نرمی کشکک یا همان کندرومالاسی زانو ؛ علل، عوامل خطر، نشانه ها، روش های تشخیص و درمان

کندرومالاسی زانو که به عنوان “سندرم زانوی دونده” نیز شناخته می شود، بیماری است که درآن غضروف زیر سطح پوست خراب و نرم می شود. این بیماری در بین جوانان و افراد ورزشکار رایج است، اما ممکن است در افراد مسن که آرتریت زانو دارند نیز شایع باشد. نام دیگر کندرومالاسی زانو، نرمی کشکک زانو است.

کندرومالاسی زانو اغلب به دلیل وارد آمدن آسیب به زانو در حین ورزش ایجاد می شود. اما گاهی اوقات استراحت چند روزه می تواند نتایج خوبی داشته باشد. در مواردی نیز زاویه نامناسب علت ایجاد این اختلال است و به سادگی با استراحت درمان نمی شود. علامت اصلی سندرم زانوی دونده درد و احساس سفتی در زانو است. اما بیشتر افراد به این علائم توجه نمی کنند.

با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه شوید تا با علل، عوامل خطر، نشانه ها، روش های تشخیص و درمان نرمی کشکک یا همان کندرومالاسی زانو بیشتر آشنا شوید.

چه چیزی باعث نرمی کشکک زانو می شود؟

کاسه زانو در قسمت جلویی مفصل زانو قرار دارد. وقتی زانوی خود را خم می کنید، پشت کاسه به آرامی روی غضروف می چرخد. طناب ها و رباط ها زانو را به استخوان ران وصل می کنند. هنگامی که هر یک از این اجزا کار خود را به درستی انجام ندهد، حرکت زانو غیر طبیعی شده و می تواند منجر به وارد آمدن آسیب به زانو یا ران شود. این مالش غیرطبیعی می تواند در ناحیه زانو زخم ایجاد کرده و به زانو آسیب برساند.

حرکت غیر طبیعی زانو ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:

  • تراز نامناسب زانو با توجه به بیماری های مادرزادی
  • ضعف در همسترینگ و عضلات چهار سر ران (عضلات پشت و جلو ران ها)
  • عدم تعادل عضلانی بین adductors و abductors (عضلات خارج و داخل ران ها)
  • وارد آمدن استرس مکرر بر روی مفاصل زانو در زمان دویدن، اسکی کردن، و یا پریدن
  • وارد آمدن ضربه مستقیم به زانو

چه کسی در معرض خطر ابتلا به نرمی کشکک زانو قرار دارد؟

عوامل متعددی وجود دارد که ممکن است خطر ابتلا به نرمی کشکک زانو را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:

سن

نوجوانان و بزرگسالان جوان در معرض خطر بالای این بیماری قرار دارند. در طی رشد ناگهانی ماهیچه ها و استخوان ها، ممکن است عارضه زاویه نادرست زانو شکل بگیرد.

جنسیت

زنان بیش از مردان در معرض خطر ابتلا به نرمی کشکک زانو هستند. زیرا این افراد معمولا دارای توده عضلانی کمتری نسبت به مردان می باشند. این کمبود می تواند موقعیت زانو را غیر طبیعی کرده و فشار جانبی روی زانو را افزایش دهد.

صاف بودن کف پا

افرادی که کف پاهایشان صاف است، نسبت به کسانی که کف پاهایشان قوس مناسبی دارد، بیشتر از تاثیر این عارضه بر روی مفاصل زانو رنج می برند.

آسیب های قبلی

وارد آمدن آسیب به زانو در گذشته، مانند در رفتن زانو، می تواند خطر ابتلا به نرمی کشکک زانو را افزایش دهد.

فعالیت زیاد

اگر سطح فعالیتتان زیاد باشد یا در تمرینات مکرری که فشار روی مفصل زانو وارد می کنند شرکت کنید، ممکن است خطر ابتلا به نرمی کشکک زانو در بدنتان زیاد شود.

آرتروز

سندرم زانوی دونده می تواند نشانه ای از آرتریت باشد. این بیماری موجب التهاب مفصل و بافت می شود. التهاب می تواند آسیب به زانو وارد کرده و از کارکرد درست آن جلوگیری کند.

علائم و نشانه های نرمی کشکک چیست؟

کندرومالاسی زانو به طور معمول خود را با درد در ناحیه زانو که به عنوان درد پاتلوفومورال نیز شناخته می شود، معرفی می کند. هنگام خم کردن یا تا کردن زانو، احساس سوزش یا درد تیر کشنده می کنید. درد پس از نشستن به مدت طولانی و یا در طول فعالیت هایی که زانو در آن تحت فشار شدید قرار دارد، مانند نشستن روی توالت ایرانی، تشدید می شود.

اگر درد زانو دارید و این درد چند روز است که ادامه دارد، با پزشک خود صحبت کنید.

