اصلاح نارسایی قلبی می تواند ترسناک باشد. اما در واقعیت، این اصطلاح به معنی این است که قلب کمتر از توانایی اش خون را پمپ می کند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد یکی از انواع بیماری های قلبی به نام نارسایی قلبی بیشتر صحبت خواهیم کرد.
وقتی عضله قلب ضعیف می شود، نمی تواند خون را به طور موثر پمپ کند. در این حالت اکسیژن کافی به سلول ها نمی رسد. این نارسایی به اشکال مختلفی ایجاد می شود. گاهی اوقات قلب متسع شده (گشاد شده) و ضعیف می شود. گاهی نیز ممکن است سفت و ضخیم شود. با گذشت زمان، قلب نمی تواند به این حجم کار ادامه دهد. هنگامی که این اتفاق می افتد، خون و اکسیژن کافی به مغز، عضلات، ریه ها و بافت های دیگر نمی رسد. کمبود اکسیژن باعث می شود که علائم اصلی نارسایی قلبی مانند خستگی، تنگی نفس و دشواری در انجام فعالیت ها خود را نشان دهند.
انواع مختلف نارسایی قلبی
قلب دارای چهار محفظه است که از طریق آن خون را پمپ می کند. خون تازه اکسیژن دار از ریه ها به دهلیز و بطن چپ پمپ می شود و سپس از طریق آئورت به بقیه بدن به گردش می افتد. پس از این که اکسیژن استفاده شده، بازده خون از سیاهرگ ها به دهلیز و بطن راست و سپس به ریه ها می رود تا دوباره دارای اکسیژن شود.
نارسایی سیستولیک قلبی (نارسایی سمت چپ قلب)
وقتی که قلب قدرت خود را در سمت چپ (بطن چپ) از دست می دهد و نمی تواند خون را به گردش خون پمپ کند، آن را به نام نارسایی سیستولیک قلبی یا نارسایی سمت چپ قلب می شناسند. هنگامی که این اتفاق می افتد، قلب گشاد و ضعیف می شود. قدرت عضله قلب را می توان با اکوکاردیوگرام، با سنجش میزان خروجی قلب، اندازه گیری کرد. خروجی بیشتر از ۵۵٪ طبیعی است. اصطلاح شکست احتقانی قلب یا CHF، به تجمع مایع در بافت های بدن اشاره دارد. مایع می تواند در پاها ایجاد شده و باعث تورم شود. اگر این مایع در ریه ها جمع شود باعث ادم ریوی و اگر داخل شکم باشد به آن آسیت گفته می شود. یک نوع نارسایی قلبی دیگر به نام نارسایی قلبی حاد وجود دارد که جدی و اضطراری است.
نارسایی دیاستولیک قلب (نارسایی سمت راست قلب)
نوع دوم از نارسایی قلبی، نارسایی قلبی دیاستولیک است که در آن قلب ضخیم و سنگین می شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، بطن چپ با خون کافی پر نمی شود. بنابراین به اندازه ای که باید خون به گردش در نیامده و عمل پمپاژ قوی انجام نمی شود. به همین دلیل است که نارسایی قلبی دیاستولیک گاهی اوقات به عنوان نارسایی قلب با حفظ میزان خروجی قلب (PEF)، و یا نارسایی سمت راست قلب نامیده می شود. در این نوع نارسایی، میزان خروجی قلب ۵۰% است. اگر اکوکاردیوگرافی نشان دهد که عضله قلب ضخیم شده است، نارسایی دیاستولیک تشخیص داده می شود.
علائم نارسایی قلبی
علائم نارسایی قلبی عبارتند از:
- تنگی نفس
- خستگی
- سبکی سر
- عدم تحمل ورزش کردن
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع
- سرفه (سرفه مزمن)
- خس خس سینه
- تپش قلب
- خستگی بیش از حد
- گیجی
- مشکل در فکر کردن
- تورم در مچ پا
- تورم در شکم
- درد قفسه سینه
علائم معمولا در شب و زمانی که دراز کشیده اید بدتر می شوند. علائم نارسایی قلبی سیستولیک و دیاستولیک بسیار شبیه به هم هستند.
