامین D نیز در بازسازی اختلالات چرخه مو در بیماران مبتلا به آلوپسی نقش دارد. برای افزایش ویتامین D خود، منابع غذایی زیر را مصرف کنید:
- ماهی خال مخالی
- مار ماهی
- ماهی قزل آلا
- ماهی سفید
- اره ماهی
چه چیزی رشد مو را متوقف می کند؟
مو به عنوان یک عنصر مهم در ظاهر فرد در نظر گرفته می شود و تاثیر روانی ریزش مو منجر به تغییراتی در اعتماد به نفس می شود. ۵۰ درصد از مردان، تا ۵۰ سالگی به ریزش موی ژنتیکی مبتلا می شوند. در زنان، علت اصلی ریزش مو قبل از ۵۰ سالگی تغذیه است. ریزش مو ۳۰ درصد زنان را تحت تاثیر قرار می دهد. علت اصلی ریزش مو برای زنان به نظر می رسد کمبود آهن باشد. اما تصحیح این اختلالات می تواند ریزش بیش از حد مو را در عرض چند ماه متوقف کند.
عوامل موثر بر رشد مو عبارتند از:
- تغذیه نامناسب
- تغییرات هورمونی
- سابقه خانوادگی
- داروها
- پرتو درمانی
- بارداری
- اختلالات تیروئید
- کم خونی
- بیماری های خود ایمنی
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- بیماری های پوستی (مانند پسوریازیس و درماتیت سبوره)
- استرس
- کاهش وزن قابل توجه
- آسیب فیزیکی