پاره شدن طحال یک موقعیت پزشکی اورژانسی است و وقتی ایجاد می شود که سطح روی طحال پاره می شود. طحال درست زیر قفسه سینه در سمت چپ قرار دارد. این عضو در درمان عفونت به بدن کمک می کند و سلول های قدیمی خون را از جریان خون خارج می کند.
پاره شدن طحال عموما ناشی از وارد آمدن یک ضربه شدید به شکم در طی حوادث ورزشی یا سوانح رانندگی رخ می دهد. اگر این وضعیت اورژانسی بدون درمان رها شود، می تواند موجب خونریزی داخلی شده و کشنده باشد. برخی از افراد مبتلا به این عارضه برای خارج کردن این اندام نیاز به جراحی اضطراری دارند. اما برخی با چند روز بستری شدن در بیمارستان درمان می شوند.
با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه شوید تا با نشانه ها، علل، عوارض، تشخیص و روش های درمان پاره شدن طحال بیشتر آشنا شوید.
علائم پاره شدن طحال
علائم و نشانه های پاره شدن طحال عبارتند از:
- درد شکم به خصوص در قسمت فوقانی سمت چپ
- حساسیت به لمس وقتی که قسمت فوقانی چپ شکم لمس می شود
- درد شانه چپ، به ویژه اگر کبودی یا بریدگی در قسمت چپ قفسه سینه وجود داشته باشد
- احساس سردرگمی
- سرگیجه
- سبکی سر
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
کشف پارگی طحال یک موقعیت اورژانسی است. بنابراین اگر بعد از وارد آمدن آسیب به شکم علائم بالا را احساس می کنید سریعا خود را به پزشک برسانید.
علل پاره شدن طحال
طحال ممکن است به دلایل زیر پاره شود:
- آسیب وارده به سمت چپ بدن. پاره شدن طحال به طور معمول توسط ضربه ای که به قسمت بالا و سمت چپ شکم یا قفسه سینه یا کمر وارد می شود رخ می دهد. این ضربات ممکن است در طی حوادث ورزشی و رانندگی رخ دهند. علائم پارگی طحال ممکن است به سرعت پس از آسیب های وارده به شکم یا در بعضی موارد، روزها یا حتی هفته ها پس از آسیب، به طور ناگهانی بروز پیدا کنند.
- بزرگ شدن طحال. همان طور که گفتیم یکی از کارکردهای طحال از بین بردن سلول های قدیمی خون در بدن است. وقتی که سلول های خونی در طحال تجمع پیدا می کنند، ممکن است طحال بیش از حد بزرگ شود. بزرگ شدن طحال ممکن است ناشی از مشکلات زمینه ای مختلف مانند مونونوکلئوز و سایر عفونت ها، بیماری های کبدی و سرطان های خون نیز باشد.
عوارض جانبی
پاره شدن طحال می تواند به خونریزی کشنده شکمی منجر شود.
روش های جلوگیری
اگر پزشک تشخیص دهد که طحال شما بزرگ شده است، باید از انجام فعالیت هایی که موجب پارگی طحال می شوند اجتناب کنید. در مورد این فعالیت ها حتما از پزشک سوال کنید. به عنوان مثال، از افراد مبتلا به مونونوکلئوز (عفونت ویروسی که می تواند سبب افزایش اندازه طحال شود) ممکن است خواسته شود که از انجام ورزش های تماس، بلند کردن اجسام سنگین و فعالیت های دیگر که باعث افزایش خطر ابتلا به پارگی طحال می شوند، به مدت چند هفته اجتناب کنند. حفاظت از طحال در برابر ضربه نیز می تواند راه دیگری برای پیشگیری از پاره شدن طحال باشد.
روش های تشخیص
تست ها و روش های مورد استفاده برای تشخیص پاره شدن طحال شامل موارد زیر هستند:
معاینه فیزیگی: پزشک ابتدا دست ها خود را روی قسمت بالا سمت چپ شکم قرار داده و برای بررسی اندازه طحال به این ناحیه فشار وارد می کند. در طی این آزمایش حساسیت به لمس که یکی از علائم پاره شدن طحال است نیز کشف می شود.
