اختلال نعوظ (ED)، که به نام ناتوانی جنسی نیز شناخته می شود، عدم توانایی در رسیدن و یا حفظ نعوظ برای تکمیل رضایت از فعالیت جنسی است. اختلال نعوظ متفاوت از دیگر مشکلات جسمی مانند فقدان میل جنسی (کاهش میل جنسی)، اختلال انزال، اختلال در فاز ارگاسم و انحنای آلت تناسلی(بیماری Peyronie) که در عملکرد جنسی مردان تداخل ایجاد می کنند می باشد. اگر چه این مشکلات ممکن است همراه با اختلال در عملکرد نعوظ وجود داشته باشد. ED حدود ۵۰ درصد از مردان ۴۰ سال به بالا را درگیر کرده است. در ادامه این مقاله پیام سلامت در مورد اختلال نعوظ صحبت خواهیم کرد.
آناتومی آلت تناسلی طبیعی
آلت تناسلی مردانه از دو استوانه به نام های corpora cavernosa، که در بالای آلت تناسلی مرد هستند، تشکیل شده است. این دو سیلندر در نعوظ دخالت دارند. مجرای خروجی مثانه، لوله ای که ادرار و مایع انزال از آن ها عبور می کنند، در امتداد قسمت زیرین آلت تناسلی قرار دارد و توسط بافتی به نام corpus spongiosum احاطه شده است. cavernosa از بافت اسفنجی که دارای عضلات، بافت فیبری، وریدها و شریان درون آن هستند ساخته شده است. داخل cavernosa مانند یک اسفنج، با فضاهای بالقوه ای است که می تواند با خون پر شود. یک لایه از بافت پوششی به نام غلاف سفید بیضه ها را احاطه کرده است. رگی در زیر غلاف سفید بیضه واقع شده است که تخلیه خون از آلت تناسلی را انجام می دهد.
چه چیزی باعث اختلال نعوظ می شود؟
توانایی دستیابی و حفظ نعوظ نیاز به شرایط زیر دارد:
- یک سیستم عصبی سالم که تکانه های عصبی در مغز، ستون فقرات و آلت تناسلی را انجام دهد.
- شریان های سالم در نزدیکی corpora cavernosa که زمانی که تحریک رخ می دهد بتوانند جریان خون را به آلت تناسلی افزایش دهند.
- عضلات و بافت فیبری سالم در corpora cavernosa، که با بادکنکی شدن اجازه بدهند تا آلت تناسلی پر از خون شود.
- میزان کافی اکسید نیتریک در آلت تناسلی
- عملکرد عادی غلاف سفید بیضه که اجازه می دهد تا رگ ها فشرده شوند.
- فعل و انفعالات روانی مناسب
اختلال عملکرد نعوظ می تواند زمانی رخ دهد اگر یک یا بیشتر از یکی از این نیازها برآورده نشود. در زیر علل اختلال نعوظ در بسیاری از مردان ذکر شده است:
پیری: به دو دلیل مردان مسن تر نسبت به مردان جوان بیشتر دچار اختلال نعوظ می شوند. اول آن که، مردان مسن تر بیشتر به بیماری هایی مانند حملات قلبی، آنژین صدری، بیماری های قلبی عروقی، سکته مغزی، دیابت و فشار خون بالا و بیماری هایی دیگری که با اختلال نعوظ همراه هستند مبتلا می شوند. دوم آن که روند پیری با ایجاد تغییرات در عضلات و بافت، به تنهایی می تواند اختلال نعوظ را در برخی از مردان به وجود آورد.
