زغال چوب فعال، که به عنوان کربن فعال نیز شناخته می شود، کاربردهای زیادی دارد. جالب توجه این است، که برخی از کاربردهای زغال چوب فعال به جنگ جهانی اول باز می گردد. در آن دوره از این ماده برای تهیه ماسک و محافظت از سربازان در برابر قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی استفاده می شد. در آن زمان برای فیلتر کردن آب نیز از زغال چوب استفاده می کردند.
زغال چوب فعال یک نوع کربن است. این ماده معمولا از زغال چوب حاصل می شود که از طریق گرما و قرار گرفتن در معرض بخار و مواد شیمیایی خاص، منافذ کوچک و کم حجمی به منظور افزایش سطح موجود برای جذب یا واکنش های شیمیایی فعال، تولید می شود. فرایند شیمیایی جذب به معنای واکنش شیمیایی است که عناصر را به یک سطح متصل می کند. این یک ویژگی منحصر به فرد در زغال چوب فعال است.
زغال چوب فعال یک محصول طبیعی نیست و این همان زغال چوبی است که شما در منقل کباب خود دارید. استفاده های پزشکی و کاربردهای دیگری نیز برای زغال چوب فعال کشف شده است.
انواع مختلفی از زغال چوب فعال در بازار وجود دارد، اما محصولات ساخته شده از پوسته نارگیل، چوب یا سایر منابع طبیعی برای استفاده بهتر هستند. مخصوصا هنگامی که قصد دارید از آن برای مصارف داخلی استفاده کنید. این ماده حتی در چندین فرم مختلف من جمله پودر، مایع و کپسول در دسترس است.
شما می توانید از کاربردهای زغال چوب فعال برای بهبود سلامت و ظاهر خود استفاده کنید، اما باید شیوه ای مناسب استفاده از این ماده را بدانید. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت به معرفی کاربردهای زغال چوب فعال خواهیم پرداخت.
کاربردهای زغال چوب فعال
درمان آکنه
مسدود شدن منافذ پوست یکی از علل اصلی ایجاد آکنه است. با توجه به خواص جذب کننده زغال چوب فعال، می توان برای جمع آوری ناخالصی ها و سموم از منافذ پوست از این ماده استفاده کرد. زغال چوب فعال آکنه، جوش و دیگر ضایعات پوستی را کاهش می دهد.
- ۱ تکه زغال فعال و ۲ قاشق چای خوری ژل آلوئه ورا را تا زمانی که خود ترکیب شده و تشکیل خمیر دهند مخلوط کنید.
- یک لایه نازک از این خمیر را روی صورت خود بمالید.
- اجازه دهید در معرض هوا خشک شود.
- در نهایت، آن را با آب کاملا شستشو دهید.
- در صورت نیاز، پس از چند روز دوباره این درمان را تکرار کنید.
نکته: این ماسک سیاه رنگ می تواند لباستان را سیاه کند. بنابراین قبل از استفاده از آن اقدامات احتیاطی لازم را انجام می دهد.
سفید کردن دندان ها
برای مبارزه با زرد شدن دندان ها و از بین بردن پلاک دندانی، زغال فعال بسیار مفید است. زغال چوب می تواند پلاک و لکه ها را جذب کند. علاوه بر این، موجب تعادل در pH دهان می شود. زغال چوب فعال حتی می تواند پوسیدگی، التهاب لثه و بوی بد دهان را از بین ببرد.
- مسواک خود را خیس کنید و کمی پودر زغال چوب فعال روی آن بریزید.
- دندان های خود را به طور معمول مسواک بزنید.
- سپس آب را در دهان ریخته و زغال چوب را در دهان بچرخانید و سپس تف کنید.
- فرآیند شستشو را تا زمانی که تمام سیاهی ها از دهان خارج شود، تکرار کنید.
- این کار را یک یا دو بار در هفته انجام دهید.
توجه: کسانی که روکش روی دندان دارند قبل از استفاده از زغال چوب فعال باید با دندانپزشک خود مشورت کنند.
تسکین جای نیش حشرات و زنبور عسل
زغال چوب فعال در کاهش ناراحتی های ناشی از نیش حشرات، نیش زنبور عسل و حتی خارش پیچک سمی یا بلوط سمی موثر است. خاصیت جذب کننده این ماده کمک می کند تا مواد سمی را از بدن دفع کند. هنگامی که بلافاصله از این ماده استفاده شود، می تواند تورم و درد را از بین ببرد.
- پودر زغال چوب فعال را با روغن نارگیل به شکل خمیر در آورید.
- آن را روی منطقه آسیب دیده بمالید.
- با بک پارچه روی زخم را بپوشانید.
