نوراپی نفرین چیست

احتمالاً قبلاً اطلاعاتی را در مورد آدرنالین یا اپی نفرین شنیده اید. اما هورمون مشابه دیگری به نام نوراپی نفرین چطور؟ این هورمون چیست؟ چه کارکردی در بدن دارد و چگونه می توانیم میزان آن را در بدن متعادل کنیم؟ اینها سوالاتی است که در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت به آنها پاسخ خواهیم داد.

این هورمون مانند آدرنالین در طول واکنش طبیعی “مبارزه یا پرواز” در بدن تولید شده و به عنوان یکی از اولین پاسخ دهندگان بدن در شرایط استرس زا شناخته می شود. نوراپی نفرین همچنین به عنوان مهارکننده عروق نیز عمل می کند. به طوری که FDA استفاده از آن را برای کنترل فشار خون و به عنوان روشی کمکی برای درمان ایست قلبی در افرادی که فشار بسیار کمی دارند تأیید کرده است.

مانند همه هورمون ها، هنگامی که سطح نوراپی نفرین خیلی کم یا خیلی زیاد می شود؛ ممکن است شرایطی مانند اضطراب، تغییر فشار خون، عدم تمرکز و مشکلات خواب ایجاد شود. نکته اصلی این است که با کاهش سطح استرس روزانه، ورزش کردن به صورت منظم و متعادل نگه داشتن وزن می توانید این هورمون های استرس را کنترل کنید.

نوراپی نفرین چیست؟

نوراپی نفرین که به آن نورآدرنالین نیز گفته می شود یک انتقال دهنده عصبی است که به گروهی از ترکیبات معروف به کاتکول آمین ها تعلق دارد. کاتکول آمین ها در پاسخ به فشارهای روحی و روانی، در خون آزاد می شوند. نوراپی نفرین از دوپامین سنتز شده و از طریق غدد آدرنال وارد مغز می شود. این ماده به عنوان یک انتقال دهنده عصبی در سیستم عصبی مرکزی و سیستم عصبی سمپاتیک، یعنی جایی که از سلول های عصبی نورآدرنرژیک ما آزاد می شوند، نقش دارد.

نوراپی نفرین به عنوان یک انتقال دهنده عصبی، سیگنال هایی را بین سلول های عصبی ما ارسال می کند. این ماده با فعال کردن گیرنده های آلفا ۱ که شریان ها را منقبض می کند می تواند فشار خون را افزایش می دهد و جریان خون را به قلب بازگرداند.

نوراپی نفرین به عنوان یکی از هورمون های استرس در بدن عمل می کند. علاوه بر این به طور گسترده ای به عنوان یک وازواکتیو نیز مورد استفاده قرار می گیرد. زیرا این ماده می تواند رگ های خونی را باریک کرده و فشار خون را افزایش دهد. نوراپی نفرین مسئول افزایش ضربان قلب و فشار خون در حین مبارزه طبیعی یا پاسخ پرواز است.

هنگامی که مغز در اثر قرار گیری در موقعیت استرس زا، چه از نظر جسمی و چه از نظر عاطفی، تحریک می شود؛ این هورمون در خون رها شده و کار خود را آغاز می کند. انتشار این ماده ضربان قلب را افزایش داده، جریان خون ارسالی به عضلات را تقویت می کند و باعث آزاد شدن گلوکز در خون می شود.

کاربرد نوراپی نفرین در بدن

فشار خون را افزایش می دهد

انتقال دهنده عصبی نوراپی نفرین یک منقبض کننده عروق است. این به این معنی است که می تواند رگ های خونی شما را باریک و فشار خون را افزایش دهد. برای افرادی که فشار خون بسیار کمی دارند و با تغییر شیوه زندگی خود نمی توانند آن را درمان کنند، افزایش این ماده در بدن می تواند مفید باشد.

مطالعات نشان داده اند که مصرف داروهای مورد استفاده برای افزایش سطح نوراپی نفرین توسط بیمارانی که فشارخون کمی دارند و بیماریشان به دارو پاسخگو نیست ممکن است مؤثر باشد.

این انتقال دهنده عصبی معمولاً در بخش مراقبت های ویژه برای درمان شوک سپتیک مورد استفاده قرار می گیرد. شوک سپتیک یک عفونت شدید است که اغلب منجر به افت فشار خون شده و ممکن است باعث نارسایی اندام شود. در این موارد نوراپی نفرین از طریق ورید وارد بدن می شود تا فشار خون را به حد طبیعی برساند.

هوشیاری را افزایش می دهد

نورآدرنالین به عنوان یک انتقال دهنده عصبی نیز در بدن عمل می کند و می تواند سطح هوشیاری را افزایش دهد. این ماده روحیه را تقویت می کند. وقتی سطح این هورمون طبیعی در بدن متعادل شود، شما توانایی بهتری برای تمرکز کردن خواهید داشت. به همین دلیل است که کاهش سطح نورآدرنالین ممکن است به بیماری هایی مانند بیش فعالی (ADHD) منجر شود.

