ویتامین K نام خانواده ای از ترکیبات است که ساختار مشابه ای با هم دارند. ویتامین K3 یکی از اعضای این خانواده است که به عنوان منادیون نیز شناخته می شود. این ترکیب نوعی ویتامین K مصنوعی یا ساختگی است که تولید می شود و به شکل طبیعی وجود ندارد.
در این مقاله همه چیزهایی را که باید در مورد ویتامین K3 بدانید؛ از جمله فواید، کاربردها و عوارض جانبی احتمالی آن را توضیح می دهیم.
ویتامین K3 چیست؟
ویتامین K برای لخته شدن خون و سلامت استخوان ها بسیار ضروری می باشد. همچنین ممکن است از تجمع خطرناک کلسیم در بافت ها، اندام ها و رگ های خونی در افراد مبتلا به یا در معرض خطر ابتلا به بیماری های خاصی مانند بیماری های کلیوی، بیماری های قلبی و دیابت جلوگیری کند.
ویتامین K3 نوعی ویتامین K مصنوعی و ساختگی است که به طور طبیعی یافت نمی شود. این نوع ویتامین متفاوت از دو شکل دیگر ویتامین K یعنی ویتامین K1 که معروف به فیلوکینون است و ویتامین K2 که منوکینون نام دارد می باشد.
ویتامین K3 ممکن است در کبد به ویتامین K2 تبدیل شود. همچنین بدن بسیاری از حیوانات می تواند ویتامین K3 را به اشکال فعال ویتامین K تبدیل کند.
اگرچه نگرانی هایی در مورد ایمنی مکمل های حاوی ویتامین K3 وجود دارد اما این ویتامین معمولاً در خوراکی طیور و دام وجود دارد و برای تهیه غذای حیوانات اهلی و سگ و گربه نیز از آن استفاده می شود.
آیا ویتامین K3 برای بدن انسان مضر است؟
تحقیقات دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ میلادی نشان داده اند که ویتامین K3 برای بدن انسان مضر است. طبق نظریه ارائه شده توسط این مطالعات، ویتامین K3 به کبد آسیب می رساند و با از بین رفتن گلبول های قرمز خون حاوی اکسیژن ارتباط دارد.
به همین دلیل، فقط فرم های K1 و K2 از این ویتامین به عنوان مکمل غذایی در داروخانه ها به فروش می رسد. علیرغم تأثیرات مضر ویتامین K3 بر روی بدن انسان، مصرف آن در دوزهای استاندارد برای حیوانات یا حیوانات خانگی ضرری ندارد.
با این وجود، برخی از شرکت های تولید کننده غذای حیوانات این ویتامین را به محصول خود اضافه نمی کنند. در هر صورت، اشکال طبیعی ویتامین K یعنی K1 و K2، پتانسیل بسیاری کمی برای مسموم کردن بدن انسان دارند.
فواید ویتامین K3
با وجود این که مطالعات ثابت کرده اند که این ویتامین ممکن است برای بدن انسان مضر باشد؛ اما برخی معتقدند که ویتامین K3 فوایدی نیز برای ما دارد. در ادامه به برخی از این فواید اشاره می کنیم:
ممکن است خاصیت ضد سرطانی و ضد باکتریایی داشته باشد
ویتامین K3 در مطالعات آزمایشگاهی نشان داده است که با وجود اثرات مضر، دارای خاصیت ضد سرطانی و ضد التهابی است. یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که این ویتامین با فعال کردن یک کلاس خاص از پروتئین ها، سلول های سرطانی روده را از بین می برد.
همچنین تحقیقات نشان داده اند که این ویتامین باعث افزایش تولید گونه های اکسیژن فعال می شود. این ترکیبات مولکول هایی هستند که می توانند به سلول های سرطانی آسیب رسانده یا آنها را از بین ببرند.
علاوه بر این، برخی از تحقیقات آزمایشگاهی نیز نشان داده اند که ویتامین C و ویتامین K3 برای مهار رشد و کشتن سلول های سرطانی پستان و پروستات در بدن انسان با هم همکاری می کنند.