تشخیص و درجه بندی نرمی کشکک

برای تشخیص ابتدا پزشک به تورم یا حساسیت به لمس در زانو نگاهی خواهد انداخت. ضمن این که میزان هماهنگی زانو با استخوان ران نیز بررسی می شود. ناهماهنگی این دو بخش می تواند شاخصی از کندرومالاسی زانو باشد. پزشک همچنین ممکن است فشار طولانی مدتی را رو زانو برای اندازه گیری شدت درد وارد کند.

بعد از انجام این معاینات، ممکن است هر یک از تست های زیر را برای تشخیص و درجه بندی نرمی کشکک زانو تجویز کند:

  • عکس اشعه ایکس برای نشان دادن آسیب استخوانی یا علائم ناهماهنگی در زانو یا آرتریت
  • تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) برای مشاهده پارگی پوشش غضروف
  • معاینه آرتروسکوپی، یک روش با حداقل تهاجم است که شامل وارد کردن آندوسکوپ حاوی دوربین به مفصل زانو است.

درجه بندی نرمی کشکک

چهار نمره از درجه ۱ تا ۴ برای نشان دهنده شدت این سندرم وجود دارد. درجه ۱ حداقل شدت را دارد. در حالی که درجه ۴ نشان دهنده بیشترین شدت بیماری است.

  • درجه ۱ نشان دهنده نرم شدن غضروف در ناحیه زانو است.
  • درجه ۲ به معنی نرم شدن غضروف به همراه ویژگی های غیرطبیعی سطح زانو است. این علائم معمولا نشان دهنده آغاز فرسایش بافت است.
  • درجه ۳ ضخیم شدن غضروف همراه با زوال بافت را نشان می دهد.
  • درجه ۴ شدیدترین درجه است که نشان دهنده مالش بین زانو و استخوان است. در این حالت عضروف از بین رفته است. این درجه نشان می دهد که استخوان ها بر روی یک دیگر سایش دارند.

روش های درمان نرمی کشکک زانو چیست؟

هدف از درمان این بیماری این است که فشار روی زانو و مفاصل به حداقل برسد. استراحت کردن، تثبیت و بستن زانو و استفاده از کمپرس سرد روی مفصل ممکن است اولین خط درمان نرمی کشکک زانو باشد. آسیب وارده به غضروف ناشی از سندرم زانوی دونده اغلب می تواند با استراحت و به صورت خود به خود ترمیم شود.

گاهی نیز استفاده چندین هفته از داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن برای کاهش التهاب در اطراف مفصل تجویز می شود. اگر تورم، حساسیت و درد ادامه پیدا کند، ممکن است گزینه های درمان بعدی مورد بررسی قرار گیرد. گزینه های دیگر درمان نرمی کشکک زانو عبارتند از:

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی با تمرکز بر تقویت عضلات چهار سر ران، همسترینگ، عضلات اطراف آن ها و رباط ها می تواند به بهبود قدرت عضلانی و حفظ تعادل کمک کند. تعادل عضله کمک می کند تا از تخریب زانو جلوگیری شود. در کنار فیزیوتراپی معمولا توصیه می شود از ورزش هایی که وزن بدن روی زانو نیست، مانند شنا نیز استفاده شود. علاوه بر این، تمرینات ایزومتریک که شامل سفت کردن و آزاد کردن عضلات می شود نیز می تواند به افزایش توده عضلانی کمک کند.

عمل جراحی

جراحی آرتروسکوپی ممکن است برای بررسی مفصل و تعیین اینکه آیا عدم تقارن در زانو وجود دارد یا خیر؟  لازم باشد. این جراحی شامل وارد کردن یک دوربین در مفصل از طریق یک برش کوچک است. انجام این روش جراحی ممکن است مشکل را حل کند. یکی از روش های رایج برای درمان این سندرم، آزاد سازی جانبی است. در این عمل برخی از رباط ها کنار زانو بریده می شود تا فشار روی زانو کم شده و قدرت حرکتی زانو افزایش پیدا کند.

دیگر گزینه های جراحی ممکن است شامل صاف کردن پشت کاسه زانو، کاشت و پیوند غضروف، یا جابجایی عضلات ران باشد.

نکاتی برای جلوگیری از نرمی کشکک

شما می توانید با پیروی از این توصیه ها، خطر ابتلا به نرمی کشکک زانو را کاهش دهید.

  • اجتناب از وارد آوردن تنش مکرر بر روی کاسه زانو
  • ایجاد توازن عضلانی با تقویت عضلات چهار سر ران، همسترینگ و دیگر عضلات همجوار آن ها
  • استفاده از کفش هایی که زیر پا قوس مناسب را ایجاد می کنند. این کار باعث کاهش میزان فشار روی زانوی شده و ممکن است بتواند کاسه زانو را متوازن کند.
  • در نهایت کاهش وزن بدن نیز ممکن است بر روی زانو تاثیر بگذارد. وزن زیاد می تواند باعث ایجاد فشار روی زانو و سایر مفاصل شود. شما می توانید با کاهش قند و چربی مصرفی، خوردن مقدار زیادی سبزیجات، میوه ها و غلات کامل، و  حداقل ۳۰ دقیقه ورزش در روز به مدت پنج بار در هفته، وزن خود را کم یا مدیریت کنید.