دستور تهیه و خواص چای رزماری برای بدن

رزماری علاوه بر کاربردهایی که در طب سنتی و طب آیورودا دارد، دارای سابقه ای طولانی در آشپزی است. بسیاری از آشپزهای معروف جهان برای طعم دار کردن گوشت و ماهی از رزماری استفاده می کنند. بوته گیاه رزماری (Rosmarinus officinalis) بومی آمریکای جنوبی و منطقه مدیترانه است. این گیاه بخشی از خانواده گیاهان Lamiaceae محسوب شده و با نعنا، پونه کوهی، بادرنجبویه و ریحان نسبت فامیلی دارد. بسیاری از افراد به دلیل عطر، طعم، بو و خواص از این گیاه نوشیدنی به نام چای رزماری تهیه کرده و به صورت روزانه از آن استفاده می کنند.

در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت علاوه بر معرفی خواص چای رزماری در مورد نحوه تهیه آن و تداخلات دارویی که دارد با شما صحبت می کنیم.

خواص چای رزماری

چای رزماری سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدانی، ضد میکروبی و ضد التهابی است

آنتی اکسیدان ها ترکیباتی هستند که از بدن در برابر آسیب اکسیداتیو و التهاب محافظت می کنند. همانطور که می دانید التهاب می تواند منجر به بیماری های مزمنی مانند سرطان، بیماری های قلبی و دیابت نوع ۲ شود.

این ترکیبات را می توان در انواع مواد غذایی گیاهی مانند میوه، سبزیجات و گیاهانی مانند رزماری یافت. چای رزماری نیز حاوی ترکیباتی است که ممکن است خاصیت ضد التهابی و ضد میکروبی بر روی بدن داشته باشند.

فعالیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی رزماری تا حد زیادی به ترکیبات پلی فنلی درون آن مانند اسید رزماریک و اسید کارنوزیک نسبت داده می شود. در صنایع غذایی از اسید رزماریک به دلیل قابلیت آنتی اکسیدانی زیاد، اغلب به عنوان ماده نگهدارنده طبیعی برای افزایش ماندگاری مواد غذایی فسادپذیر استفاده می شود.

ترکیبات موجود در چای رزماری دارای خاصیت ضد میکروبی بوده و ممکن است به مبارزه با عفونت ها کمک کنند. برگ های رزماری به دلیل اثرات ضد باکتریایی و بهبود دهنده زخم در طب سنتی زیاد مورد استفاده قرار می گیرند.

مطالعات اثرات اسید رزماریک و اسید کارنوزیک را بر روی سرطان نیز بررسی کرده اند. محققان پس از انجام این تحقیقات دریافتند که این دو اسید ممکن است خاصیت ضد توموری داشته و حتی رشد لوسمی و سلول های سرطانی پستان و پروستات را کند کنند.

ممکن است به کاهش قند خون کمک کند

اگر قند خون بالا را به مدت طولانی درمان نکنید ممکن است به چشم، قلب، کلیه ها و سیستم عصبی آسیب برسد. بنابراین بسیار مهم است که افراد مبتلا به دیابت قند خون خود را به درستی مدیریت کنند.

مطالعات نشان داده اند که ترکیبات موجود در چای رزماری ممکن است قند خون را کاهش دهد. به همین دلیل محققان اعلام کرده اند که استفاده از این چای ممکن است تاثیر زیادی بر روی کنترل قند خون در مبتلایان به دیابت داشته باشد.

اگرچه مطالعه اختصاصی در این زمینه انجام نشده؛ اما تست های آزمایشگاهی و حیوانی نشان داده اند که اسید کارنوزیک و اسید رزماریک اثراتی شبیه به انسولین بر روی قند خون دارند.

برخی از مطالعات حتی نشان داده اند که این ترکیبات می توانند باعث افزایش جذب گلوکز توسط سلول های عضلانی و کاهش قند خون شوند.

ممکن است روحیه را بهبود داده و حافظه را قوی کند

تجربه استرس و اضطراب آن هم هر از چند گاهی تجربه معمول و رایجی است. اگرچه در مورد تاثیر رزماری بر روی استرس و اضطراب مطالعات اختصاصی انجام نشده است؛ اما شواهد نشان می دهند که نوشیدن و استنشاق ترکیبات موجود در چای رزماری ممکن است به تقویت روحیه و بهبود حافظه کمک کند.

