نشانه ها و درمان فتق بعد از سزارین

زایمان سزارین، زایمانی است که با ایجاد شکاف در شکم، کودک متولد می شود. برخلاف زایمان طبیعی، انجام سزاین دلیل می خواهد. به عنوان مثال بریچ موقعیتی است که در آن کودک قصد دارد با پا به دنیا بیاید. در این شرایط معمولا پزشکان سزارین انجام می دهند. به غیر از موارد خاص، مانند نمونه ای که ذکر کردیم، انجام سزارین توصیه نمی شود. زیرا این عمل عوارض زیادی دارد. یکی از عوارض آن فتق بعد از سزارین است.

فتق چیست؟

فتق زمانی رخ می دهد که بخشی از بدن، از جای اصلی خود بیرون زده و یا به بخش دیگری فشار وارد کند. فتق شکافی، فتقی است که طی آن پوشش شکم از جای برش جراحی بیرون زده باشد.

فتق بعد از سزارین در زنان با شرایط زیر بیشتر رخ می دهد:

  • زنان چاق (وزن اضافی فشار زیادی بر روی شکم وارد می کند)
  • ایجاد برش بزرگتر در زمان سزارین
  • زنان مبتلا به دیابت
  • ضعیف بودن بافت های بدن

عمل جراحی تنها راه درمان فتق شکافی یا فتق بعد از سزارین است. اما خوشبخاته آمار ابتلا به آن کم است. از هر ۱۰۰۰ زن، ۲ زن به فتق بعد از سزارین مبتلا می شوند.

نشانه های فتق بعد از سزارین

برآمدگی شکم

شایعترین علامت فتق بعد از سزارین یک برآمدگی از بافت است که از یک منطقه از زخم جراحی بیرون آمده است یا ممکن است فرد فقط یک برآمدگی پوستی در اطراف زخم را تجربه کند.

فتق همیشه بلافاصله بعد از عمل سزارین ایجاد نمی شود. بنابراین ممکن است فردی ماه ها بعد از تولد نوزادش به فتق بعد از سزارین مبتلا شود. این نوع فتق معمولا در شرایط زیر بیشتر قابل توجه است:

  • هنگامی که صاف و مستقیم ایستاده اید.
  • زمانی که می خواهید جسمی سنگینی را از روی زمین بلند کنید.
  • زمانی که سرفه می کنید.

پوست شکم بعد از زایمان، به دلیل جمع شدن رحم دچار افتادگی می شود. در این شرایط ممکن است تشخیص فتق بعد از سزارین مشکل باشد.

درد و ناراحتی

گاهی اوقات، این فتق شکافی درد و ناراحتی ایجاد می کند. به ویژه هنگامی که برآمدگی در شکم برجسته باشد. این علامت می تواند یک چالش برای مادر باشد. روند بهبودی بعد از عمل سزارین، معمولا درد دارد. اما منظور از درد ناشی از فتق بعد از سزارین دردی است که بیشتر از زمان عادی بهبودی جای زخم طول بکشد.

تهوع و یا یبوست

فتق ایجاد شده با دردی که در شکم به وجود می آورد نشان می دهد که عوارض دیگری نیز در بدن رخ خواهد داد. تهوع، یبوست و حتی استفراغ از علائم فتق بعد از سزارین می باشد. در مورد یبوست به دلیل آن که روده خارج از محل خود قرار گرفته، تحریک شده و اجابت مزاج مشکل تر می شود.

نرخ وقوع فتق بعد از سزارین

یک مطالعه تحقیقی منتشر شده در مجله PLoS One نشان داده است که حدود ۲ نفر از هر ۱۰۰۰ سزارین باعث فتق می شوند. این موارد تا ۱۰ سال بعد از زایمان نیاز به عمل جراحی ترمیمی دارند.

این مطالعه همچنین نشان داد که زنانی که در طی عمل جراحی با برش عمودی سزارین می کنند، نسبت به زنانی که برش عرضی برای زایمانشان زده می شود، بیشتر به فتق بعد از سزارین مبتلا می شوند. نیمی از این فتق ها در سال اول بعد از عمل علائم خود را نشان می دهند. حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از فتق های ایجاد شده بعد از سزارین، فتقی است که در آن عضلات شکم بیرون زده است.

تشخیص

پزشکان اغلب می توانند فتق را با نگاه به ظاهر آن و انجام یک معاینه بالینی تشخیص دهند. اما برخی از شرایط وجود دارند که می توانند پس از سزارین با علائم مشابه فتق خود را نشان دهند. نمونه هایی از این شرایط عبارتند از:

  • ورم چرکی
  • هماتوم
  • اندومتریوز جدار شکم
  • پارگی رحم
  • عفونت زخم

پزشکان گاهی اوقات برای رد کردن این بیماری ها و برای تایید تشخیص فتق و ارزیابی این موضوع که آیا روده در داخل فتق گیر افتاده است یا خیر، آزمایشات تصویر برداری را تجویز می کنند. اصولا برای این نوع تشخیص از سونوگرافی یا سی تی اسکن استفاده می شود.

درمان فتق بعد از سزارین

جراحی درمان معمول برای فتق های شکافی از جمله فتق بعد از عمل سزارین است. اما پزشکان ممکن است تا زمان ظهور برخی از علائم این عمل را انجام ندهند. این علائم عبارتند از:

  • فتقی که بسیار بزرگ است و با چشم کاملا قابل رویت است.
  • فتقی که باعث درد شود و انجام فعالیت های روزانه را با اختلال همراه کند.
  • بخشی از روده در فتق گیر افتاده باشد و باعث شود جریان خون به آن بخش کند شود. در این حالت فتق درد شدیدی دارد.

البته فتقی که موجب گیر افتاده روده شود، نادر است. اما اگر اتفاق بیافتد یک موقعیت اورژانسی است و نیاز به درمان سریع دارد. متاسفانه هیچ دارویی برای درمان فتق وجود ندارد. برخی از زنان برای پنهان کردن برآمدگی شکم از کمربندها و یا گن استفاده می کنند. این کار موجب بهبود ظاهر شکم می شود اما درمان محسوب نمی شود. تنها راه درمان فتق بعد از سزارین عمل جراحی است.

برای انجام عمل ترمیمی فتق باید ارزیابی های کلی انجام شود. به طور کلی دو روش جراحی برای فتق وجود دارد. در روش اول جراح مجددا ناحیه عمل را برش زده و باز می کند. اما در روش دوم که روش لاپاروسکوپی نام دارد، جراحی با حداقل تهاجم انجام می شود. در این روش یک برش کوچک برای دسترسی به محل فتق در شکم ایجاد می شود.

اما به طور معمولا در هر دو روش جراحی، بعد از قرار دادن عضو بیرون زده در محل خود، برای تقویت قسمت ضعیف بدن از مش جراحی استفاده می شود. مش جراحی پوششی مشبک و توری مانند از جنس فلز یا پلیمر است که برای تقویت بافت نرم و یا استخوان تضعیف شده، در زمان عمل، به کار برده می شود.

جراحی برای فتق شکافی معمولا یک روش موفق است. حدود ۵ تا ۲۰ درصد از بیمارانی که عمل اصلاحی فتق شکافی انجام می دهند، دوباره فتق را تجربه می کنند. زنانی که بعد از زایمان اول دچار فتق شده و پس از مدتی مجدد باردار می شوند، در خطر بیشتری برای عود فتق قرار دارند.