پزشکان برای تشخیص مشکل اکثر بیماران، اولین اقدامی که انجام می دهند اندازه گیری فشار خون است. این به این دلیل است که فشار خون می تواند به پزشک اطلاعات زیادی را در مورد سلامت بیمار بدهد. علاوه بر این که کاهش و یا افزایش فشار می تواند مشکل ساز شود و به بدن استرس اضافه وارد کند نوسان فشار خون نیز می تواند نشانه ای از وجود بیماری خاصی در بدن باشد.
فشار خون نیرویی است که خون در زمان گردش، به دیواره رگ ها وارد می کند. فشار خون به طور طبیعی چند بار در روز تغییر می کند. اما اکثر این تغییرات طبیعی و قابل پیش بینی هستند. افت و یا افزایش ناگهانی اما طبیعی فشار خون ممکن است علائم یا نشانه خاصی را در بدن ایجاد نکند. این نوسان ممکن است کوتاه مدت و گذرا باشد.
با این حال، اگر متوجه نوسان غیر طبیعی در فشار خون خود شده اید، حتما باید با پزشک مشورت کنید. اگر زیاد دچار این حالت می شوید باید اطلاعاتی مانند اندازه فشار خون، فعالیت هایی که قبل از نوسان انجام داده اید و اینکه چه مدت طول می کشد تا فشار خونتان دوباره به حالت عادی بازگردد را ضبط کنید. این اطلاعات به شما یا پزشکتان الگویی را ارائه می دهد که به کمک آن می توان علت مشکل را پیدا کرد.
در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت ما را همراهی کنید. زیرا می خواهیم بیشتر در مورد علل، عوامل خطر و روش های درمان و پیشگیری از نوسان فشار خون صحبت کنیم.
علل نوسان فشار خون
نوسان در فشار خون می تواند علل مختلفی از جمله موارد زیر را داشته باشد:
استرس
استرس و اضطراب احساسی هر دو می توانند به طور موقت فشار خون را افزایش دهند. با گذشت زمان استرس بیش از حد می تواند بر روی سیستم قلب و عروق تاثیر منفی داشته و به آن آسیب برساند. استرس بیش از حد ممکن است منجر به مشکلات دائمی در فشار خون شود. اگر می خواهید اطلاعاتتان در مورد اثرات استرس بر روی بدن بیشتر شوید، این مطلب را با عنوان تاثیر استرس بر روی بدن بخوانید.
سندرم روپوش سفید
سندرم روپوش سفید ناشی از استرسی مواجه شدن با پزشک است. افراد مبتلا به این سندرم ممکن است در خانه فشار خون طبیعی داشته باشند اما در مطب پزشک دچار نوسان فشار خون شوند. در این حالت بالا بودن عدد فشار خون به این معنی نیست که شما فشار خون بالا دارید. البته فراموش نکنید که افراد مبتلا به این سندرم بیشتر احتمال دارد که بعدها دچار فشار خون بالا شوند.
دارو
هم داروهای خارج از نسخه هم داروهای تجویزی می توانند فشار خون شما را تحت تأثیر قرار دهند. بعضی از داروها مانند دیورتیک ها و قرص های ضد فشار خون که برای کاهش فشار طراحی شده اند، از جمله داروهای عامل نوسان در فشار خون هستند. برخی از داروها مانند داروهای سرماخوردگی و آلرژی نیز می توانند فشار خون را افزایش دهند.
فعالیت بدنی
فعالیت هایی مانند ورزش کردن، صحبت کردن، خندیدن و حتی رابطه جنسی می توانند موجب نوسان فشار خون شوند.
برخی از غذاها و نوشیدنی ها
آنچه که می خورید یا می نوشید ممکن است فشار خون شما را تحت تاثیر قرار دهد. غذاهایی که حاوی تیرامین زیادی هستند، می توانند فشار خون را افزایش دهند. این غذاها عبارتند از:
- غذاهای تخمیر شده
- ترشی
- آب نمک
نوشیدنی های حاوی کافئین نیز می توانند به طور موقت فشار خون را افزایش دهند.
مشکلات مربوط به غده آدرنال
سیستم آدرنال در بدن مسئول تولید هورمون ها است. خستگی آدرنال زمانی اتفاق می افتد که تولید هورمون ها در بدن کم می شود. در این حالت ممکن است فشار خون کاهش یابد. فعالیت بیش از حد سیستم آدرنال نیز می تواند موجب افزایش ناگهانی فشار خون شود.
فئوکروموسیتوم
فئوکروموسیتوم نام تومور نادری است در غدد آدرنال رشد می کند و تولید هورمون ها را تحت تاثیر قرار می دهد. این تومور می تواند موجب بی نظمی ناگهانی فشار خون شود.
عوامل خطر نوسان فشار خون
این عوامل ممکن است شما را بیشتر در معرض نوسان فشار خون قرار دهد:
- افزایش سطح استرس
- اضطراب
- مصرف قرص های فشار خون که موثر نیستند.
