دیابت بیماری است که در آن قند، یا گلوکز در جریان خون بالاست و یا انسولین کافی برای حرکت قند برای تامین انرژی سلول ها وجود ندارد. این باعث می شود بدن بر منابع انرژی جایگزین در بافت ها، عضلات و اندام ها تکیه کند. این یک واکنش زنجیره ای است که می تواند انواع علائم را ایجاد کند. اما دیابت نوع دو چیست و چه علائمی دارد؟
دیابت نوع دو دیابتی است که بدن در برابر انسولین مقاومت نشان می دهد و یا کمبود نسبی انسولین وجود دارد. این نوع از دیابت به آرامی در بدن شکل می گیرد و در ابتدا علائم خفیفی دارد. در ادامه این مطلب در مورد دیابت نوع دو و علائم و علل ابتلا به آن بیشتر صحبت می کنیم.
علائم اولیه دیابت نوع دو
علائم اولیه این بیماری عبارتند از:
- گرسنگی دائمی
- کمبود انرژی
- خستگی
- کاهش وزن
- تشنگی بیش از حد
- تکرر ادرار
- خشکی دهان
- خارش پوست
- تاری دید
با پیشرفت بیماری، علائم شدیدتر و به طور بالقوه خطرناک تر می شود. اگر سطح قند خون برای مدت زمان طولانی بالا بماند، علائم آن عبارتند از:
- عفونت مخمر
- کاهش روند بهبود بیماری ها یا زخم ها
- ایجاد تکه های تیره بر روی پوست
- درد پا
- احساس بی حسی در اندام ها و یا نوروپاتی
اگر دو نمونه از علائم ذکر شده در بالا را به طور همزمان دارید حتما به پزشک مراجعه کنید.
دیابت یک اثر قدرتمند بر روی قلب دارد. به طوری که احتمال حمله قلبی در زنان مبتلا به دیابت، دو برابر بیشتر است. آن ها نسبت به زنان غیر دیابتی چهار برابر بیشتر با خطر نارسایی قلبی رو به رو هستند. دیابت همچنین ممکن است در دوران بارداری عوارضی برای جنین و مادر ایجاد کند.
رژیم غذایی برای دیابت نوع دو
رژیم غذایی یک ابزار مهم برای سلامت قلب به خصوص برای کسانی است که سطح قند خونشان بالاست. در ادامه به غذاهایی که باید مبتلایان به دیابت از آن ها استفاده و یا اجتناب کنند اشاره کرده ایم.
ابتدا اجازه دهید چند نکته مهم را در این زمینه بیان کنیم:
- سعی کنید همه وعده های غذایی و میان وعده ها را مصرف کنید.
- غذاهای مقوی و کم کالری بخورید.
- مراقب پرخوری خود باشید.
- قبل از خرید و مصرف مواد غذایی برچسب روی آن را مطالعه کنید.
غذاهای مناسب
کربوهیدرات های سالم می توانند فیبر بدن شما را تامین کنند. بهترین گزینه ها آن عبارتند از:
- سبزیجات
- میوه ها
- حبوبات، مانند لوبیا
- غلات سبوس دار
مواد غذایی با اسیدهای چرب امگا ۳ برای سلامت قلب شما مفیدند. این غذا عبارتند از:
- ماهی تن
- ماهی ساردین
- ماهی سالمون
- ماهی خال مخالی
- ماهی هالیبوت (نوعی ماهی پهن بزرگ)
- ماهی کاد
شما می توانید چربی های اشباع نشده سالم را از منابع زیر تامین کنید:
- روغن زیتون
- روغن کانولا
- روغن بادام زمینی
- بادام ها
- گردوی آمریکایی
- گردو
- آووکادوها
اگر چه این چربی ها سالم هستند ولی در مصرف آن ها باید اعتدال را رعایت کنید. همچنین توصیه می شود در زمان خرید محصولات لبنی حتما نوع کم چرب آن ها را انتخاب کنید.
غذاهای نامناسب
حال سوال این جاست که آیا غذای نامناسب هم برای مبتلایان به دیابت نوع ۲ وجود دارد؟ بله. این غذاها عبارتند از:
- غذاهای حاوی چربی های اشباع
- غذاهای حاوی چربی های ترانس
- گوشت گاو
- گوشت های فرآوری شده
- گوشت سخت پوستان
- گوشت برخی از اندام ها حیوانی مانند گوشت گاو یا جگر
- مارگارین
- روغن ترد کننده شیرینی
- غذاهای آماده
- تنقلات
- نوشیدنی های شیرین
- محصولات لبنی پرچرب
- غذاهای شور
- غذاهای سرخ شده
درمان دیابت نوع دو
شما می توانید به طور موثر دیابت نوع ۲ را مدیریت کنید. برای همین منظور باید مدام میزان قند خونتان را اندازه گیری کنید. هدف این است که بتوانید قند خون را در یک محدوده خاص باقی نگه دارید. برای این کار بهتر است راهنمایی های زیر را فراموش نکنید:
- موادغذایی سرشار از فیبر و کربوهیدرات سالم را در رژیم غذایی خود جای دهید. خوردن میوه ها، سبزیجات و غلات سبوس دار کمک خواهد کرد که سطح قند خون ثابت بماند.
- در فواصل منظم غذا بخورید.
- به قدر سیر شدن غذا بخورید.
