تپش قلب به احساسی گفته می شود که ضرب و تکان قلب بیش از حد یا سریع تر از حد طبیعی باشد. در این حالت ممکن است ضربان قلب در سینه، گلو، یا گردن در طول فعالیت جسمی، احساس شود. در شرایط حاد، در زمانی که فرد در حال نشستن و یا دراز کشیدن هم هست، این احساس را دارد.
احساسات قوی، فعالیت بدنی، برخی از داروها، کافئین، الکل، نیکوتین، و یا مواد مخدر ممکن است تپش قلب ایجاد کند. بیماری هایی مانند بیماری تیروئید، قند خون پایین، کم خونی و فشار خون پایین نیز ممکن است منجر به تپش قلب شوند. تپش قلب ممکن است یک علامت و نشانه آریتمی، ضربان قلب نامنظم، و یا دیگر بیماری قلبی مانند حمله قلبی، نارسایی قلبی، بیماری های دریچه قلب یا کاردیومیوپاتی باشد.
اگر چه تپش قلب بسیار معمول است و معمولا بی ضرر می باشد، اما زمانی که اتفاق می افتد می تواند ترسناک باشد و ممکن است موجب ایجاد اضطراب شود. تپش قلب اکثرا خود به خود از بین می رود. برای جلوگیری از تپش قلب، می توانید از چیزهایی که آغاز کننده آن است، مانند استرس، الکل، یا کافئین اجتناب کنید. همچنین ممکن است تپش قلب با درمان بیماری های که علت ایجاد آن هستند، درمان شود.
ضربان قلب نرمال در حال استراحت برای بزرگسالان حدودا بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در یک دقیقه است.
به طور کلی، پایین آمدن ضربان قلب در حالت استراحت به معنی آن است که عملکرد قلب کارآمد تر و آمادگی جسمانی قلبی عروقی بهتر است. به عنوان مثال، یک ورزشکار آموزش دیده ممکن است ضربان قلب نرمالش در حالت استراحت نزدیک به ۴۰ ضربه در دقیقه باشد.
برای اندازه گیری ضربان قلب، می توانید نبض خود را چک کنید. برای این کار، انگشت سوم را بر روی گردن و نزدیک به نای قرار دهید. برای بررسی نبض از طریق مچ دست، دو انگشت شست و سوم خود را بین استخوان و تاندون قرار دهید. زمانی که نبض خود را احساس کردید، آن را در ۱۵ ثانیه بشمارید. سپس برای اندازه گیری دقیقه ای، این عدد را در عدد ۴ ضرب کنید.
اگر ضربان قلب در زمان استراحت به طور مداوم بالای ۱۰۰ ضربه در دقیقه (تاکی کاردی) باشد و یا اگر ضربان قلب یک فرد عادی در حال استراحت زیر ۶۰ ضربه در دقیقه (برادی کاردی) بود، حتما به پزشک مراجعه کنید. به خصوص اگر علائم و نشانه های دیگری مانند غش، سرگیجه و تنگی نفس با این حالت ها همراه باشد.