آزمایش خون: پزشک از آزمایش خون برای ارزیابی عواملی مانند تعداد پلاکت و چگونگی لخته شدن خون استفاده خواهد کرد.
بررسی وجود خون در حفره شکمی: برای انجام این کار، پزشک ممکن است از آزمایش اولتراسوند استفاده کند. یا ممکن است از یک سوزن برای جمع آوری نمونه از مایع شکمی بهره ببرد. اگر نمونه خون نشان دهد که در حفره شکمی خون وجود دارد، ممکن است نیاز به درمان های اضطراری وجود داشته باشد.
آزمایشات تصویربرداری از شکم: اگر تشخیص این پارگی برای پزشک امکان پذیر نباشد، ممکن است سی تی اسکن شکم یا تست های تصویربرداری دیگر را جهت شناسایی یا رد کردن علل احتمالی علائم بیمار تجویز کند.
درمان پارگی طحال
درمان پارگی طحال به شدت بیماری شما بستگی دارد. برخی از افراد مبتلا به پارگی این اندام نیاز به جراحی فوری دارند. اما برخی با استراحت و گذشت زمان بهبود می یابند.
بستری شدن در طی بهبود طحال
بسیاری از آسیب های جزئی و بسیاری از ضایعات متوسط مشاهده شده روی طحال می توانند بدون جراحی درمان شوند. برای این کار بیمار احتمالا در بیمارستان بستری خواهد شد تا در طی دوره درمان زیر نظر پزشک بوده و در صورت لزوم مراقبت های غیر جراحی مانند انتقال خون برای او انجام شود. ضمن این که در طی این دوره اسکن های متوالی و منظمی انجام می شود تا وضعیت بهبودی طحال بررسی شود. در طی این اسکن ها مشخص می شود که آیا بیمار نیاز به جراحی دارد یا خیر.
[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]
پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:
چه چیزی باعث بزرگ شدن طحال می شود؟
خواص جعفری و ارزش غذایی این سبزی
[/quote]
جراحی ترمیمی یا برداشتن طحال
جراحی هایی که به منظور درمان پاره شدن طحال انجام می شوند شامل موارد زیر هستند:
ترمیم طحال: جراح ممکن است بتواند پارگی طحال را با بخیه یا تکنیک های دیگر تعمیر کند.
برداشتن طحال (splenectomy): با این روش، جراح طحال را به طور کامل از بدن خارج می کند. مهمترین عارضه ای که ممکن است در نتیجه برداشتن طحال در طول زندگی بیمار رخ دهد عبارت است از:
- افزایش خطر ابتلا به عفونت های جدی مانند سپسیس
خطر ابتلا به سپسیس در کودکان و نوجوانان بیشتر است. پزشک ممکن است راه هایی را برای کاهش خطر ابتلا به عفونت تجویز کند. به عنوان مثال روش هایی مانند واکسیناسیون در برابر پنومونی و آنفلوآنزا راه خوبی برای جلوگیری از ایجاد عوارض است.
حذف بخشی از طحال: اگر طحال به گونه ای پاره شده باشد که بتوان فقط بخشی از آن را برداشت، جراح ممکن است اسپلنکتومی جزئی را انجام دهد. این روش برای جلوگیری از افزایش خطر ابتلا به عفونت ناشی از برداشتن کامل طحال استفاده می شود.
این روش های جراحی معمولا از طریق ایجاد چندین برش کوچک روی شکم (جراحی لاپاروسکوپی) انجام می شوند. بعد از ایجاد این برش ها ابزار جراحی ویژه و دوربین کوچکی که حاوی نور است وارد بدن می شوند. این دوربین تصاویری را روی مانیتوری که رو به رو پزشک است پخش می کند. جراح برای هدایت ابزار جراحی از این تصاویر استفاده می کند. در شرایط خاص، جراح ممکن است از یک برش جراحی بزرگ برای دسترسی به طحال استفاده کند.
معمولا عمل های جراحی که روی شکم انجام می شوند به طور کلی ایمن هستند. اما هر جراحی دارای خطراتی مانند خونریزی، لخته شدن خون، عفونت و پنومونی است.