- مصرف دخانیات
- مصرف بیش از حد الکل
- تغییر شیفت کاری و کار کردن در شب
شرایط خاصی نیز وجود دارد که می توانند خطر ابتلا به فشار خون غیرطبیعی را افزایش دهند. این شرایط عبارتند از:
- دیابت
- بارداری
- کمبود آب در بدن
- بیماری های قلبی و عروقی
- فشار خون بالا کنترل نشده
- آپنه انسدادی خواب
- بیماری کلیوی
- مشکلات تیروئیدی
- بیماری های موثر بر روی سیستم عصبی
روش های درمان نوسان فشار خون
برخی از نوسانات نیازی به درمان ندارند، مگر اینکه علت ایجاد کننده آن ها یک بیماری خاص باشد. به همین دلیل درمانی که برای نوسان فشار خون استفاده می شود شامل سه جزء اصلی زیر می باشد:
- کنترل منظم فشار خون
- تغییر در سبک زندگی و انتخاب سبکی سالم برای زندگی کردن
- مصرف داروهای تجویز شده. اگر تغییر در شیوه زندگی برای کنترل فشار خون کافی نباشد، پزشک ممکن است داروهایی را برای تنظیم فشار خون خود تجویز کند.
کنترل این نوسانات در خانه
شما می توانید با اتخاذ تغییراتی در شیوه زندگی خود، سالم بمانید و از نوسان فشار خون و مشکلات ناشی از آن جلوگیری کنید. این تغییرات عبارتند از:
کاهش وزن و متعادل نگه داشتن آن
مردانی که دور کمرشان یش از ۴۰ اینچ و زنانی که دور کمرشان بیش از ۳۵ اینچ است بیشتر احتمال دارد که مشکلات فشار خون را تجربه کنند.
ورزش کردن به صورت مرتب
هدف اولیه ۳۰ دقیقه تمرین با شدت متوسط در پنج روز هفته است. اگر تا به حال ورزش نکرده اید ویا می خواهید ورزش خود را تغییر دهید این موضوع را با پزشک در میان بگذارید. شروع فعالیت بدنی با تمرینات پر شدت می تواند برای بدن خطرناک باشد، به خصوص برای افراد مبتلا به فشار خون کنترل نشده.
مصرف غذاهای سالم
برای کاهش خطر ابتلا به فشار خون بالا از رویکرد DASH (رویکرد تغذیه ای برای درمان فشار خون بالا) استفاده کنید. در این رویکرد توصیه می شود که بیشتر از غلات، سبزیجات، میوه ها و لبنیات کم چرب استفاده کنید.
مصرف کمتر سدیم
مقدار سدیم مصرفی خود را در طول روز اندازه گیری کنید. طبق توصیه متخصصان انجمن قلب آمریکا نباید بیش از ۲۳۰۰ میلی گرم سدیم در روز مصرف کنید. اگر به پرفشاری خون یا فشار خون بالا مبتلا هستید، باید کمتر از ۱۵۰۰ میلی گرم سدیم در روز استفاده کنید.
اجتناب از استرس
به دنبال یافتن راه های سالم برای مقابله با استرس روزانه باشید. ورزش کردن، یوگا، تکنیک های تنفسی یا مشاوره درمانی از جمله روش هایی هستند را نه تنها استرس بلکه فشار خون را نیز کنترل می کنند.
محدود کردن مصرف الکل و کافئین
کافئین فشار خون را افزایش می دهد، در حالی که الکل آن را کاهش می دهد. این مواد می توانند خطر ابتلا به بیماری هایی که بر روی فشار خون تاثیر می گذارند، مانند بیماری های قلبی و کلیوی را افزایش دهند.
اجتناب از مصرف دخانیات
برای کنترل فشار خون خود باید از مصرف هرگونه دخانیات اجتناب کنید. در مورد نحوه صحیح ترک دخانیات می توانید با پزشک مشورت کنید و یا از مراکز ترک کمک بگیرید.
عوارض جانبی ناشی از نوسان فشار خون
تغییر اعداد روی دستگاه فشار سنج همیشه نشانه ای از وجود مشکل در بدن نیست. اما گاهی این نوسان می تواند عوارض زیر را برای بدن در پی داشته باشد.
فشار خون بالا
فشار خون بالا اغلب یک حرکت تدریجی به سمت بالا است. گاهی نوسان در فشار خون و بالا رفتن موقت آن نشانه ای از در معرض خطر بودن است. بنابراین اگر فشار خون تان زیاد نوسان دارد و بالا می رود، به پزشک مراجعه کنید.
بیماری های قلبی
در یک مطالعه محققان نتیجه گرفتند که افراد مبتلا به اختلالات فشار خون، شانسشان در ابتلا به نارسایی قلبی و سکته مغزی، از افرادی که فشار خون طبیعی دارند، بیشتر است.
دمانس (زوال عقل)
یک مطالعه در ژاپن نشان داد افرادی که دارای نوسان فشار خون هستند، دو برابر بیشتر از افراد سالم در معرض اختلالات ذهنی هستند.
نکته پایانی
نوسان در فشار خون اغلب طبیعی و قابل پیش بینی است. فعالیت های روزمره ای مانند ورزش کردن، پیاده روی و صحبت کردن می توانند فشار خون شما را تحت تاثیر قرار دهند. با این حال، این تغییرات گاهی نشانه ای از بیماری هستند. بنابراین مهم است که با دقت روی فشار خون خود نظارت داشته باشید و با پزشک مشورت کنید تا از ایجاد مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری کنید.
منابع:
- ?White coat hypertension: not so benign after all
- Shaking the Salt Habit to Lower High Blood Pressure
- Visit-to-visit variability of blood pressure and coronary heart disease, stroke, heart failure and mortality: A cohort study
- MAOIs and diet: Is it necessary to restrict tyramine
- Day-to-Day Blood Pressure Variability and Risk of Dementia in a General Japanese Elderly Population