- وزن خود را کنترل و قلب خود را سالم نگه دارید. این بدان معناست که میزان کربوهیدرات های تصفیه شده، شیرینی، و چربی های حیوانی را در رژیم غذایی به حداقل برسانید.
- روزانه نیم ساعت فعالیت هوازی را برای سلامت قلب و کنترل قند خون انجام دهید.
در مورد علائم اولیه کاهش و یا افزایش قند خون اطلاعات خود را بالا ببرید. تا بتوانید به وقت مناسب از کاهش و یا افزایش غیر طبیعی قند خون جلوگیری کنید. همه مبتلایان به دیابت نوع ۲ نیاز به انسولین ندارند. بلکه گاهی رعایت نکات مهم ذکر شده می تواند لوزالمعده را وادار به ترشح انسولین کند.
علل ابتلا به دیابت نوع دو
انسولین یک هورمون طبیعی است که توسط پانکراس تولید و هنگام غذا خوردن آزاد می شود. انسولین کمک می کند تا قند از طریق گردش خون به سلول های سراسر بدن برای تامین انرژی آن ها، برسد.
اگر شما به دیابت نوع ۲ مبتلا هستید، به معنی آن است که بدن شما به انسولین مقاومت نشان می دهد. در واقع در این حالت بدن شما متاثر از هومون های دیگر است بنابراین تولید انسولین برای پانکراس سخت تر می شود. با گذشت زمان، این عمل می تواند به سلول ها پانکراس آسیب برساند. در نهایت، پانکراس ممکن است قادر نباشد هیچ انسولینی ترشح کند.
اگر بدن شما به اندازه کافی انسولین تولید نمی کند و یا از این هومون به طور کارآمد استفاده نمی کند، گلوکز در جریان خون باقی می ماند و سلول های بی انرژی بدن، گرسنه باقی خواهند ماند. پزشکان دقیقا نمی دانند که چه چیزی باعث این وقایع می شود.
اما این فرضیه مطرح است که آن هایی که استعداد ژنتیکی چاقی دارند، خطر مقاومت به انسولین و دیابت در آن ها بیشتر است.
اما به احتمال زیاد، ترکیبی از عوامل وجود دارد که خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می دهد. تحقیقات در مورد علل ابتلا به دیابت نوع دو هنوز هم ادامه دارد.
داروهای دیابت نوع دو
در برخی از موارد، ایجاد تغییرات ذکر شده در شیوه زندگی باعث می شود مبتلایان بتوانند بیماری را تحت کنترل خود بگیرند اما اگر این تغییرات پاسخگو نباشد فرد مجبور است دارو استفاده کند. برخی از این داروها عبارتند از:
- متفورمین، می تواند سطح قند خون خود را کاهش و پاسخ بدن به انسولین را بهبود دهد.
- سولفونیل اوره، به بدن شما کمک می کند تا انسولین بیشتری تولید کند.
- مگلیتینیدها یا glinides، داروهای کوتاه مدت هستند که پانکراس را برای ترشح انسولین بیشتری تحریک می کنند.
- تیازولیدین دیونها، که حساسیت بدن را نسبت به انسولین بیشتر می کند.
- دی پپتیدیل پپتیداز ۴، داروی خفیفی است که قند خون را کاهش می دهد.
- آگونیست های پپتید ۱، گیرنده شبه گلوکاگون است که باعث کند شدن فرآیند هضم و بهبود سطح قند خون می شود.
- مهار کننده سدیم گلوکز کوترانسپورتر ۲، به کلیه ها کمک می کند که از ورود مجدد قند به خون جلوگیری کرده و آن را از طریق ادرار دفع کند.
هر یک از این داروها می توانند عوارض جانبی داشته باشد. ممکن است در برخی از موارد ترکیبی از این داروها برای درمان مورد نیاز باشد.
اگر فشار خون یا کلسترول نیز وجود داشته باشد ترکیب داروها اهمیت ویژه ای پیدا خواهد کرد. اما اگر بدن شما انسولین کافی ندارد، ممکن است به درمان با انسولین نیاز داشته باشید.
عوامل خطرساز برای ابتلا به دیابت نوع دو
ما ممکن است علت دقیق دیابت نوع ۲ را درک نکنیم، اما می دانیم که برخی از عوامل می توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. عوامل خاصی که خارج از کنترل شما هستند عبارتند از:
- اگر در والدین و یا خواهر برادرهایتان فردی مبتلا وجود داشته باشد، شانس ابتلای شما نیز بیشتر می شود.
- ممکن است شما در هر سنی مبتلا شوید اما با بالا رفتن سن، خطر بیشتر می شود. خطر ابتلا به خصوص بعد از سن ۴۵ سالگی بالا است.
- آفریقایی تبار ها، آسیایی ها و سرخپوستان در معرض خطر بالاتری نسبت به سفیدپوستان قرار دارند.
- زنانی که سندرم تخمدان پلی کیستیک دارند در معرض خطر هستند.
شما ممکن است قادر به تغییر این عوامل باشید:
- داشتن اضافه وزن باعث می شود سلول های بدن به انسولین مقاوم تر شوند. چربی اضافی در شکم خطر ابتلا را نسبت به چربی اضافی در باسن و ران ها افزایش می دهد.
- بی تحرکی خطر را افزایش می دهد. ورزش منظم باعث می شود تا سلول ها در پاسخ به انسولین گلوگز بیشتری به دست آورند.
- خوردن مقدار زیادی تنقلات و یا غذاهایی با گلوکز بالا