همه چیز درباره گلو درد

گلو درد به درد، خارش، یا سوزش گلو اشاره دارد. این درد ممکن است در زمان بلع غذا و مایعات ایجاد شود و یا به صورت مداوم احساس شود. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد علل، علائم، درمان و پیشگیری از گلو درد صحبت می کنیم.

در ادامه، مطالب زیر را می خوانید:

  • علل گلو درد چیست؟
  • علائم و نشانه های همراه با گلو درد چیست؟
  • آیا گلو درد مسری است؟
  • چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
  • گلودرد استرپتوکوکی چگونه تشخیص داده می شود؟
  • داروهای خانگی برای تسکین گلودرد چیست؟
  • داروهای تسکین دهنده گلودرد کدامند؟
  • آیا برای درمان گلودرد آنتی بیوتیک لازم است؟
  • گلو دردر در زمان بارداری چگونه درمان می شود؟
  • چگونه از گلو درد جلوگیری کنیم؟

گلو درد یک اصطلاح عمومی برای توصیف نشانه ای از ناراحتی و درد در قسمت گلو است. این تعریف درد را به علت زمینه ای مرتبط نمی داند. اما گلودرد استرپتوکوکی یک عفونت باکتریایی گلو و لوزه ها است که باعث گلودرد می شود. بنابراین هر نوع دردی در گلو نمی تواند نشانه از استرپتوکوکی گلو باشد. گلودرد استرپتوکوکی به طور خاص توسط گروهی از باکتری ها به نام استرپتوکوک ایجاد می شود، و برای تشخیص آن از تست های آزمایشگاهی خاصی استفاده می شود.

علل گلو درد چیست؟

چند علت مختلف برای گلودرد وجود دارد. این علل عبارتند از:

عفونت ویروسی: شایع ترین علت گلو درد، عفونت ویروسی است. چندین ویروس مختلف وجود دارند که می توانند به سرماخوردگی و عفونت دستگاه تنفسی فوقانی منجر شوند. این ویروس های خاص عبارتند از:

  • ویروس آنفلوآنز
  • ویروس اپشتین بار (مونونوکلئوز)
  • ویروس اوریون (اوریون)
  • ویروس پارا انفلوانزا (کروپ)
  • ویروس کوکساکی (هرپانژین)

عفونت باکتریایی: یکی از علل نادرتر گلو درد، عفونت باکتریایی است که می تواند به گلودرد استرپتوکوکی، آبسه دور لوزه، آبسه پشت حلقی، دیفتری، اپی گلوتیت، و التهاب لوزه ها منجر شود. برخی بیماری های مقاربتی (STD) مانند سوزاک و کلامیدیا، نیز به ندرت باعث گلودرد می شوند.

سموم یا محرک ها: مواد مختلف از جمله دود سیگار، آلودگی هوا، و مواد شیمیایی مضر موجود در هوا می توانند به گلو درد منجر شوند. بیماری هایی مانند ترشحات پشت بینی، آلرژی، سرفه، بیماری ریفلاکس معده (GERD)، و تومورها نیز از عوامل ایجاد کننده گلودرد هستند. مصرف عمدی یا غیر عمدی مواد خاصی (به عنوان مثال، سفید کننده ها) می تواند درد گلو ایجاد کنند.

تروما یا آسیب: هر آسیب مستقیمی که به گلو یا منطقه گردن وارد شود می تواند درد در گلو ایجاد کند. گاهی اوقات، یک جسم خارجی (به عنوان مثال، یک استخوان یا تکه ای از غذا) منجر به گلودرد می شود. فریاد زدن یا جیغ کشیدن بیش از حد می توانید گلو و حنجره را تحریک کرده و درد را در این مناطق به همراه داشته باشد.

در تقسیم بندی دیگر علل گلو درد را می توان به صورت جزئی تر به دسته های زیر تقسیم بندی کرد:

عفونت ویروسی

اغلب گلو دردها توسط یک عفونت ویروسی ایجاد می شوند. این عفونت ناشی از یک ویروس مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا می باشد.