یک مطالعه نشان داد که مصرف ۵۰۰ میلی گرم عصاره خوراکی رزماری دو بار در روز به مدت ۱ ماه به طور قابل توجهی سطح اضطراب را کاهش داده و در مقایسه با دارونما بیشتر باعث بهبود حافظه و کیفیت خواب در بین دانشجویان می شود.

یک مطالعه ۲ ماهه دیگر که بر روی ۶۶ کارگر بخش صنعتی انجام شد خاطر نشان کرد افرادی که روزانه ۲ قاشق چای خوری (۴ گرم) رزماری را در ۲/۳ فنجان (۱۵۰ میلی لیتر آب) دم کرده و نوشیده اند؛ در مقایسه با کسانی که نوشیدنی خاصی مصرف نکرده اند؛ در کار خود کمتر دچار سوختگی و حادثه می شوند.

در حقیقت به نظر می رسد که بو کردن رزماری برای تقویت حافظه مفید است. یک مطالعه که بر روی ۲۰ بزرگسال جوان و سالم انجام شد نشان داد که استنشاق رایحه رزماری به مدت ۴ الی ۱۰ دقیقه قبل از آزمایش ذهنی باعث افزایش عملکرد و بهبود خلق و خوی می شود.

از این گذشته یک مطالعه که بر روی ۲۰ بزرگسال سالم انجام شد نیز نشان داد که استنشاق روغن رزماری باعث تحریک فعالیت مغز و بهبود خلق و خو می شود. سطح فعالیت شرکت کنندگان، فشار خون، ضربان قلب و میزان تنفس آنها پس از استنشاق روغن افزایش یافت.

عصاره رزماری با ایجاد تعادل در باکتری های روده و کاهش التهاب در هیپوکامپ (بخشی از مغز است که با احساسات، یادگیری و خاطرات ارتباط دارد) ممکن است خلق و خوی را بهبود بخشد.

چای رزماری موجب تقویت مغز می شود

برخی از آزمایشات نشان داده اند که ترکیبات موجود در چای رزماری ممکن است با جلوگیری از مرگ سلول های مغزی، از سلامت مغز پشتیبانی کنند. تحقیقات حیوانی نشان داده اند که رزماری حتی می تواند باعث شود بدن بعد از ابتلا به بیماری هایی مانند سکته مغزی که می توانند منجر به آسیب مغزی شوند، بهتر ریکاوری شود.

مطالعات دیگر حاکی از آن هستند که رزماری ممکن است از اثرات منفی پیری بر روی مغز جلوگیری کند. این گیاه حتی می تواند اثر محافظت کننده از بدن در برابر بیماری های عصبی مانند آلزایمر داشته باشند.

ممکن است از قدرت بینایی و سلامت چشم محافظت کند

در حالی که مطالعات کمی در مورد ارتباط بین مصرف چای رزماری و سلامت چشم وجود دارد اما شواهد نشان می دهند که ترکیبات خاصی در این چای وجود دارد که ممکن است به نفع چشم باشند.

مطالعات حیوانی نشان داده اند که اضافه کردن عصاره رزماری به سایر درمان های خوراکی می تواند پیشرفت بیماری های چشمی مرتبط با سن (AREDs) را کند کند.

در یک مطالعه تاثیر افزودن عصاره رزماری به درمان های معمول مانند اکسید روی و سایر ترکیبات آنتی اکسیدانی بر روی AREDs بررسی شد. محققان دریافتند که این کار باعث کندی دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD) می شود. مطالعات دیگر انجام شده بر روی حیوانات نیز نشان می دهند که اسید رزماریک موجود در رزماری در بروز آب مروارید تاخیر ایجاد می کند.

به خاطر داشته باشید که بیشتر مطالعات انجام شده در مورد تاثیر رزماری بر روی سلامت چشم از عصاره های غلیظ این گیاه استفاده کرده اند. بنابراین تعیین اینکه چای رزماری می تواند چه تاثیری بر روی سلامت چشم و جلوگیری از ایجاد بیماری های موثر بر روی این عضو بدن داشته باشد و این که چه مقدار باید از این چای استفاده کرد؛ دشوار است.

