نقش، منابع و علائم کمبود ویتامین B6 در بارداری

ویتامین B6، ویتامین محلول در آب است که در بیش از ۱۰۰ فرایند ضروری در بدن شما نقش دارد. این ویتامین برای تولید اسیدهای آمینه و سوخت و ساز درشت مغذی هایی مثل کربوهیدرات ها، پروتئین ها و چربی مورد استفاده قرار می گیرد. برای همین ویتامین B6 برای تقریبا همه عملکردهای بدن و سلامت آن، از تولید سلول های خون گرفته تا عملکرد مغز یک ویتامین حیاتی محسوب می شود. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت می خواهیم شما را با نقش، بهترین منابع، مصرف مکمل و علائم کمبود ویتامین B6 در بارداری آشنا کنیم.

بدن شما همچنین می تواند نیاسین (ویتامین B3) را از اسید آمینه تریپتوفان با استفاده از ویتامین B6 تولید کند. نه تنها ویتامین B6 بلکه کل گروه ویتامین های B کمپلکس که شامل ۸ ویتامین است در بارداری نقش مهمی دارند. بنابراین با حصول اطمینان از دریافت کافی ویتامین های گروه B از طریق یک رژیم غذایی متعادل، می توانید بارداری سالمی داشته و از سلامت جنینتان اطمینان حاصل کنید.

چرا به ویتامین B6 در بارداری نیاز داریم؟

ویتامین B6 برای عملکرد سالم مغز و سیستم عصبی بسیار مهم است. به این ترتیب نقش مهمی در رشد جنین شما ایفا می کند. به طور خاص، این ویتامین برای تولید میزان سالم و کافی سروتونین و نوراپی نفرین، انتقال دهنده های عصبی حیاتی، مورد استفاده قرار می گیرد.

ویتامین B6 در بارداری چه نقشی دارد؟

  • کودک برای رشد سالم مغز و سیستم عصبی خود به یک منبع ویتامین B6 نیاز دارد.
  • در برخی از موارد تهوع صبحگاهی مادر  توسط ویتامین B6 کمتر می شود.
  • برای کنترل سطح گلوکز خون در محدوده سالم این ویتامین کاربرد دارد.
  • B6 نقش مهمی در جلوگیری از مشکلات مختلف در نوزادان، از جمله اگزما و وزن کم هنگام تولد ایفا می کند.

برای بسیاری از زنان، اولین درمانی که برای کاهش تهوع و استفراغ توصیه می شود، مصرف مکمل B6 در اوایل بارداری است. B6 تا حد زیادی می تواند به کاهش این مسئله کمک کند.

چقدر ویتامین B6 در بارداری مورد نیاز است؟

اغلب زنان بزرگسال زیر ۵۰ سال باید ۱٫۳ میلی گرم از ویتامین B6 را در روز مصرف کنند. خانم های باردار باید روزانه حدود ۱٫۹ میلی گرم ویتامین B6 مصرف کنند. این در حالی است که زنان شیر ده باید کمی بیشتر، یعنی حدود ۲ میلی گرم ویتامین B6 در روز بخورند.

زنان باردار باید هشدارها و خطرات ناشی از مصرف بیش از حد ویتامین B6 را جدی بگیرند. این ویتامین در اکثر مولتی ویتامین ها و غذاهای مختلف غنی شده یافت می شود. پس مصرف بیش از حد آن امکان پذیر است. استفاده از این ویتامین کمی بیشتر از میزان توصیه شده، بی ضرر است. اما مصرف افراطی ویتامین B6 می تواند به آسیب عصبی، بی حسی، و بیماری های دیگر منجر شود.

منابع طبیعی غذایی غنی از ویتامین B6

بسیاری از غذاهای مختلف ویتامین B6 را به صورت طبیعی به ما ارائه می دهند. گندم سبوس دار و غلات دیگر، آجیل و دانه ها، میوه هایی مانند موز و یا پاپایا، ماهی و گوشت بدون چربی تماما منابع طبیعی ویتامین B6 هستند.

بسیاری از دانه ها و حبوبات به ویژه عدس، لوبیا، سویا غنی شده، و نخود از منابع طبیعی اصلی این ویتامین محسوب می شوند. به همین خاطر غذاهایی مانند عدسی یا خوراک لوبیا غنی از ویتامین B6 هستند.

حتی یک وعده از هر یک از این مواد غذایی بالا می تواند تا حد زیادی،  تجربه کمبود ویتامین B6 را کاهش دهد. غذاهای غنی شده مختلف، مانند نان یا غلات صبحانه، نیز می توانند مقدار قابل توجهی از ویتامین B6 را فراهم کنند.