انواع دیگر عفونت های ویروسی عبارتند از:

  • مونونوکلئوز که یک بیماری عفونی است و معمولا از طریق بزاق منتقل می شود.
  • سرخک که یک بیماری واگیردار است که با بثورات پوستی و تب نمایان می شود.
  • آبله مرغان عفونتی است که باعث ایجاد زخم های پوستی می شود.
  • کروپ، که عفونت حنجره می باشد.

عفونت باکتریایی

عفونت های باکتریایی نیز از دیگر علل گلو درد هستند. این نوع از عفونت ها عبارتند از:

  • گلودرد استرپتوکوکی که التهاب گلو ناشی از باکتری های استرپتوکوک می باشد.
  • دیفتری، که باعث التهاب گلو می شود.
  • سیاه سرفه، که غشای مخاطی تنفسی را درگیر می کند.

فاکتورهای محیطی

علاوه بر علل ویروسی یا باکتریایی، عوامل محیطی نیز برای گلودرد وجود دارد. این عوامل عبارتند از:

  • حساسیت به قارچ، شوره حیوانات خانگی، گرده، یا محرک های دیگر. قرار گرفتن در معرض این مواد حساسیت زا می تواند ترشح پشت حلق را آغاز کند. ترشح پشت حلق زمانی رخ می دهد که موکوس اضافی در پشت گلو تجمع می کنند. این تجمع می تواند گلو شما را تحریک کرده و باعث درد یا التهاب شود.
  • هوای خشک می تواند گلو را حساس و خارش دار کند.
  • سیگار کشیدن یا تنفس در دود سیگار می تواند گلو درد مداوم را آغاز کند.
  • صحبت کردن بلند یا فریاد کشیدن موجب ایجاد فشار بر روی گلو شده و درد به وجود می آورد.

بیماری ریفلاکس معده (GERD)

بیماری GERD نیز ممکن است درد گلو ایجاد کند. ریفلاکس، یک بیماری گوارشی است و هنگامی رخ می دهد که اسید معده به مری باز می گردد. این وضعیت باعث ایجاد علائم خارجی گلو درد، مانند موارد زیر می شود:

  • خشونت صدا
  • سوزش معده
  • حالت تهوع

علل دیگر

در موارد بسیار نادر، گلو درد ممکن است نشانه ای از اچ آی وی یا سرطان گلو باشد.

علائم و نشانه های همراه با گلو درد چیست؟

علائم و نشانه همراه با گلودرد به علت زمینه ای ایجاد کننده این درد بستگی دارد. اما شایع ترین علامتی که بیماران مبتلا، آن را احساس می کنند درد و ناراحتی در گلو است که اغلب با خوردن غذا یا آشامیدن و صحبت کردن بدتر می شود. برخی از افراد نیز احساس خارش و یا خشکی گلو را دارند.

از آنجا که اکثر موارد گلودرد توسط عفونت ایجاد می شود، افراد مبتلا ممکن است هر کدام از نشانه های اضافی زیر را نیز داشته باشند:

  • تب و یا لرز
  • تهوع و یا استفراغ
  • بدن درد
  • سردرد
  • سرفه کردن
  • آبریزش بینی یا گرفتگی بینی
  • گوش درد
  • عطسه
  • ضعف
  • کاهش اشتها
  • قرمزی و یا تورم لوزه ها و پشت گلو
  • ایجاد لکه های سفید روی لوزه ها (اگزودا)
  • تورم غدد لنفاوی و یا حساسیت به لمس در گردن
  • گنگ و خشن شدن صدا

تمایز میان گلو درد ناشی از یک ویروس و عفونت گلو ناشی از باکتری می تواند چالش برانگیز باشد. اما ویژگی های خاصی وجود دارد که این دو را از یکدیگر متمایز می کند. به طور کلی، افرادی که به گلودرد استرپتوکوکی مبتلا می شوند علائمی مانند تورم قرمز با تکه های سفید رنگی (اگزودا) روی گلو و  لوزه، تب و ورم لنفادنوپاتی در گردن را دارند. این علائم معمولا در عفونت ویروسی مشاهده نمی شود و به جای آن علائمی مانند سرفه، آبریزش بینی، احتقان بینی و عطسه وجود دارد. با این حال، این تمایز همیشه درست نیست و برای تشخیص دقیق پزشک متخصص باید نظر بدهد. تنها راهی که به طور دقیق می تواند عفونت ناشی از باکتری را تایید کند نمونه برداری از مخاط گلو و انجام آزمایش کشت میکروب بر روی آن است.