علاوه بر خاصیت ضد سرطانی، این ویتامین ممکن است اثرات ضد باکتریایی نیز بر روی بدن داشته باشد.
یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که ویتامین K3 با کاهش توانایی باکتری در تکثیر، رشد هلیکوباکتر پیلوری (یک نوع باکتری مضر است که در دستگاه گوارش رشد می کند) را مهار می کند.
اگرچه نتایج امیدوار کننده است، اما قبل از نتیجه گیری در مورد ایمنی یا تأثیر ویتامین K3 بر روی درمان سرطان یا سایر بیماری ها، تحقیقات بیشتری لازم است. از طرفی چون تحقیقات قبلی ثابت کرده اند که این ویتامین می تواند به بدن انسان آسیب برساند، همه تحقیقاتی که در آینده در این زمینه انجام می شوند باید این نکته را در نظر بگیرند.
بدن ما به چه مقدار ویتامین K احتیاج دارد؟
متخصصان آکادمی ملی علوم در آمریکا به زنان بالغ توصیه می کنند که هر روز ۹۰ میکروگرم ویتامین K مصرف کنند. طبق توصیه این پزشکان، مردان نیز به ۱۲۰ میکروگرم از این ویتامین در روز نیاز دارند.
از طرف دیگر، EFSA فقط ۷۰ میکروگرم از این ویتامین را برای بزرگسالان یا ۰٫۵ میکروگرم به ازای هر پوند وزن (۱ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن) در روز مجاز می داند.
این توصیه ها مبتنی بر حداقل مصرف ویتامین K برای جلوگیری از بروز علائمی مانند خونریزی و کبودی است. بنابراین برای تعیین مقدار ایده آل مصرف ویتامین K جهت بهینه سازی سلامت استخوان ها و جلوگیری از کلسیفیکاسیون عروقی، به تحقیقات بیشتری نیاز داریم.
از آنجا که ویتامین K در غذاهای متنوعی یافت می شود، بیشتر افراد می توانند از طریق رژیم غذایی خود به اندازه کافی این ویتامین را دریافت کنند.
منابع غذایی حاوی فرم های طبیعی ویتامین K
ویتامین K1 به طور طبیعی در سبزیجات دارای برگ سبز از جمله اسفناج ، کلم و کلم بروکلی و همچنین روغن های گیاهی مانند روغن سویا و کلزا وجود دارد. برخی از میوه ها مانند زغال اخته و انگور نیز حاوی این ویتامین هستند.
ویتامین K2 به طور عمده در غذاهای تخمیر شده مانند ترشی و ناتو موجود است. ناتو یک نوع خوراکی سنتی ژاپنی است که از سویا تخمیر شده تهیه می شود. در گوشت مرغ و محصولات تهیه شده با گوشت خوک نیز این ویتامین یافت می شود. این فرم از ویتامین کا توسط باکتری های موجود در دستگاه گوارش نیز تولید می شود.
منابع غنی از ویتامین K شامل موارد زیر هستند:
- ۳ اونس (۸۵ گرم) ناتو: حدود ۷۰۸٪ از نیاز روزانه بدن
- ۱/۲ فنجان (۱۸ گرم) کولارد: حدود ۴۴۲٪ از نیاز روزانه بدن
- ۱/۲ فنجان (۴۵ گرم) سبزی شلغم: حدود ۳۳۵٪ از نیاز روزانه بدن
- ۱ فنجان (۲۸ گرم) اسفناج: حدود ۱۲۱٪ از نیاز روزانه بدن
- ۱ فنجان (۲۱ گرم) کلم: حدود ۹۴٪ از نیاز روزانه بدن
- ۱/۲ فنجان (۴۴ گرم) کلم بروکلی: حدود ۹۲٪ از نیاز روزانه بدن
- ۱ قاشق غذاخوری (۱۴ میلی لیتر) روغن سویا: حدود ۲۱٪ از نیاز روزانه بدن
- فنجان ۳/۴ (۱۷۵ میلی لیتر) آب انار: حدود ۱۶٪ از نیاز روزانه بدن
- ۱/۲ فنجان (۷۰ گرم) زغال اخته: حدود ۱۲٪ از نیاز روزانه بدن
- ۳ اونس (۸۴ گرم) سینه مرغ: حدود ۱۱٪ از نیاز روزانه بدن
- ۱ فنجان (۳۵ گرم) کاهو: حدود ۱۲٪ از نیاز روزانه بدن
چقدر ویتامین k جذب بدن می شود؟
این موضوع که چقدر از ویتامین K موجود در این مواد جذب بدن می شود، به منبع تامین کننده آن بستگی دارد.
