ندول منفرد ریه (SPN) یک بافت گرد یا بیضی شکل است که در ریه ها ایجاد می شود. این نوع بافت به عنوان ضایعه سکه ای انفرادی نیز نامیده می شود. به طور معمول ندول منفرد ریه (SPN) علائمی ایجاد نمی کند. این ضایعه معمولا در طی سونوگرافی یا سی تی اسکن که برای بیماری های دیگر انجام می شود، تشخیص داده می شود.
پزشک ممکن است بیوپسی یا نمونه برداری نیز انجام دهد تا ببیند آیا ندول سرطانی است یا خیر. حدود نیمی از ندول های منفرد ریوی غیرقابل تشخیص و یا خوش خیم هستند. این ندول ها نتیجه عفونت های ناشی از زخم یا باکتری هستند. تا زمانی که ندول خوش خیم باقی بماند و تغییری در اندازه آن ایجاد نشود، به طور کلی نیاز به انجام درمان خاصی ندارد.
اگر سیگار می کشید یا در معرض مواد سرطان زا یا عوامل سرطان قرار دارید، خطر ایجاد ندول های منفرد ریوی سرطانی در بدنتان زیاد است. در صورتی که سرطان در جای دیگری از بدن داشته باشید و این سرطان به ریه ها گسترش پیدا کرده باشد (متاستاز) نیز ممکن است به SPN مبتلا شوید.
در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت به صورت مفصل در مورد علل، روش های تشخیص و روش های درمان ندول منفرد ریه (SPN) صحبت خواهیم کرد.
چه عواملی می توانند به ندول منفرد ریه (SPN) منتهی شوند؟
حدود نیمی از SPN ها غیرقابل تشخیص هستند. این ندول ها ممکن است دلایل مختلفی از جمله عفونت یا زخم داشته باشند. این گره ها اغلب به دلیل واکنش بدن به عفونت های قبلی ایجاد می شوند. وقتی این اتفاق می افتد، به این ندول ها گرانولوم گفته می شود.
برخی از عفونت هایی باکتریایی رایج که می توانند ندول منفرد ریه (SPN) را ایجاد کنند عبارتند از:
- بیماری سل
- آسپرژیلوزیس
- کوکسییدویودیکوزیس
- کریپتوکوکوزیس
- هیستوپلاسموز
سرطان ریه شایع ترین علت SPN است که بدخیم و یا سرطانی است. ارتباط سرطان ریه با SPN به عوامل متعددی از جمله موارد زیر بستگی دارد:
- سن
- سابقه استعمال دخانیات
- سابقه ابتلا به عفونت های ریوی
- سفرهایی که داشته اید
- سابقه کاری
- سابقه ابتلا به سرطان
برای بررسی این موضوع که آیا ندول های موجود در ریه سرطانی هستند یا خیر، باید تمام سوابق بالا توسط پزشک بررسی شود.
تشخیص های افتراقی
تشخیص افتراقی برای چنین ضایعاتی به شرح زیر است:
بدخیمی
- سرطان اولیه ریوی
- متاستازها
عفونت
- سل ریوی
- عفونت های استرپتوکوک SP، استافیلوکوکوس SP و یا کلبسیلا SP
- کیست هیداتید
- آبسه
فرآیند بیماری های خوش خیم
- گرانولوماتوز وگنر
- هامارتوم ریوی
- ناهنجاری های شریانی ریوی
- ندول روماتوئید
- کیست برونکوژنیک
- آدنوم برونش
ندول منفرد ریه (SPN) چگونه تشخیص داده می شود؟
ندول منفرد ریه (SPN) معمولا هیچ نشانه ای ندارد. پزشک این بیماری را حین سونوگرافی قفسه سینه یا سی تی اسکنی که برای تشخیص بیماری های دیگر انجام می شود، کشف می کند. بعد از مشاهده این ندول ها در تست های تشخیصی، پزشک برای تعیین سرطانی بودن یا نبودن آن ها گام هایی را بر می دارد.