- مجددا چند ساعت دیگر دوباره این خمیر را بمالید. بین دو نوبت استفاده، روی پوست را شستشو دهید.
- تا زمانی که خارش و ناراحتی از بین برود این کار را تکرار کنید.
کاهش گاز و نفخ
اگر از نفخ و گاز رنج می برید، می توانید از زغال فعال برای درمان استفاده کنید. زغال چوب فعال با توانایی خود برای جذب بیشتر مواد زائد، می تواند حتی اسید های مضر، اما ناراحت کننده و گازهایی که در روده تجمع پیدا می کنند را جذب کند. این روند باعث تسکین درد شکم، ریفلاکس اسید و نفخ معده می شود.
مطالعه ای که در سال ۱۹۸۵ در مجله American Journal of Gastroenterology منتشر شد، نشان داد که زغال فعال شده مانع از نفخ و درد شکمی بعد از خوردن غذاهای گاز دار می شود.
- یک ساعت قبل از خوردن غذاهای تولید کننده گاز، یک کپسول حاوی زغال چوب فعال را با یک لیوان آب میل کنید.
- بعد از خوردن غذا، یک لیوان آب دیگر بنوشید.
- برای نفخ معده، ۲ تا ۳ کپسول زغال فعال را تا ۳ بار در روز مصرف کنید.
توجه: هر روز این ماده را مصرف نکنید.
درمان مسمومیت
مسمومیت غذایی، مصرف بیش از حد دارو یا مصرف مواد شیمیایی، در همه این موارد زغال چوب فعال می تواند نجات دهنده جان بیمار باشد.
این ماده به عنوان پادزهر عمل کرده و به دلیل توانایی شگفت انگیزش در جذب سموم، برای تمیز کردن و پاک کردن بدن مفید است. هنگامی که این ماده به صورت خوراکی مصرف می شود، در داخل دستگاه گوارش باقی می ماند و با ترویج دفع مدفوع، تمام مواد مضر را از بدن خارج می کند.
البته برای بهره مندی از خواص این ماده، مصرف دوز مناسب آن ضروری است. ۲۵ تا ۱۰۰ گرم زغال فعال برای بزرگسالان و ۲۵ تا ۵۰ گرم برای کودکان جهت درمان مسمومیت مفید است. دوز مصرف این ماده معمولا بر اساس وزن بدن، یعنی ۰٫۵ تا ۱ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تعیین می شود. به یاد داشته باشید، هنگام مصرف زغال چوب فعال باید آب کافی مصرف شود.
مطالعه ای در سال ۱۹۸۸ در Medical Toxicology and Adverse Drug Experience منتشر شده که نقش دوزهای تک و تکراری خوراکی این ماده را در درمان مسمومیت بررسی کرد. بر اساس نتایج این تحقیق، محققان تجویز دوزهای مکرر در مسمومیت مزمن را توصیه نمی کنند.
مطالعه ای که در سال ۲۰۰۸ در Lancet منتشر شده گزارش می دهد که مصرف سریع زغال چوب درست پس از مسمومیت ممکن است مفید باشد، اما استفاده از دوزهای متعدد زغال فعال توصیه نمی شود.
کاهش کلسترول بد
افزایش کلسترول بد در بدن علامت خوبی نیست. زیرا باعث می شود که شریان ها باریک شوند و خونی که در آن ها جریان دارد محدود شود. این روند می تواند منجر به لخته شدن خون، حمله قلبی و سکته مغزی شود.
زغال چوب فعال می تواند به کاهش سطح لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL یا کلسترول بد) در بدن کمک کند. این ماده دارای توانایی جذب کلسترول و اسیدهای صفراوی موجود در روده را دارد و از جذب آنها جلوگیری می کند. این روند منجر به افزایش میزان کلسترول در کبد و باعث کاهش کلسترول بد می شود.
در یک مطالعه که در سال ۱۹۸۶ در Lancet منتشر شده، محققان بیماران مبتلا به کلسترول بالا را با دوزهای ۸ گرمی زغال فعال ۳ بار در روز به مدت ۴ هفته درمان کردند. آنها دریافتند کلسترول کل بیماران ۲۵ درصد کاهش یافته، LDL یا همان کلسترول بد ۴۱ درصد کاهش یافته و لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL یا کلسترول خوب) ۸ درصد افزایش یافته است. علاوه بر این، عوارض جانبی نیز وجود نداشته است.
در هنگام استفاده از این ماده جهت درمان کلسترول بد، به یاد داشته باشید که در عرض ۹۰ دقیقه تا ۲ ساعت پس از مصرف داروهای تجویزی از این ماده استفاده نکنید. زیرا می تواند از جذب مناسب داروهایی که پزشک برایتان تجویز کرده است جلوگیری کند.