۱۰ مورد از مواد غذایی که بیشترین ویتامین B6 را دارند

  • دانه آفتاب گردان (مقدار کمتری از این ویتامین در کنجد، کدو تنبل، کتان و تخمه کدو وجود دارد)
  • پسته (فندق، گردو، بادام زمینی و کاشو نیز حاوی این ویتامین هستند)
  • ماهی هایی مانند ماهی تن و ماهی قزل آلا وحشی
  • گوشت سفید مانند مرغ و بوقلمون
  • گوشت قرمز بدون چربی
  • میوه های خشک شده مانند آلو، کشمش و یا زردآلو
  • گوشت گاو لاغر
  • موز
  • آووکادو
  • اسفناج

چند میان وعده نیز وجود دارند که غنی از ویتامین B6 هستند. این میان وعده ها عبارتند از:

  • سیب زمینی شیرین پخته شده یک میان وعده خوب غنی از ویتامین B6 در بارداری است.
  • غلات صبحانه غنی شده به صورت خشک و یا با شیر نیز یک ایده عالی است.
  • میوه های خشک شده یک میان وعده غنی از B6 هستند. فقط باید دقت کنید که این میوه ها قند زیادی نیز دارند.
  • پسته یا فندق بو داده نیز در حد اعتدال خوب است.
  • دانه آفتابگردان می تواند به صورت طبیعی ویتامین B6 را به بدن تزریق کند.
  • آب سبزیجات طبیعی نیز این ویتامین را دارد. اما سعی کنید آب سبزیجات آماده استفاده نکنید. زیرا قند اضافی دارند.
  • آب آلو نیز برای همه خوب نیست اما خواص زیادی برای بدن دارد.
  • کنسرو نخود سبز برای تهیه فست فودها یک ایده معقول و منطقی است.
  • اگر به دنبال ماده ای غنی تر می گردید، از برنج قهوه ای استفاده کنید.

اکثر افراد می توانند ویتامین B6 مورد نیاز خود را از طریق مواد غذایی مصرفی تامین کنند. اما فراتر از آن، تقریبا در هر مولتی ویتامینی که برای دوران بارداری توصیه می شود، می توان ویتامین B6 را به همان اندازه که مورد نیاز است یافت.

دوز مورد نیاز ویتامین B6 در بارداری برای کاهش تهوع

همان طور که گفتیم این ویتامین برای کاهش حالت تهوع در اوایل بارداری بسیار مناسب است. اما هرگز از آن برای کاهش تهوع بدون تجویز پزشک استفاده نکنید. ممکن است منبع حالت تهوع شما چیز دیگری باشد. در این صورت مصرف ویتامین B6 تنها کار بدن شما را برای دفع بیشتر می کند.

معمولا پزشکان مصرف بین ۲۵ تا ۵۰ میلی گرم، سه بار در روز از این ویتامین را برای کاهش تهوع شدید توصیه می کنند. B6 در کل برای زنان باردار بی خطر است. اما با این وجود، باز هم باید طبق دستورالعمل های توصیه شده از این ماده استفاده کنید. به یاد داشته باشید، مصرف بیش از حد از B6 یا هر ویتامین دیگری می تواند عواقب وخیمی برای شما یا جنینتان در بر داشته باشد.

همان طور که گفتیم در کل مصرف ویتامین B6 در بارداری بی خطر و امن است. اما همیشه سعی کنید از مصرف مکمل های غیر ضروری پرهیز کنید و با یک رژیم غذایی متعادل، این ویتامین را به حد مورد نیاز بدنتان به دست آورید. مصرف یک رژیم غذایی سالم و یک ویتامین در دوران بارداری، می تواند نیاز روزانه شما را ۱۰۰ درصد تامین کند. به همین خاطر توصیه می شود که از خوردن زیاد غذاها و غلات صبحانه غنی شده مانند گندم اجتناب کنید.

نشانه هایی کمبود ویتامین B6 در بارداری

کمبود ویتامین B6 و یا مصرف ناکافی از این ماده می تواند به طرق مختلفی رو بدن تاثیر گذاشته و علائم متفاوتی داشته باشد. ضمن این که وجود این علائم در بدن می تواند دلایل دیگری از جمله مصرف بیش از حد الکل، مصرف غذاهای حاوی قند زیاد، و غذاهای مختلف پردازش شده داشته باشد. بیماری های خاص نیز می توانند به کمبود ویتامین B6 کمک کنند.

کمبود خفیف این ویتامین حتی در افرادی که سالم هستند، تقریبا شایع است. این کمبود خفیف به خصوص در بارداری که نیاز بدن به این ویتامین بیشتر می شود شایع تر است. اما کمبود شدید آن تقریبا نادر است. یکی از اساسی ترین علائم کمبود ویتامین B6، افسردگی و ایجاد بیماری های مختلف در دهان مانند التهاب زبان و زخم می باشد.

همانطور که کمبود شدید تر می شود، کم خونی نیز رخ می دهد. در نتیجه با توجه به اختلال در تولید سلول های خون، خستگی بر بدن غلبه کرده، و ممکن است علائم عصبی نیز تجربه شود.

علائم کمبود ویتامین B6 عبارتند از:

  • التهاب پوست، مفاصل و دستگاه گوارش
  • افسردگی و سایر علائم خلقی
  • کم خونی
  • انحطاط مغز و اعصاب
  • خستگی

اگر هر کدام از علائم کمبود ویتامین B6 در بارداری را دارید بهتر است با متخص زنان و زایمان مشورت کنید. هر چه زودتر بتوانید این کمبود را جبران کنید، تاثیر آن بر روی سلامت بدن خودتان و جنینتان کمتر می شود.  باردار شدن یک نعمت حقیقی است و مراقبت از سلامت مادر و نوزاد مهم ترین هدف در این دوران است.