آیا گلو درد مسری است؟

گلو درد، بسته به علت زمینه ای ایجاد کننده آن می تواند مسری باشد. اگر گلو درد بر اثر عفونت ایجاد شده باشد می تواند مسری باشد. به همین دلیل اگر عفونت ویروسی که شایع ترین علت گلو درد است یا استرپتوکوکی گلو ایجاد شود، برای جلوگیری از انتقال عامل عفونی باید اقدامات احتیاطی انجام شود. در اکثر موارد، این نوع از عفونت، از فردی به فرد دیگر از طریق بزاق دهان و یا ترشحات بینی که معمولا به صورت قطراتی در هوا پراکنده است، و یا از طریق تماس مستقیم با اشیاء آلوده (به عنوان مثال، فنجان و یا ظروف) و سطوح آلوده منتقل می شود. شستن مکرر دست ها، پوشش دهان در هنگام سرفه، و اجتناب از استفاده مشترک از ظروف و لوازم شخصی مانند حوله می تواند در صورتی که گلودرد از نوعی مسری است، از شیوع آن جلوگیری کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

گلودرد نه تنها شایع است بلکه در برخی از مواقع باید درمان اساسی برای آن انجام شود. اگر چه بیشتر افراد گلودرد را به دلیل وجود یک ویروس در بدن تجربه می کنند و معمولا این درد به خودی خود درمان می شود، اما علل خاصی که موجب ایجاد این درد می شوند نیاز به استفاده از دارو و مدیریت درد دارد. بنابراین در مورد گلو دردهای مشکوک حتما باید به پزشک مراجعه کنید. اگر علائم زیر را داشتید حتما به پزشک مراجعه کنید:

  • گلو درد شدید
  • سرازیر شدن آب دهان
  • مشکل یا ناتوانی در بلع بزاق و یا مایعات
  • مشکل یا عدم توانایی در باز کردن دهان
  • مشکلات تنفسی
  • درد شدید و یا سفتی گردن
  • قرمزی و تورم گردن
  • خونریزی از گلو، یا وجود خون در بزاق یا خلط
  • تب بالای ۳۸٫۳ سانتی گراد

گلودرد استرپتوکوکی چگونه تشخیص داده می شود؟

به منظور تشخیص علت گلو درد، باید سابقه مفصلی از بیماری در اختیاز پزشک قرار دهید و او نیز گلو را معاینه فیزیکی کند. بر اساس این ارزیابی، علت گلو درد تعیین می شود. از آنجا که اکثر موارد گلو درد با عفونت همراه است، برای ایجاد افتراق بین علت باکتریایی عفونت و عامل ویروسی عفونت ممکن است تست آزمایشگاهی تجویز شود. در صورتی که شک به گلودرد استرپتوکوکی وجود داشته باشد، معمولا تست سریع تشخیص آنتی ژن ها (آزمون استرپتوکوکی سریع) انجام می شود. این آزمایش چند دقیقه بیشتر زمان نیاز ندارد.

معمولا آزمایشات بیشتر، بسته به جزئیات سابقه بیمار و معاینه فیزیکی ضروری است. تصویربرداری رادیولوژی (به عنوان مثال سی تی اسکن) از گلو و گردن به منظور بررسی سایر علل مختلف گلودرد (آبسه، ضربه، آسیب، تومور، و غیره) گاهی تجویز می شود. در بعضی از موارد،  بسته به علائم و تشخیص احتمالی، بیمار به متخصصین دیگر مانند متخصص گوش، حلق و بینی ارجاع داده می شود.