سایر خواص و کاربردهای چای رزماری

رزماری فواید دیگری نیز برای بدن ما دارد. از دیگر مزایای احتمالی ترکیبات موجود در چای رزماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ممکن است از سلامت قلب پشتیبانی کند. یک مطالعه حیوانی نشان داد که مصرف عصاره رزماری خطر نارسایی قلبی ناشی از حمله قلبی را کاهش می دهد.
ممکن است باعث بهبود هضم غذا شود. عصاره این گیاه گاهی برای درمان سوء هاضمه استفاده می شود. اما تحقیقات موجود در این زمینه هنوز کم است. با این حال تصور می شود که رزماری با ایجاد تعادل سالم در بین باکتری های روده و کاهش التهاب از هضم غذا پشتیبانی می کند.
ممکن است باعث کاهش وزن شود. یک مطالعه حیوانی خاطر نشان کرد که رزماری از افزایش وزن در موش ها، حتی در بین آنهایی که رژیم غذایی پرچرب دارند؛ جلوگیری می کند.
ممکن است باعث رشد مو شود. برخی ادعا می کنند که استفاده از چای رزماری برای شستشوی موها باعث رشد مو می شود. اما تحقیقات کمی در این زمینه وجود دارد. برخی مطالعات حاکی از آن هستند که استفاده از روغن یا عصاره رزماری می تواند ریزش مو را کاهش دهد؛ به شرطی که آن را روی پوست سر بمالید.

اگرچه این مزایا امیدوارکننده به نظر می رسند اما تحقیقات بیشتری برای تایید آنها لازم است. به خصوص برای تعیین اینکه نوشیدن چای رزماری چه فوایدی برای بدن ما دارد.

تداخلات دارویی

مانند بسیاری از گیاهان دیگر، برخی از افراد ممکن است به دلیل استفاده از داروهای خاص مجاز به مصرف رزماری نباشند. برخی از داروهایی که با چای رزماری بیش از حد تداخل دارند عبارتند از:

ضد انعقادها که برای رقیق شدن خون استفاده می شوند.
مهارکننده های ACE که برای درمان فشار خون بالا استفاده می شوند.
دیورتیک ها که به بدن کمک می کنند با افزایش دفع ادرار از شر مایعات اضافی خلاص شود.
لیتیوم که برای درمان افسردگی مانیک و سایر اختلالات روانی استفاده می شود.

رزماری می تواند اثرات مشابه با این داروها داشته باشد. مثلا موجب افزایش ادرار شود؛ در توانایی بدن برای لخته شدن خون تداخل ایجاد کند و فشار خون را پایین بیاورد. اگر لیتیوم را همزمان با چای رزماری مصرف کنید؛ اثرات دیورتیک این گیاه می تواند منجر به تجمع سمی لیتیوم در بدن شود.

اگر هر کدام از این داروها یا داروهای دیگری که اهداف مشابه ای دارند را به صورت روتین استفاده می کنید؛ بهتر است قبل از افزودن چای رزماری به رژیم غذایی خود با پزشک مشورت کنید.

طرز تهیه چای رزماری

تهیه چای رزماری در خانه بسیار آسان است و فقط به دو ماده نیاز دارد؛ آب و رزماری. برای تهیه چای رزماری طبق دستور زیر عمل کنید:

۱۰ اونس (۲۹۵ میلی لیتر) آب را به جوش بیاورید.
۱ قاشق چای خوری برگ خشک رزماری را به آب داغ اضافه کنید.
بین ۵ تا ۱۰ دقیقه این ترکیب را روی حرارت ملایم بجوشانید.
سپس چای را درون یک لیوان بریزید و از خوردن آن لذت ببرید. در صورت تمایل می توانید از شیرین کننده هایی مانند شکر، عسل یا شربت آگاو نیز برای شیرین کردن چای استفاده کنید.

خلاصه

چای رزماری خواص زیادی برای بدن دارد. نوشیدن این چای یا حتی استنشاق رایحه آن ممکن است برای سلامت مغز و چشم مفید باشد. همچنین به جلوگیری از آسیب اکسیداتیو که منجر به بیماری های مزمن می شود، کمک می کند. با این حال باید از تداخلات این گیاه با داروهای خاص آگاهی داشته باشید. این چای را می توان با استفاده از دو ماده آب و برگ رزماری به راحتی در خانه تهیه کرد.

توجه داشته باشید که در انجام بسیاری از مطالعاتی که در بالا مورد بحث قرار گرفتند، از عصاره رزماری استفاده شده است. بنابراین به سختی می توان گفت که استفاده از چای رزماری می تواند دقیقا همین نتایج را به همراه داشته باشد.