عوامل خطر نارسایی قلبی
عوامل خطر شایع تر برای ابتلا به نارسایی قلبی عبارتند از:
- بیماری عروق کرونر
- ابتلا به حمله قلبی در گذشته
- ابتلا به بیماری های دریچه های قلب
- کاردیومیوپاتی
دیگر عوامل خطر عبارتند از:
- فشار خون بالا
- ژنتیک (نقص مادرزادی قلب)
- عفونت (به خصوص عفونت های ویروسی)
- چاقی
برخی از عوامل خطر نیز کمتر جدی هستند. این عوامل عبارتند از:
- آپنه خواب
- کمبود مواد مغذی
- رژیم غذایی ناسالم (رژیم غذایی سرشار از چربی حیوانی و فقیر از آنتی اکسیدان های گیاهی)
- استرس
- عدم تحرک
چه چیزی باعث نارسایی قلبی می شود؟
علت نارسایی قلبی، ضعیف یا ضخیم شدن عضله قلب، به دلایل مختلف است. برای مثال، در فشار خون بالای مزمن، قلب با کار بیشتر باید با فشار اضافی خون را پمپ کند. این کار در ابتدا باعث می شود قلب بزرگ و ضخیم شود. اما با گذشت زمان، قلب ضعیف و دچار زخم (فیبروز) می شود و در پمپاژ کمتر کارآمد است. این عارضه می تواند به بزرگتر (گشاد) و ضعیف و یا ضخیم و سفت شدن قلب منجر شود. هنگامی که عوامل خطر نارسایی قلبی وجود داشته باشد، معمولا استرس التهابی به عضله قلب با کاهش و تخلیه سلول ها از انرژی و آنتی اکسیدان ها آسیب می رساند.
مراحل نارسایی قلبی
مراحل این نارسایی بر اساس پیشرفت ضعف عضلات قلب طبقه بندی می شوند. گاهی اوقات این فرآیند به عنوان نارسایی قلبی مزمن شناخته می شود. اما این اصطلاح از نظر فنی درست نیست. انجمن قلب نیویورک (NYHA)، مراحل نارسایی قلبی را به چهار طبقه زیر دسته بندی می کند:
- کلاس I: هیچ محدودیتی در فعالیت وجود ندارد و فعالیت های عادی انجام می شود.
- کلاس II: محدودیت و علائم خفیف با فعالیت ایجاد می شود اما هیچ نشانه ای در حالت استراحت وجود ندارد.
- کلاس III: محدودیت قابل توجهی در فعالیت وجود دارد و فرد فقط با استراحت بهتر می شود.
- کلاس IV: علائم در هر سطح از فعالیت، حتی در حالت استراحت رخ می دهد.
متخصصان انجمن قلب آمریکا و متخصصان کالج متخصصان قلب آمریکا به نارسایی نمرات زیر را می دهند:
- مرحله A: فرد نارسایی قلبی ندارد اما با توجه به بیماری دیگر مانند فشار خون بالا، دیابت، چاقی، و یا بیماری عروق کرونر قلبی در معرض خطر بالا قرار دارد.
- مرحله B: قلب توسط دیگر بیماری ها و یا عوامل دیگر آسیب دیده، اما هیچ نشانه ای هنوز وجود دارند.
- مرحله C: قلب آسیب دیده و بیمار در حال تجربه علایم نارسایی قلبی است.
- مرحله D: بیمار نارسایی شدید قلب وجود دارد که نیاز به مراقبت های ویژه می باشد.
نارسایی قلبی چگونه تشخیص داده می شود؟
- نارسایی قلبی را می توان با معاینه فیزیکی، گزارش علائم و یا عکس اشعه ایکس قفسه سینه تشخیص داد.
- آزمون اکوکاردیوگرام می تواند خروجی کم قلب یا ضخیم و سفت شدن عضله آن را شناسایی کند.
- اکوکاردیوگرام ممکن است برای تمایز بین انواع نارسایی قلبی (سیستولیک و دیاستولیک) به کار برده شود.
- آزمایشات خون مانند BNP (پیتید ناتری یورتیک مغز) نارسایی را نشان می دهد.
درمان نارسایی قلب چیست؟
گزینه های درمان نارسایی شامل اتخاذ شیوه زندگی سالم و رژیم غذایی، مصرف داروهای، و گاهی اوقات گذاشتن دستگاه می باشد. پیوند قلب نیز گاهی اوقات برای افراد خاص تجویز می شود. در نارسایی حاد، ممکن است نیاز باشد فرد در بیمارستان بستری شده و از داروهای تزریقی داخل وریدی استفاده کند.
