همه چیز درباره دیابت نوع ۲

دیابت نوع ۲ یک اختلال در سوخت و ساز بدن است که منجر به افزایش قند خون به روش های زیر می شود:

• بی اثر بودن انسولین در بدن ( مقاومت به انسولین)
• عدم توانایی بدن برای تولید انسولین کافی

دیابت نوع ۲ با ناتوانی بدن در متابولیسم گلوکز (قند ساده) مشخص می شود. این امر منجر می شود که قند در خون بالا برود. بالا بودن قند در خون به مدت طولانی می تواند موجب آسیب شدید به اندام ها شود. از این رو می توان گفت برخی از مواد غذایی که توسط افراد عادی مصرف می شود می تواند برای افرادی که دیابت دارند سمی باشد. به همین دلیل هم به افراد دیابتی توصیه می شود که منابع قندی استفاده نکنند.

خبر خوب برای بسیاری از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ این است که درمان های مناسبی برای آن ها وجود دارد. در واقع پزشکان معتقدند که اگر فردی مبتلا می تواند با استفاده از اجتناب از مصرف برخی از مواد غذایی و رعایت رژیم غذایی، قند خون خود را پایین نگه دارند و از بسیاری از عوارض دیابت در امان باشند.

دیابت نوع ۲ که قبلا به عنوان دیابت غیر وابسته به انسولین یا دیابت بزرگسال شناخته می شد به طور کلی در افراد بالای ۴۰ سال شایع است. البته مواردی هم مشاهده شده که این نوع دیابت در بین نوجوانان و کودکان نیز شیوع داشته است. به طور که می توان گفت تقریبا ۹۰% افراد مبتلا به دیابت از دیابت نوع دو رنج می برند. در ادامه این مقاله مجله پیام سلامت در مورد این نوع دیابت بیشتر صحبت می کنیم.

دیابت نوع ۲ چقدر جدی است؟

دیابت نوع ۲ یک بیماری وخیم است که اغلب نیاز به استفاده از داروهای ضد دیابت، یا انسولین برای کنترل سطح قند خون دارد. با این حال، اگر این بیماری در مراحل اولیه شناسایی و درمان شود می توان از بسیاری از عوارض آن جلوگیری کرد. در سال های اخیر حتی ثابت شده است که افراد مبتلا می توانند بیماری خود را از طریق روش هایی مانند داشتن رژیم های غذایی کم کربوهیدرات، رژیم های غذایی بسیار کم کالری و ورزش به عقب باز گردانند.

برای داشن رژیم غذایی سالم برای بهبود سطح قند خون و کاهش وزن جهت مقابله با مقاومت به انسولین، رژیم غذایی کم کربوهیدرات یک ایده فوق العاده است. حتی با داشتن پیش دیابت یا اختلال متابولیک، می توان از ابتلا به دیابت نوع ۲ به طور بالقوه از طریق رژیم غذایی و ورزش اجتناب کرد.

علائم دیابت نوع ۲

علائم دیابت نوع دو اغلب به تدریج شکل می گیرند و ممکن است همیشه در مراحل اولیه علائمی نداشته باشند. نشانه های این نوع از دیابت کمی با نشانه های دیابت نوع ۱ متفاوت است. دیابت نوع ۲ یک بیماری مادام العمر است. هنگامی که علائم دیابت ظهور پیدا کنند، یعنی بدن قادر به تنظیم میزان قند در خون نیست. بنابراین شناسایی علائم برای محدود کردن آسیب به بدن اهمیت زیادی دارد. به طور کلی ۳ علامت اصلی وجود دارد که در تمام انواع دیابت مشاهده می شود. اما دیابت نوع ۲ گاهی اوقات علائم اختصاصی تری مانند اختلالات پوستی دارد.

شایع ترین علائم این نوع دیابت عبارت است از:

• احساس خستگی در طول روز، به خصوص بعد از غذا خوردن
• احساس گرسنگی، به خصوص بلافاصله پس از غذا خوردن
• ادرار بیشتر از حد نرمال، به ویژه در طول شب (پلی اوری)
• احساس غیر طبیعی تشنگی
• تاری دید
• خارش پوست، به ویژه خارش در اطراف ناحیه تناسلی
• کاهش سرعت بهبود زخم
• ایجاد عفونت مخمر به طور منظم (برفک)
• ایجاد اختلال پوستی مانند پسوریازیس و یا آکانتوز
• کاهش وزن ناگهانی و یا از دست دادن توده عضلانی

علل دیابت نوع ۲

شناسایی قطعی علت یک بیماری طولانی مدت مانند دیابت نوع ۲ دشوار است. زیرا علل مختلفی بر شکل گیری آن موثر است. کلید توسعه دیابت نوع ۲ عدم توانایی بدن برای پاسخ درست به انسولین است. محققان از سراسر جهان برای درک آنچه که ممکن است موجب مقاومت به انسولین شود و دیابت نوع ۲ را به وجود آورد آزمایشات مختلفی انجام داده اند.