تحقیقات نشان داده اند که نورآدرنالین و دوپامین هر دو می توانند توانایی ما برای تمرکز کردن روی کارهای روزمره را افزایش دهند. بسیاری از داروهایی که معمولاً برای بهبود علائم ADHD تجویز می شوند از جمله ریتالین، اددراول و دکدردین، برای بالا بردن سطح نوراپی نفرین کاربرد دارند.

افسردگی را بهبود می بخشد

شواهد بالینی و تجربی نشان می دهند که اختلال ذر نوراپی نفرین، دوپامین و انتقال دهنده های عصبی سروتونین در سیستم عصبی مرکزی در پاتوفیزیولوژی زمینه‌ای افسردگی نقش دارد.

شواهد زیادی در زمینه نقش نورآدرنالین در ایجاد افسردگی وجود دارد. مطالعات نشان داده اند که این هورمون نقش مهمی در تنظیم شناخت، انگیزه و عقل دارد. این عوامل همگی عملکردهای مهمی در روابط اجتماعی محسوب می شوند.

محققان می گویند که اختلال در عملکرد اجتماعی یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر روی کیفیت زندگی ما است. این اختلال ممکن است یکی از دلایل عمده پایین آمدن نوراپی نفرین و ایجاد علائم افسردگی باشد.

باعث می شود بهتر بخوابید

بسیاری از داروهای ضد افسردگی که روی سیگنالینگ این هورمون تأثیر می گذارند؛ برای درمان بی خوابی کاربرد دارند. مطالعات نشان داده اند که این انتقال دهنده عصبی در افزایش سیستم برانگیختگی نقش دارد و ماده اصلی موجود در بسیاری از داروهای خواب آور است.

مقدار مناسب این هورمون در بدن باعث خواب طبیعی می شود. اما حضور بیش از حد آن باعث برانگیختگی و ایجاد مشکلات خواب خواهد شد.

نوراپی نفرین چیست
نوراپی نفرین چیست

نوراپی نفرین در مقابل اپی نفرین

تفاوت بین اپی نفرین و نوراپی نفرین چیست؟ هر دو از انتقال دهنده های عصبی محسوب شده هورمونی هستند که در هنگام پاسخ “مبارزه یا پرواز” در بدن تولید می شوند. این مواد دارای کاربردهای مهم پزشکی یا درمانی می باشند. اپی نفرین یا آدرنالین توانایی درمان آنافیلاکسی را دارد و در موارد ایست قلبی و حملات شدید آسم مورد استفاده قرار می گیرد.

تزریق اپی نفرین می تواند با باز کردم مسیرهای تنفسی، زندگی بیماری را که به واکنش شدید آلرژیک مبتلا شده است را نجات دهد. همچنین می تواند در موارد ابتلا به ایست قلبی و هنگامی که پمپاژ قلب متوقف شده است؛ این اندام را مجددا احیا کند.

بزرگترین تفاوت بین اپی نفرین و نوراپی نفرین در این است که نوراپی نفرین روی رگ های خونی شما اثر می گذارد و به عنوان یک منقبض کننده عروق عمل کرده و موجب افزایش فشار خون می شود. در حالی که آدرنالین مستقیماً عملکرد قلب شما را تحت تأثیر قرار می دهد.

چگونه می توان سطح این هورمون را در بدن افزایش داد؟

برای افزایش سطح نوراپی نفرین در بدن پزشکان مهارکننده جذب مجدد سروتونین نوراپی نفرین (SNRI ها) تجویز می کنند. متأسفانه این داروهای ضد افسردگی عوارضی مانند موارد زیر دارند:

  • ناراحتی معده
  • سردرد
  • بی قراری
  • اختلال در عملکرد جنسی
  • افکار خودکشی

روش های دیگری نیز برای بالا بردن سطح این هورمون وجود دارد. خواب کافی و ورزش کردن می تواند به تقویت و افزایش نوراپی نفرین در بدن کمک کند.

مطالعات نشان داده اند که سطح کاتکول آمین در بدن هنگام ورزش کردن به طور چشمگیری افزایش می یابد. انجام اقدامات جدی برای کاهش استرس در زندگی نیز می تواند تأثیر عمده ای بر روی عادی سازی سطح این هورمون استرس داشته باشد.

راه دیگری که برای افزایش این ماده وجود دارد افزایش دوپامین است. دوپامین انتقال دهنده عصبی مهمی در بدن محسوب می شود. مصرف مکمل هایی که به افزایش دوپامین کمک می کنند؛ مانند اسیدهای آمینه تیروزین و فنیل آلانین ممکن است برای افزایش این ماده در بدن مفید باشد. همچنین مکمل نوراپی نفرین که به آن تقویت کننده مغز نیز گفته می شود در بازار وجود دارد. از این مکمل برای تقویت تولید دوپامین استفاده می شود.