داروهای خانگی برای تسکین گلودرد چیست؟

راه حل های مختلفی وجود دارند که به کمک آن می توانید گلو درد را در خانه درمان کنید. این راه حل ها عبارتند از:

  • غرغره کردن آب شور گرم (۱ قاشق چای خوری نمک در ۸ اونس آب)
  • نوشیدن مایعات گرم (مانند چای بدون کافئین، آب با عسل، یا سوپ گرم) یا خوردن بستنی چوبی
  • استفاده از بخور برای مرطوب کردن هوا

اگر گلو درد بر اثر عفونت ایجاد شده باشد، نوشیدن مقدار زیادی مایعات و استراحت به منظور جلوگیری از کم آبی بدن و تسریع در روند بهبودی ضروری است.

داروهای تسکین دهنده گلودرد کدامند؟

داروهای مختلفی برای درمان گلودرد وجود دارد. استامینوفن یا ایبوپروفن می توانند به کاهش درد کمک کنند. اگر گلو درد با عفونت همراه باشد، این داروها برای کاهش تب نیز مفید هستند. در صورتی که کودکتان تب دارد هرگز به او آسپیرین ندهید. این کار می تواند منجر به بیماری جدی به نام سندرم ری شود.

قرص های مکیدنی گلو و اسپری ضد درد گلو نیز می تواند برای برخی از افراد مفید باشد. اگر گلو درد با رفلاکس معده به مری (GERD) ایجاد شود، آنتی اسیدها، مسدود کننده های H2، و مهارکننده های پروتون پمپ می توانند به کاهش علائم منتهی شوند. اگر آلرژی و یا ترشحات پشت بینی باعث گلو درد شده باشد، آنتی هیستامین ها و ضد احتقان ها منجر به بهبود علائم می شوند. اگر سرفه بیش از حد باعث گلو درد شده باشد استفاده از یک شربت ضد سرفه با کاهش سرفه، درد را کمتر می کند.

قرص زینک برای کاهش طول مدت علائم در بیماران مبتلا به سرماخوردگی مفید است.

آیا برای درمان گلودرد آنتی بیوتیک لازم است؟

در بیشتر موارد گلودرد توسط یک عفونت ویروسی ایجاد می شود. در این شرایط آنتی بیوتیک ها مورد نیاز نیست. آنتی بیوتیک هیچ تاثیری بر روی یک عفونت ویروسی ندارند و در این شرایط بدن باید طبق برنامه ریزی دفاعی خود، عفونت ویروسی را از بین ببرد.

اما اگر گلو درد توسط یک عفونت باکتریایی مانند گلودرد استرپتوکوکی ایجاد شده باشد، نیاز به یک دوره آنتی بیوتیک برای درمان عفونت دارید. دوره درمان این بیماری ها باید کاملا طی شود. حتی اگر بعد از چند روز احساس بهبودی داشته باشید. در غیر این صورت احتمال عود بیماری وجود دارد.

گلو دردر در زمان بارداری چگونه درمان می شود؟

اگر باردار هستید و علائم گلودرد شدید دارید به دکتر مراجعه کنید. درمان های خانگی از جمله غرغره آب شور عموما بی خطر هستند. استامینوفن را می توانید برای کاهش درد یا تب استفاده کنید. اگر علائم بیش از سه روز طول کشید، یا با تب همراه بود، باید حتما به پزشک مراجعه کنید. زیرا ممکن است گلودرد استرپتوکوکی داشته باشید.

چگونه از گلو درد جلوگیری کنیم؟

بسیاری از علل گلو درد عفونی هستند. در این زمینه راه های زیادی برای جلوگیری ابتلای مجددا به آن ها وجود دارد. شستن دست ها در طول روز می تواند باکتری ها و میکروب ها را که عامل عفونت های باکتریایی و ویروسی هستند از بین ببرند. ضمن این که می توانید از روش های پیشگیری زیر نیز استفاده کنید:

  • از ظروف همگانی استفاده نکنید.
  • از صابون های ضد عفونی کننده برای شستن دست ها استفاده کنید.
  • تماس دست خود را با محیط ها عمومی به حداقل برسانید.
  • مدت قرار گرفتن در معرض مواد حساسیت زا، از جمله گرد و غبار را کاهش دهید.
  • از دود سیگار اجتناب کنید.
  • برای از بین بردن خشکی هوا در خانه از دستگاه بخور استفاده کنید.