چه تغییراتی در رژیم غذایی و شیوه زندگی برای مدیریت نارسایی قلب موثر هستند؟
بسیاری از عوامل در شیوه زندگی و رژیم غذایی می توانند به بهبود، و یا حتی معکوس کردن نارسایی احتقانی قلب کمک کنند. برخی از عوامل در سبک زندگی که می توانند در بیمار تفاوت ایجاد کنند عبارتند از:
- مدیریت استرس با روش هایی مانند تای چی، یوگا، چی گونگ و مدیتیشن
- ترک سیگار
- ترک الکل
- داشتن رژیم غذایی مدیترانه ای و یا گیاه خواری
- داشتن فعالیت بدنی
- خواب با کیفیت و کافی
- مدیریت و درمان آپنه خواب
- مصرف مکمل های غذایی از جمله CoQ10، ال کارنیتین، کراتگوس (هاتورن)، منیزیم و روغن ماهی
- اجتناب از مصرف نمک و مایعات اضافی
چه داروهایی در درمان نارسایی قلبی موثر هستند؟
داروهایی که به کاهش علائم نارسایی احتقانی قلب (CHF) کمک می کنند، در واقع می توانند به بهبود عملکرد عضله قلب منجر شوند. چند دسته اصلی از داروها وجود دارد که برای درمان ضعف عضله قلب استفاده می شود. پزشکان این داروها را بر اساس نشانه ها و نیاز شما تجویز می کنند. انواع داروهایی که معمولا برای نارسایی قلبی تجویز می شوند عبارتند از:
مسدود کننده های بتا
- کارودیلول
- بیوپرولول
- متوپرولول
- اسبوترول
- آتنولول
- بتاکسولول
- اسمولول
- نادولول
- پیندولول
- پروپرانولول (ایندرال)
- تیمولول
- لابتالول
دیورتیک ها (قرص آب): دیورتیک های تیازیدی مانند
- هیدروکلروتیازید
- کلروتیازید
- اینداپامید
دیورتیک های لوپ
- فوروزماید (لازیکس)
مدرهای نگهدارنده پتاسیم
- اسپیرونولاکتون (آلداکتون)
- تریامترن
- اپلرنون
- هیدروکلراید آمیلوراید
مهار کننده های ACE (آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین)
- لیزینوپریل
- بنازپریل
- کاپتوپریل
- انالاپریل (خوراکی و تزریقی)
- فوزینوپریل
- کوئیناپریل
- رامیپریل
- تراندولاپریل
مسدود کننده های ARB (مسدودکننده های گیرنده آنژیوتانسین)
- کاندسارتان
- ایربسارتان
- المزارتان
- لوزارتان
- والزارتان
- تلمیزارتان
- اپروسارتان
چه روش و یا درمان جراحی برای نارسایی قلبی موثر هستند؟
در نارسایی شدید قلب، دستگاه پمپ مکانیکی به نام (LVAD) می تواند در پمپ کردن بهتر خون به قلب کمک کند. این دستگاه بیشتر برای افرادی که منتظر پیوند قلب هستند استفاده می شود. هنگامی که داروها و تغییر در سبک زندگی نمی توانند از پیشرفت نارسایی قلبی جلوگیری کنند، جراحی پیوند قلب نجات بخش است.
سایر روش های جراحی مانند بای پس عروق کرونر، مداخله کرونری از راه پوست، یا آنژیوپلاستی برای باز کردن انسداد آترواسکلروز کرونری گاهی اوقات می توانند زودتر و در زمان ظهور عوامل خطر انجام شوند.
عوارض بالقوه نارسایی قلبی چیست؟
عوارض ناشی از نارسایی قلبی عبارتند از:
- خستگی شدید
- ضعف و ناتوانی در تکمیل فعالیت های روزمره زندگی
- آسیب به کلیه و نارسایی قلبی پیشرفته
- نیاز به پیوند قلب
امید به زندگی برای یک فرد مبتلا به نارسایی قلبی
مسیر ایجاد نارسایی قلبی بسیار متغیر است. افرادی که در شیوه زندگی خود تغییر ایجاد کرده و از عوامل خطر جلوگیری می کنند، هرگز دچار پیشرفت بیماری نمی شوند. با این حال تنها ایجاد تغییر، بدون استفاده از دارو و یا درمان علل ایجاد کننده آن نمی تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند. در این شرایط نارسایی قلبی می تواند یک بیماری پیشرونده باشد و در نهایت منجر به مرگ شود. این به این معنی است که عضله قلب روز به روز ضعیف تر شده و انجام وظایف برایش مشکل تر می شود.
آیا نارسایی قلبی قابل پیشگیری است؟
- بهترین راه برای پیشگیری از نارسایی قلبی، جلوگیری از ایجاد حمله قلبی است. مطالعات نشان داده اند که رژیم غذایی مدیترانه ای می تواند از نارسایی قلبی در میان افرادی که دچار حمله قلبی شده اند جلوگیری کند.
- ترک سیگار و الکل، رژیم غذایی گیاهی، رژیم غذایی غنی از آنتی اکسیدان، رژیم غذایی ضد التهابی مانند رژیم های مدیترانه ای، و فعالیت فیزیکی در هر روز ممکن است به پیشگیری از نارسایی قلب کمک کنند.
- درمان نشانه های اولیه از عوامل خطر نارسایی قلبی و خطراتی مانند فشار خون بالا، اضافه وزن یا چاقی، و سخت شدن رگ ها (تصلب شرایین) نیز استراتژی های مفید برای جلوگیری از نارسایی احتقانی قلب هستند.
- استرس، فشار خون و بدتر شدن دیابت باعث می شود بیماری عروق کرونر قلبی به وجود بیاید. آموزش تکنیک های مدیریت استرس مانند مدیتیشن و یوگا می تواند خطر ابتلا به بسیاری از انواع بیماری های قلبی عروقی را تا ۴۸ درصد کاهش دهد.