دیابت: اختلال نعوظ در افراد دیابتی بین ۱۰ تا ۱۵ سال زودتر از مردان غیر دیابتی ایجاد می شود. افزایش خطر ابتلا به اختلال در نعوظ در مردان مبتلا به دیابت ممکن است به دلیل شروع زودتر و شدت بیشتری تصلب شرایین (سخت شدن رگ ها) باشد. در این بیماری با باریک شدن سرخرگ ها رسیدن خون به آلت تناسلی کاهش می یابد. آترواسکلروز بر روی شریان های منتهی به آلت تناسلی تاثیر می گذارد. از طرفی دیابت با نوروپاتی دیابتی (تخریب اعصاب) موجبات ایجاد اختلال نعوظ را فراهم می کند. دیابت همچنین می تواند بر روی عضلات آلت تاثیر گذاشته و منجر به مشکلات نعوظ شود. سیگار کشیدن، چاقی، عدم کنترل قند خون و ابتلای طولانی مدت به دیابت، خطر ابتلا به اختلال نعوظ در افراد مبتلا به دیابت را افزایش می دهد.
فشار خون بالا: مردان مبتلا به فشار خون بالا با احتمال بیشتری به اختلال در نعوظ مبتلا می شوند. فشار خون بالا می تواند با تصلب شرایین و یا پایین آوردن اکسید نیتریک شریان ها آلت تناسلی، منجر به اختلال در عملکرد نعوظ شوند.
بیماری های قلبی عروقی: شایع ترین علت بیماری های قلبی عروقی در ایالات متحده تصلب شرایین، تنگی و سخت شدن شریان ها است. این بیماری جریان خون را کاهش می دهد. آترواسکلروز (یک نوع بیماری عروق است) معمولا شریان های سراسر بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. فشار خون بالا، کلسترول خون بالا، سیگار کشیدن و دیابت این بیماری را تشدید می کند. سخت شدن شریان ها آلت تناسلی و لگن، میزان جریان خون آلت تناسلی مردانه را کم می کند. یک ارتباط نزدیک بین شدت آترواسکلروز در عروق کرونر و اختلال در نعوظ وجود دارد. برای مثال، مردان مبتلا به آترواسکلروز شدید عروق کرونر (سخت شدن سرخرگ ها در قلب) اختلال نعوظ بیشتری را نسبت به مردان سالم یا مردانی که به نوع خفیف تصلب شراین مبتلا هستند تجربه می کنند.
سیگار کشیدن: سیگار کشیدن آترواسکلروز را تشدید می کند و می توانید وازواسپاسم (اسپاسم شریان) ایجاد کند. در نتیجه خطر ابتلا به اختلال در نعوظ را افزایش می دهد.
آسیب به عصب یا طناب نخاعی: آسیب به نخاع و اعصاب لگن می توانید باعث اختلال در نعوظ شود. آسیب عصبی می تواند به علت بیماری، ضربه و یا اعمال جراحی ایجاد شود. به عنوان مثال آسیب های ایجاد شده بر اثر تصادف خودرو، آسیب به اعصاب لگنی از عمل جراحی بر روی پروستات (سرطان پروستات)، برخی از جراحی های سرطان روده، تابش پرتو به پروستات، جراحی انجام شده برای درمان بزرگ شدن خوش خیم پروستات، بیماری MS و دیابت طولانی مدت همگی باعث اختلال نعوظ می شوند.
سوء مصرف مواد: ماری جوانا، هروئین، کوکائین، متآمفتامین، کریستال، و دیگر مواد مخدر و الکل به اختلال در نعوظ کمک می کنند. اعتیاد به الکل، علاوه بر ایجاد آسیب های عصبی، می تواند به آتروفی (کوچک شدن) بیضه ها و پایین آمدن سطح تستوسترون منجر شود.
میزان کم تستوسترون: تستوسترون (هورمون جنسی اولیه در مردان) نه تنها برای میل جنسی (لیبیدو) لازم است بلکه برای حفظ سطح اکسید نیتریک در آلت تناسلی لازم است. بنابراین، مردان مبتلا به هیپوگنادیسم (کاهش تستوسترون) می توانند میل جنسی کم و اختلال در نعوظ را تجربه کنند.