عوامل خطرساز برای دیابت نوع ۲

عوامل خطر زیادی مرتبط با دیابت نوع ۲ وجود دارد. اما تحقیقات هنوز به ارائه پاسخ روشنی برای تعیین یک عامل دست نیافته است. اما عوامل خطر برای ابتلا به آن به شرح زیر بیان شده اند:

• چربی بیش از حد و اضافی بدن
• داشتن فشار خون یا کلسترول بالا
• ابتلای یکی از اعضای نزدیک خانواده به دیابت نوع ۲
• داشتن دیابت بارداری

رژیم غذایی

تحقیقات نشان می دهد که رژیم غذایی می تواند در دیابت نوع ۲ نقش بازی کند. اما هنوز هم نمی توان گفت عاملی است که به تنهایی باعث تعمیم بیماری می شود.

ژنتیک

تحقیقات نشان داده که تعدادی از ژن ها با افزایش خطر ابتلا به دیابت مرتبط است. ژن هایی که مسئول توزیع چربی در بدن هستند و ژن هایی که مسئول چگونگی استفاده عضلات از گلوکز می باشند، در شکل گیری این بیماری نقش دارند.

ژن ها هر فرآیندی در بدن را کنترل می کنند. بنابراین تغییر تنها در یک ژن که نقش موثری در سوخت و ساز بدن دارد می تواند خطر اختلال در کنترل قند خون را در مراحل بعدی زندگی افزایش دهد. تا به امروز محققان بیش از ۶۰ ژن مرتبط با دیابت نوع ۲ را شناسایی کرده اند.

دارو

تعدادی از داروها با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در ارتباط هستند. برخی از این داروها عبارتند از:

• کورتیکواستروئیدها
• تیازیدها
• مسدود کننده های بتا
• استاتین ها

در مواردی که تصور می شود دارو علت اصلی دیابت است به آن دیابت ناشی از مصرف دارو گفته می شود.

استرس

پاسخ بدن به استرس باعث انتشار هورمونی به نام کورتیزول که هورمون طبیعی استروئیدی است می شود. هورمون استرس با افزایش فشار خون، سطح قند خون و سفت شدن عضلات و سرکوب کردن موقت سیستم ایمنی بدن، روند گوارش را دچار مشکل می کند. پزشکان به طور مداوم توصیه می کنند که از استرس بپرهیزید. زیرا استرس تاثیر منفی بر روی سلامت بدن دارد. تحقیقات نشان می دهد که ارتباط قابل توجهی بین استرس مزمن و مقاومت به انسولین وجود دارد.

در فوریه سال ۲۰۱۳، یک مطالعه سوئدی از ۷۰۰۰ مرد نشان داد که خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در میان کسانی که از استرس مزمن رنج می برند، ۴۵% افزایش پیدا می کند.

آلودگی، پلاستیک و مواد شیمیایی

دیابت نوع ۲ یکی از بیماری هایی است که به سرعت در قرن گذشته رشد کرده است. محققان معتقدند که عوامل بسیاری در شکل گیری این بیماری، آن هم با این سرعت نقش دارد. در سال های اخیر، تحقیقات منتشر شده نشان می دهد که آلودگی و دیگر مواد شیمیایی که ما به طور معمول در زندگی روزمره با آن ها مواجه هستیم ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهد. در میان مواد شیمیایی و آلاینده هایی که با دیابت مرتبط هستند آلودگی های ترافیکی و یک نوع ماده شیمیایی موجود در پلاستیک به نام فتالات نقش پر رنگ تری دارند.

درمان دیابت نوع ۲

هدف اولیه از درمان دیابت نوع ۲، کمک به کنترل سطح قند خون است. اما هدف اصلی کمک به کاهش وزن و یا کنترل وزن می باشد. تحت کنترل نگه داشتن سطح قند خون مهم است. زیرا بالا بودن سطح قند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به عوارض را افزایش می دهد. دیابت نوع ۲ را می توان با روش های مختلف، اعم از تغییر در شیوه زندگی، استفاده از قرص و دارو و کاهش وزن درمان کرد.