علل تپش قلب
دلایل احتمالی مربوط به تپش قلب عبارتند از:
- ورزش شدید
- کافئین
- نیکوتین ناشی از استعمال دخانیات مانند سیگار
- فشار و استرس
- اضطراب
- ترس
- وحشت
- کم شدن آب بدن
- تغییرات هورمونی در حالات خاص از جمله بارداری
- اختلالات الکترولیتی
- قند خون پایین
- کم خونی
- پرکاری تیروئید
- سطوح پایین اکسیژن یا بالای دی اکسید کربن در خون
- از دست دادن خون
- شوکه شدن
- تب
- مصرف داروهای (OTC) از جمله داروهای سرماخوردگی و سرفه، مکمل های گیاهی و مکمل های غذایی
- مصرف داروها از جمله مسدود کننده های بتا، اسپری آسم و ضد احتقان ها
- مصرف مواد مخدر، مانند آمفتامین و کوکائین
- بیماری های قلبی
- آریتمی، یا ریتم غیر طبیعی قلبی
- دریچه غیر طبیعی قلب
- سیگار کشیدن
اغلب تپش های قلب بی ضرر هستند، اما می توانند نشان دهنده بیماری های مختلفی مانند موارد زیر باشند:
- آریتمی
- بیماری قلبی
- بالا بودن عوامل خطر ابتلا به بیماری های قلبی
- دریچه قلب معیوب
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر شما تپش قلب را همراه با بیماری قلبی تشخیص داده شده دارید و یا اگر تپش قلب با سایر علائم زیر رخ دهد، باید به پزشک مراجعه کنید:
- سرگیجه
- سبکی سر
- غش
- از دست دادن هوشیاری
- گیجی
- مشکلات تنفسی
- تعرق مفرط
- درد، فشار و یا احساس تنگی در سینه
- درد در دست ها، گردن، قفسه سینه، فک، یا قسمت فوقانی کمر
- نبض در حال استراحت بیش از ۱۰۰ ضربه در دقیقه باشد.
- ضعف
این نشانه ها می تواند نشانه یک بیماری جدی تر باشد.
تشخیص دلایل تپش قلب
تشخیص علت این عارضه می تواند بسیار دشوار باشد. به خصوص اگر تپش قلب در حالی که در مطب دکتر هستید، رخ ندهد. معاینه کامل فیزیکی برای شناسایی علت مفید است. علاوه بر معاینه فیزیکی باید موارد زیر نیز در نظر گرفته شود:
- میزان فعالیت های بدنی
- سطح استرس
- داروهای مورد استفاده
- داروهای OTC و مصرف مکمل ها
- شرایط سلامتی
تست های زیر برای کمک به رد کردن بیماری های خاص و یا مشکلات قلبی استفاده می شود:
- آزمایش خون
- آزمایش ادرار
- تست استرس
- ضبط ضربان قلب به مدت ۲۴ ساعت با استفاده از دستگاهی به نام مانیتور هولتر
- سونوگرافی از قلب، یا اکوکاردیوگرافی
- نوار الکتروکاردیوگرام
- عکس اشعه X از قفسه سینه
- آزمایش الکتروفیزیولوژی برای بررسی عملکرد الکتریکی قلب
- آنژیوگرافی عروق کرونر برای بررسی چگونگی ورود جریان خون به قلب
درمان تپش قلب
درمان این عارضه بستگی به علت ایجاد آن دارد. اگر تپش به علت بیماری زمینه ای باشد باید آن بیماری درمان شود. اما متاسفانه اکثر مواقع علت دقیق این عارضه مشخص نمی شود و درمان قطعی برای آن وجود ندارد.
اگر تپش قلب به دلیل انتخاب شیوه غلط زندگی مانند سیگار کشیدن و یا مصرف بیش از حد کافئین باشد، کاهش یا از بین بردن آن دسته از عوامل، ممکن است برای درمان مفید باشد. اگر تصور می کنید داروی خاصی موجب ایجاد تپش می شود، از پزشک خود برای داروها و درمان های جایگزین سوال کنید.
جلوگیری از تپش قلب
مراحل و اقدامات زیر می تواند در پیشگیری از ایجاد تپش به شما کمک کند:
- سعی کنید محرکی که باعث ایجاد بیماری می شود را شناسایی کرده و از آن اجتناب کنید. برای پیدا کردن این محرک به فعالیت بدنی و غذا و داروهایی که می خورید بیشتر توجه کنید.
- اگر تپشتان شما را مضطرب می کند از تکنیک ها تمدد اعصاب، تنفس عمیق، یوگا، و یا تای چی استفاده کنید.
- مصرف کافئین را محدود کرده و یا آن را متوقف کنید.
- سیگار نکشید و یا از فرآورده های تنباکو استفاده نکنید.
- اگر دارو محرک شماست از پزشک در مورد جایگزین داروها سوال کنید.
- به طور منظم ورزش کنید.
- از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید.
- سعی کنید سطح فشار و کلسترول خون خود را تحت کنترل داشته باشید.