داروها: عوارض جانبی بسیاری از داروها رایج، اختلال نعوظ است. داروهایی که می توانند باعث اختلال در نعوظ شوند داروهایی درمان فشار خون بالا، آنتی هیستامین ها، داروهای ضد افسردگی، آرام بخش ها و سرکوب کننده های اشتها می باشند. نمونه هایی از این داروها عبارتند از:
- پروپرانولول (ایندرال) و یا دیگر مسدود کننده های بتا
- هیدروکلروتیازید
- دیگوکسین
- آمی تریپتیلین
- فاموتیدین
- سایمتیدین
- متوکلوپرامید
- ایندومتاسین
- لیتیوم
- وراپامیل
- فنی توئین
- ژمفیبروزیل
- آمفتامین
- دگزامفتامین
- فنترمین
افسردگی و اضطراب: عوامل روانشناختی ممکن است مسئول اختلال نعوظ باشند. این عوامل عبارتند از:
- استرس
- اضطراب
- احساس گناه
- افسردگی
- عزت نفس پایین
- اختلال استرس پس از سانحه
- ترس از شکست جنسی (اضطراب عملکرد)
شایان ذکر است که بسیاری از داروهای مورد استفاده برای درمان افسردگی و سایر اختلالات روانپزشکی ممکن است اختلال در نعوظ و یا مشکلات انزال ایجاد کنند.
عوامل خطر در اختلال نعوظ
عوامل خطرساز رایج برای ED شامل موارد زیر است:
- سن بالا
- بیماری قلبی و عروقی
- فشار خون
- دیابت شیرین
- کلسترول بالا
- سیگار کشیدن
- استفاده تفریحی از مواد مخدر
- افسردگی یا سایر اختلالات روانی
- جراحی لگن، از جمله جراحی پروستات و جراحی کولورکتال
- استفاده از پرتودرمانی برای درمان سرطان های لگن، مانند سرطان پروستات و برخی از سرطانهای کولورکتال
- وارد آمدن ضربه به لگن (شکستگی لگن)، آلت تناسلی (شکستگی آلت تناسلی) و عضلات کف لگن
علائم و نشانه های اختلال در نعوظ
علائم و نشانه های اختلال نعوظ ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- نعوظ رخ می دهد، اما آلت تناسلی برای تکمیل رابطه جنسی به اندازه کافی سفت باقی نمی ماند.
- آلت تناسلی به اندازه کافی برای انجام دخول سفت نیست.
- در به دست آوردن نعوظ توانایی وجود ندارد.
- با وجود اختلال در نعوظ ارگاسم و انزال رخ می دهد.
چه داروهایی برای درمان اختلال نعوظ استفاده می شوند؟
داروها درمان اختلال نعوظ عبارتند از:
- مهار کننده فسفودی استراز نوع ۵ (PDE5) (سیلدنافیل [ویاگرا]، واردنافیل [لویترا]، تادالافیل [سیالیس])
- تزریق Intracavernosal (پاپاورین و فنتولامین)
- شیاف Intraurethral
- در افراد مبتلا به ED و کسانی که علائم هیپوگنادیسم را دارند درمان با تستوسترون استفاده می شود.
درمان اختلال نعوظ
در زیر گزینه های درمانی برای اختلال نعوظ ارائه شده است:
- مشورت با پزشک برای تغییر داروهای فعلی و انتخاب داروهایی که مشکلات عملکرد نعوظ ایجاد نمی کند.
- بهبود سبک زندگی (به عنوان مثال، ترک سیگار و ورزش کردن) ممکن است به بهبود علائم و یا جلوگیری از اختلال نعوظ و یا بدتر شدن آن کمک کند.