پاکسازی دستگاه گوارش
اکثر ما غذاهای مختلف و نوشیدنی هایی را مصرف می کنیم که حاوی سموم و مواد شیمیایی دارای اثرات منفی بر روی سلامت گوارشی ما می باشند. از این رو، مهم است که دستگاه گوارش خود را گاه به گاه پاکسازی کنیم.
شما می توانید از زغال چوب فعال برای خلاص شدن از شر سم تجمع یافته در دستگاه گوارش استفاده کنید. زغال چوب فعال به علت قدرت جذب عالی خود، به عنوان یک عامل تمیز کننده عمل می کند.
- برای تمیز کردن گوارش با زغال چوب فعال، ۱۰ گرم زغال فعال را ۹۰ دقیقه قبل از هر وعده غذایی استفاده کنید.
- این کار را به مدت ۲ روز ادامه دهید.
- برای جلوگیری از یبوست مقدار زیادی آب بنوشید.
جلوگیری از خماری
اگر مشروبات الکلی مصرف می کنید، می توانید از زغال چوب فعال برای جلوگیری از خماری که پس از مصرف الکل به سراغتان می آید استفاده کنید. هنگامی که زغال چوب فعال همزمان با الکل استفاده شود، می تواند مقدار الکل خون (BAC) را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. زغال چوب فعال نمی تواند الکل را جذب کند، اما در حذف سایر سموم از بدن نقش دارد.
ممکن است حتی زمانی که فرد علائم مسمومیت حاد با الکل را بروز می دهد مفید باشد. با این حال، تحقیقات در این زمینه فاقد ارزش است و بهتر است در مورد مسمومیت حاد بیمار را به مراقبت اورژانسی برسانید.
بهبود وضعیت کلیه ها
استفاده از زغال چوب فعال می تواند به جلوگیری از آسیب های سلولی در کلیه کمک کرده و از عملکرد کلیه ها حمایت کند. این بدان معنی است که زغال فعال سموم و مواد شیمیایی موجود در بدن را دفع می کند. در غیر این صورت این سموم باعث وارد آمدن آسیب به چندین اندام از جمله کلیه ها می شوند.
مطالعه ای که در سال ۲۰۱۰ منتشر شده نشان می دهد که ترکیبی از زغال فعال خوراکی و رژیم غذایی حاوی پروتئین کم می تواند به کنترل علائم اورمیک در افراد مسن مبتلا به بیماری کلیوی پیشرفته کمک کند. استفاده از ذغال چوب منجر به کاهش قابل توجهی در میزان اوره و کراتینین خون می شود.
مطالعه دیگری در سال ۲۰۰۹ توسط American Society of Nephrology انجام شد که نشان داد نتایج قابل توجهی در مورد استفاده از زغال چوب فعال در بیماران کلیوی کسب شده است. این یافته ها نشان می دهد که زغال چوب ممکن است به کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی در بیماران مبتلا به بیماری کلیوی پیشرفته کمک کند. با این حال، تحقیقات بیشتری در این زمینه برای رسیدن به نتیجه دقیق لازم است.
درمان نقرس
زغال چوب فعال در درمان نقرس موثر است. زیرا می تواند اسید اوریک را جذب کند. افزایش سطح اسید اوریک یکی از علل رایج ایجاد نقرس است که موجب درد زیادی در مفصل می شود.
- ½ فنجان پودر زغال فعال را با آب کافی به شکل خمیر درآورید.
- این خمیر را به وان پر از آب گرم اضافه کنید.
- حداقل ۳۰ دقیقه بدنتان را در این آب خیس کنید.
- سپس دوش بگیرید.
- ۲ یا ۳ بار در هفته این درمان را تکرار کنید.
حتی می توانید کپسول زغال چوب فعال را به صورت خوراکی و پس از مشاوره با پزشک استفاده کنید.
نکات اضافی
- زیاد از زغال فعال استفاده نکنید. همراه با مصرف آن مقدار زیادی آب بخورید زیرا ممکن است باعث کم آبی بدن شود.
- زغال فعال را حداقل یک ساعت پس از مصرف غذا نخورید.
- در عرض چند ساعت پس از مصرف زغال چوب فعال، از مکمل ها یا داروهای دیگر استفاده نکنید.
- از محصولاتی زغال چوب که حاوی شیرین کننده سوربیتول است استفاده نکنید. زیرا این ماده می تواند منجر به اسهال شدید و استفراغ شود.
- پیش از استفاده از زغال چوب فعال جهت درمان بیماری های زمینه ای با پزشک مشورت کنید.