رژیم غذایی

هنگامی که صحبت از رژیم غذایی می شود، کاهش وزن که هدف اصلی مبتلایان به دیابت است در ذهن تدایی می شود. اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن می تواند به بهبود حساسیت به انسولین، مدیریت دیابت را ساده تر کند. برای کاهش وزن، رژیم غذایی باید کم کالری باشد و چون دیابت نوع ۲ یک بیماری مادام العمر است، مهم است که رژیم غذایی برایتان خسته کننده نباشد.

در جهان مدرن، بسیاری از ما به خوردن غذاهای پر انرژی، مانند نان، برنج، ماکارونی و غذاهای حاوی سیب زمینی عادت کرده ایم. در حالی که این مواد غذایی با انرژی بالا برای کسانی که به طور منظم از لحاظ جسمی فعال هستند مناسب است. سبزیجات (به غیر از سیب زمینی) یک انتخاب خوب برای رژیم غذایی کم کالری است. از آنجا که سبزیجات یک منبع غنی از فیبر محلول هستند، بنابراین باعث می شوند ما احساس سیری بیشتری کنیم. اگر وزنتان متناسب است، خوردن این نوع از رزیم غذایی مستقیما بر روی کنترل قند خون نقش دارند.

فعالیت بدنی

فعالیت بدنی می تواند در کنترل قند خون موثر باشد. هنگامی که عضلات ما کار می کنند گلوکز را از خون و کبد می گیرند. پس از ورزش، بدن ما برای جایگزین کردن ذخایر گلوکز مجبور به تولید می شود. ورزش باعث می شود انرژی رژیم غذایی مصرف شود. اما این به آن معنی نیست که با داشتن فعالیت بدنی مجاز به استفاده از رژیم غذایی پر کالری هستیم. این موضوع در واقع به کاهش وزن بدن کمک می کند.

دیگر تغییرات در سبک زندگی

علاوه بر رژیم غذایی و فعالیت بدنی، دیگر تغییرات مانند کاهش مصرف الکل و ترک سیگار نیز هم برای کنترل دیابت و هم برای سلامت عمومی بدن مفید است.

نظارت بر قند خون

نظارت بر قند خون می تواند یک ابزار مفید برای تاثیر رژیم غذایی و فعالیت بر روی سطح قند خون باشد. معمولا برای کسانی که انسولین استفاده نمی کنند جهت جلوگیری از بالا رفتن قند خون، کنترل مداوم قند خون توصیه می شود.

استفاده از دارو

طیف وسیعی از قرص ها برای کنترل دیابت نوع ۲ وجود دارد. به عنوان مثال، متفورمین به بدن در پاسخ بهتر به انسولین کمک می کند، در حالی که سولفونیل اوره بی درنگ لوزالمعده را به تولید انسولین تشویق می کند. متفورمین اغلب اولین قرصی است که برای این بیماران توصیه می شود.

داروهای تزریقی

در حال حاضر چند داروی تزریقی نیز برای درمان وجود دارد. این داروها به دو دسته زیر تقسیم می شوند:

• انسولین
• اینکرتین میمتیک

انسولین

انسولین شناخته شده ترین دارو تزریقی برای دیابت است. انسولین هورمونی است که به حرکت قند از خون به سلول ها به عنوان انرژی و یا ذخیره شدن آن به صورت چربی کمک می کند. انسولین یک داروی قوی برای کاهش قند خون است. به همین دلیل می تواند قند خون را به شدت کاهش دهد (هیپوگلیسمی).

اینکرتین میمتیک

اینکرتین میمتیک، از سال ۲۰۰۵ برای درمان دیابت مورد استفاده قرار گرفت. اینکرتین داروهای هستند که عمل هورمونی به نام گلوکاگون مانند پپتید-۱ را تقلید می کنند. این هورمون نقش مهمی در پاسخ به فرآیندهای هضم مانند افزایش میزان انسولین آزاد شده و کاهش میزان گلوکاگون (هورمونی که به افزایش قند خون کمک می کند) دارد. یک گروه از داروهای شناخته شده به نام مهار کننده DPP-4، نیز به همین روش عمل می کند.

در مقایسه با انسولین، اینکرتین میمتیک یک داروی جدید است و اثرات طولانی مدت تری بر بدن دارد. در حالی که اینکرتین میمتیک در کاهش سطح گلوکز خون و کاهش اشتها موثر است، اما خطر ابتلا به پانکراتیت را افزایش می دهد.