به عنوان مثال ویتامین K موجود در سبزیجاتی که دارای برگ سبز هستند کاملاً به اندام های سلولی گیاه که به نام کلروپلاست شناخته می شود محدود می شود. این موضوع باعث می شود که ویتامین k موجود در این منابع در مقایسه با ویتامین K موجود در روغن ها یا مکمل ها کمتر جذب بدن شود.
با این وجود، سبزیجاتی که دارای برگ سبز هستند، منبع غالب تامین ویتامین K برای بیشتر مردم جهان محسوب می شوند. توصیه ما این است که این سبزیجات را همراه با چربی هایی مانند روغن، آجیل یا آووکادو مصرف کنید. این کار جذب ویتامین از سبزیجات برگ دار و سبز را افزایش می دهد.
از آنجا که ویتامین K می تواند روی کارکرد داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین یا کومادین تاثیر بگذارد، حتما قبل از مصرف مکمل این ویتامین یا افزایش مصرف غذاهای سرشار از ویتامین K با پزشک خود صحبت کنید.
البته اگر از این داروها استفاده می کنید، لزومی ندارد که مصرف غذاهای سرشار از ویتامین K را محدود یا از آنها کاملاً پرهیز کنید. کافیست که یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید.
خلاصه ای از آنچه که در این مطلب خوانده اید
ویتامین K نقش مهمی در لخته شدن خون، سلامت استخوان ها و متعادل نگه داشتن کلسیم در خون دارد. از طرفی ویتامین K3 یک نوع ویتامین K مصنوعی است. در حالی که ویتامین های K1 و K2 به طور طبیعی در برخی از منابع یافت می شوند.
اگرچه مطالعات آزمایشگاهی نشان داده اند که ویتامین K3 خاصیت ضد سرطان و ضد باکتریایی دارد، اما برخی از یافته ها نیز اذعان داشته اند که این ویتامین برای بدن انسان مضر است. به همین دلیل، بر خلاف ویتامین های K1 و K2، ویتامین k3 به صورت مکمل فروخته نمی شود.
در هر صورت، اکثر افراد می توانند به راحتی و از طریق رژیم های غذایی سالم، به اندازه کافی ویتامین K دریافت کنند. بنابراین استفاده از مکمل این ویتامین معمولا غیر ضروری است.
منابع:
- Vitamin K: food composition and dietary intakes
- Dietary reference values for vitamin K
- Inhibitory Effects of Menadione on Helicobacter pylori Growth and Helicobacter pylori-Induced Inflammation via NF-κB Inhibition
- Entrainment of superoxide rhythm by menadione in HCT116 colon cancer cells
- Exposure of Cultured Astrocytes to Menadione Triggers Rapid Radical Formation, Glutathione Oxidation and Mrp1-Mediated Export of Glutathione Disulfide
- The role of cellular reactive oxygen species in cancer chemotherapy
- The production of reactive oxygen species enhanced with the reduction of menadione by active thioredoxin reductase
- Vitamin K3 (menadione) suppresses epithelial-mesenchymal-transition and Wnt signaling pathway in human colorectal cancer cells
- Anticancer activities of vitamin K3 analogues
- The combination of ascorbate and menadione causes cancer cell death by oxidative stress and replicative stress
- Vitamin K
- Vitamin K: Redox-modulation, prevention of mitochondrial dysfunction and anticancer effect
- Vitamin K: key vitamin in controlling vascular calcification in chronic kidney disease
- Vitamin K and Bone Metabolism: A Review of the Latest Evidence in Preclinical Studies