- استفاده از داروهایی مانند سیلدنافیل، واردنافیل و تادالافیل برای درمان ED
- قرار دادن دارو داخل مجرای ادرار (شیاف intraurethral)
- تزریق دارو به داخل corpora cavernosa (تزریق intracavernosal)
- استفاده از دستگاه وکیوم نعوظ
- پروتز آلت
- عمل جراحی بر روی عروق جهت بهبود جریان خون آلت تناسلی
- روان درمانی
تنظیم داروهایی که ممکن است باعث ایجاد یا تشدید اختلال نعوظ شوند
بسیاری از داروهای رایج برای درمان پرفشاری خون، افسردگی و کلسترول بالا می توانند به اختلال در نعوظ کمک کنند. به عنوان مثال داروهای بسیاری برای درمان فشار خون بالا وجود دارد. بتا بلاکرها، مسدود کننده های کانال کلسیم، دیورتیک ها (داروهای که باعث افزایش حجم ادرار می شوند)، مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (مهار کننده های ACE) و مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین (ARB ها) از جمله این داروها می باشند. این داروها ممکن است برای کنترل فشار خون به تنهایی یا در ترکیب با هم استفاده شوند. برخی از این داروها می توانند مشکلات نعوظ ایجاد کنند. به عنوان مثال، ایندرال (یک بتا بلاکر) و هیدروکلروتیازید (ادرار آور) می توانند باعث ایجاد اختلال در نعوظ شوند. از طرفی مسدود کننده های کانال کلسیم و مهار کننده های ACE عملکرد نعوظ را تحت تاثیر قرار می دهند. از سوی دیگر، سایر داروها (مانند مسدودکننده های گیرنده آنژیوتانسین [ARB] از جمله لوزارتان و والزارتان) در واقع به نعوظ کمک می کنند. بنابراین، در صورت امکان، و با مشورت پزشک ممکن است تغییر در دارویی که برای درمان بیماریتان استفاده می کنید یکی از درمان های مفید اختلال نعوظ باشد.
بهبود شیوه زندگی
ترک سیگار، ورزش منظم، از دست دادن وزن، محدود کردن مصرف بیش از حد الکل، کنترل فشار خون، و بهینه سازی سطح گلوکز خون در بیماران مبتلا به دیابت، نه تنها برای حفظ سلامتی مهم هستند بلکه از پیشرفت اختلال در نعوظ جلوگیری می کنند. اما هنوز مشخص نیست که آیا این تغییرات در شیوه زندگی می توانند اختلال نعوظ را معکوس کنند یا خیر. برخی مطالعات نشان می دهند مردانی که شیوه زندگی خود را تغییر می دهند، استفاده از دارو برایشان جهت درمان اختلال نعوظ موفقیت آمیز تر است.
درمان اختلال عملکرد نعوظ برای مردان مبتلا به بیماری های قلبی عروقی
اختلال نعوظ اغلب در نتیجه تصلب شرایین، در مردان مبتلا به بیماری های قلبی عروقی رخ می دهد. از طرفی فعالیت جنسی با افزایش فعالیت بدنی در برخی از مردان ممکن است خطر ابتلا به حمله قلبی (انفارکتوس میوکارد یا MI) را افزایش دهد. بنابراین، اگر فردی بیماری های قلبی عروقی مانند، آنژین یا حمله قلبی داشته باشد، درمان اختلال نعوظ برای داشتن فعالیت جنسی مهم است. درمان این افراد با استفاده از مهار کننده های فسفودی استراز نوع ۵ (PDE5) میسر می شود.
در حال حاضر هیچ روش درمانی قطعی برای درمان اختلال نعوظ وجود ندارد. با این حال، تعدادی از روش های درمانی موثر در دسترس هستند که اجازه می دهند فرد زمان نعوظش را بیشتر کند. بسته به علت اختلال نعوظ، برخی از انواع درمان ها می توانند موثرتر باشند. اگر چه اطلاعات محدودی در مورد تاثیر مستقیم تغییر شیوه ی زندگی وجود دارد اما متخصصان معتقدند که این درمان از پیشرفت بیماری جلوگیری می کند.
چه تحقیقاتی بر روی اختلال نعوظ انجام شده است؟
مطالعات کارآزمایی کوچکی و بسیاری در مورد درمان های ترکیبی اختلال نعوظ انجام شده است. تمام این تحقیقات نشان داده اند که ارزیابی کامل و مشاوره، ممکن است برای استفاده از درمان ترکیبی برای افراد خاص مبتلا به ED مفید باشد.
آگونیست های گیرنده ملانوکاروتین مجموعه ای جدید از داروهای در زمینه اختلال نعوظ است. آنها به جای سیستم عروق بر روی سیستم عصبی تاثیر می گذارند. عوارض جانبی اصلی این داروها شامل گرگرفتگی و تهوع است. این داروها در حال حاضر برای استفاده تجاری مورد تایید نیست.