در مواقع اضطراری مانند زمانی که بیمار به سپسیس و افت شدید فشار خون مبتلا شده است؛ نوراپی نفرین معمولاً با تزریق مداوم وریدی وارد بدن می شود. دلیل تزریق مداوم این است که این تنگ کننده عروق نیمه عمر نسبتاً کوتاه ۲٫۵ دقیقه ای دارد. محلول قطره ای غلیظ نوراپی نفرین نیز معمولاً در محلول های حاوی دکستروز رقیق می شود تا به این شیوه از اکسیداسیون احتمالی و کاهش قدرت دارویی جلوگیری شود.

برای درمان افت فشار خون، تزریق معمولاً از ۸ میکروگرم تا ۱۲ میکروگرم در دقیقه شروع می شود و بسته به شرایط بیمار تغییر می کند. متوسط مصرف بین ۲ الی ۴ میکروگرم در دقیقه است.

علائم کمبود این ماده در بدن

کمبود نوراپی نفرین هنگامی رخ می دهد که سطح انتقال دهنده عصبی خیلی کم شود. افرادی که استرس مزمن و تغذیه نامناسب دارند یا افرادی که داروهای خاصی مصرف می کنند ممکن است دچار کمبود این ماده شوند. زیرا در این شرایط بدن شروع به تولید نوراپی نفرین کمتری نسبت به آنچه که لازم است می کند.

این کمبود می تواند به طیف وسیعی از شرایط جسمی و روانی مانند موارد زیر کمک کند:

  • افسردگی
  • اضطراب
  • کمبود علاقه
  • کاهش انرژی
  • خستگی روزانه
  • بی علاقگی عمومی
  • علائم ADHD
  • مشکل خواب
  • کاهش قدرت حافظه
  • میگرن
  • فیبرومیالژیا
  • سندرم پای بی قرار
  • هیپوگلیسمی
  • افت فشار خون

تحقیقات نشان داده اند که کمبود نوراپی نفرین، در اثر تخریب نورون ها در مغز ایجاد می شود. این تخریب می تواند نتیجه شرایط زیر باشد:

  • استرس مزمن
  • چاقی
  • برخی از بیماری ها مانند بیماری پارکینسون

علائم ازدیاد این ماده در بدن

اگر سطح نوراپی نفرین در بدن بیش از حد بالا برود ممکن است مشکلات زیر ایجاد شود:

  • افزایش فشار خون
  • تپش قلب
  • سردرد
  • اضطراب

هنگامی که سطح این هورمون به سرعت افزایش می یابد حتی ممکن است منجر به علائم حمله هراس شود. افزایش این ماده در اثر عوامل مختلفی از جمله استرس مزمن و چاقی ایجاد می شود.

از بین ۵ انتقال دهنده عصبی اصلی که وظیفه تنظیم خلق و خو، انرژی، خواب و حافظه را بر عهده دارند؛ افزایش ناگهانی نوراپی نفرین نسبت به سایر انتقال دهنده ها می تواند باعث شود بدن بیشتر در معرض خطر قرار گیرد و علائم بیشتری ایجاد شود.

اقدامات احتیاطی

فقط پزشکان می توانند از نوراپی نفرین برای بهبود فشار خون استفاده کنند. این ماده به عنوان تنگ کننده عروق عمل می کند و مصرف بیش از حد آن می تواند منجر به کاهش جریان خون به اندام های اصلی شده و در اعضای بدن نارسایی ایجاد کند.

هورمون نوراپی نفرین را نباید برای بیماران مبتلا به ترومبوز عروقی استفاده کرد. زیرا اثرات آن بر روی انقباض عروق، خطر ابتلا به ایسکمی و سکته را افزایش می دهد.

افرادی که از مکمل های تقویت کننده مغز استفاده می کنند و برای افزایش سطح دوپامین دارو مصرف می کنند، برای افزایش سطح این ماده در بدن ابتدا باید با متخصص مشورت کنند. به خصوص اگر در حال حاضر دارو مصرف می کنند.

منابع:

  1. Neurogenic orthostatic hypotension: roles of norepinephrine deficiency in its causes, its treatment, and future research directions
  2. The roles of dopamine and noradrenaline in the pathophysiology and treatment of attention-deficit/hyperactivity disorder
  3. The importance of norepinephrine in depression
  4. Good Night and Good Luck: Norepinephrine in Sleep Pharmacology
  5. Catecholamines and the effects of exercise, training and gender
  6. Norepinephrine deficiency in Parkinson’s disease: the case for noradrenergic enhancement
  7. Norepinephrine