برای تعیین نوع ندول ها ابتدا معاینه فیزیکی انجام می شود و سابقه پزشکی بیمار بررسی خواهد شد. اطلاع از سیگاری بودن بیمار و سابقه قرار گرفتن او در معرض عوامل سرطان زا نیز می تواند به تشخیص نوع بیماری کمک کند.
اگر قطر ندول منفرد ریه (SPN)، کمتر از ۳ سانتی متر و مرز و ظاهر بیرونی آن صاف باشد، احتمالا غیر قابل تشخیص است. اگر بیمار غیر سیگاری و جوان باشد نیز احتمال ابتلا به سرطان کمتر می شود. در این شرایط معمولا پزشک از بیمار می خواهد که صبر کند و بر روی بیماری نظارت کامل داشته باشد. برای نظارت بر روی ندول انجام منظم اشعه ایکس یا سی تی اسکن تجویز می شود. اگر در عرض دو سال ندول تغییری نکند، پزشک معمولا انجام بیوپسی را ضروری نمی داند.
انجام نمونه برداری معمولا در شرایط زیر بیشتر توصیه می شود:
- گره بزرگتر از ۳ سانتی متر باشد
- گره به مرور زمان از نظر اندازه یا ظاهر تغییر کند
- بیمار علائم دیگر سرطان ریه را داشته باشد
- بیماری سیگاری باشد
نمونه برداری
در طی بیوپسی، دکتر یک نمونه از بافت ندول را برمی دارد. سپس نمونه برای انجام آزمایش های مختلف زیر میکروسکوپ، به آزمایشگاه ارسال می شود. نمونه برداری معمولا به یکی از روش های زیر انجام می شود:
- نمونه برداری سوزنی از ریه: در این روش یک سوزن از طریق دیواره قفسه سینه به ریه ها وارد می شود و نمونه برداری را با مکش انجام می دهد.
- برونکوسکوپی: در این روش اسکوپ از طریق دهان به ریه ها منتقل می شود.
- Mediastinoscopy: در این روش نیز یک ابزار روشن به نام Mediastinum به داخل ناحیه بین ریه ها وارد شده و نمونه برداری می کند.
برای تشخیص عفونت های مختلف باکتریایی مانند سل، معمولا از بیوپسی ساده پوستی استفاده می شود.
روش های درمان و چشم انداز افراد مبتلا به ندول منفرد ریه (SPN)
بر اساس تصاویر اشعه ایکس یا سی تی اسکن و معاینه فیزیکی، پزشک تصمیم می گیرد که آیا باید بیوپسی انجام دهد یا خیر. اگر پاسخ این سوال منفی بود، باید نظارت دقیق بر روی وضعیت بیماری انجام شود.
اگر گره غیر قابل تشخیص باشد و در طول دو سال تغییر نکند، به احتمال زیاد بیمار نیاز به درمان بیشتر نخواهد داشت. اگر بررسی انجام شده بر روی نمونه بیوپسی، نشان دهنده سرطان باشد، بیمار باید در اسرع وقت با متخصص انکولوژی، پزشک متخصص در زمینه سرطان، مشورت کند. تشخیص سریع و درمان فوری سرطان ریه بسیار مهم است. در این شرایط با توجه به عوامل مختلف، روش های درمان نیز متفاوت خواهد بود.
جلوگیری از ندول منفرد ریه (SPN)
اجتناب از برخی محرک های تنفسی شغلی و محیطی ممکن است به جلوگیری از تشکیل ندول منفرد ریه (SPN) کمک کند. این گام شامل اجتناب از قرار دادن بدن در معرض برخی از عوامل خطر سرطان ها، که شامل سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی شغلی است می باشد. برخی از مواد شیمیایی که می توانند ندول منفرد ریه (SPN) ایجاد کنند عبارتند از:
- آزبست
- رادون
- نیکل
- کروم
- وینیل کلرید
- هیدروکربن های چند حلقه ای
اجتناب از سفر به مناطقی که عوامل میکروسکوپی مانند موارد زیر که منجر به سل می شوند، در آن جا شیوع دارد نیز برای پیشگیری از ندول منفرد ریه (SPN) مفید است:
- هیستوپلاسموز
- کوکسییدوئیدومایکوزیس
- بلستومیکوز