اکثر زنان در زمان حاملگی خود، مشکلات و دردهای خاصی را تجربه می کنند. ممکن است درد در هر زمانی در دوران بارداری ممکن است رخ دهد، اما معمولا در سه ماهه آخر (سه ماهه سوم بارداری) یعنی زمانی که نوزاد در حال رشد است و فشار بیشتری به بدن وارد می کند، شایع تر است. یکی از مشکلاتی که اکثر زنان از آن شکایت می کنند. کمر درد در بارداری است.
در سال ۲۰۰۸، یک مطالعه در Current Reviews in Musculoskeletal Medicine منتشر شده که گزارش می دهد، بروز کمر درد مرتبط با حاملگی در بین زنان حامله رو به افزایش است. شواهد نیز نشان می دهند که کمر درد نتیجه طبیعی بسیاری از تغییرات مکانیکی، هورمونی و عروقی مرتبط با بارداری است.
یک مطالعه که در سال ۲۰۱۱ در Hippokratia منتشر شده نیز نیز تایید می کند که کمر درد یکی از شایع ترین مشکلات اسکلتی عضلانی در زنان باردار است. برای بعضی از زنان، ممکن است کمر درد مزمن ناشی از بی تحرکی باشد. اما برای برخی ممکن است درد ناخوشایندی در دوران بارداری و یک دوره متغیر پس از زایمان رخ دهد.
علل کمر درد در بارداری
کمر درد در دوران بارداری می تواند به عواملی مانند مکانیسم، هورمون ها و … مربوط باشد. علل احتمالی این درد بیشتر یکی از موارد زیر است:
- افزایش وزن: افزایش وزن همراه با بزرگ شدن نوزاد و رحم در بدن مادر رخ می دهد و کاملا طبیعی است. این افزایش وزن روی عروق خونی و اعصاب در لگن و کمر فشار وارد می کند.
- تغییر در حالت بدن: تغییر در مرکز ثقل بدن به دلیل حاملگی منجر به تنظیم وضعیت و نحوه حرکت بدن توسط زنان باردار می شود. این تغییرات روی کمر فشار وارد کرده و در نهایت درد به وجود می آورند.
- تغییرات هورمونی: هورمون آرامبخش آزاد شده در دوران بارداری، راهی برای آماده سازی بدن جهت فرآیند زایمان است. این هورمون موجب نرم شدن مفاصل و رباط ها ناحیه لگن شده و باعث می شود که رباط های موجود در ستون فقرات نیز شل، دردناک و بی ثبات شوند.
- جداسازی عضلات: بزرگ شدن رحم منجر به جداسازی دو ورق موازی عضلات (عضلات شکمی رکتال) می شود. این عضلات از قفسه سینه به استخوان شکم می رسد. جدا شدن این عضلات درد را بدتر می کند.
- استرس: استرس منجر به تنش عضلانی در پشت شده و کمر درد به وجود می آورد.
زنان دارای اضافه وزن یا مبتلا به کمر درد قبل از بارداری نیز در معرض خطر ابتلا به کمر درد در بارداری هستند.
پیشگیری از کمر درد در بارداری
با توجه به رعایت نکات خاص زیر می توانید شدت کمر درد را در دوران بارداری کاهش دهید:
- درست نشستن: باید صاف بشینید و نحوه بلند شدنتان از زمین را اصلاح کنید. بر روی وضعیت بدن و حرکت اندام ها نیز تمرکز داشته باشید.
- اجتناب از پوشیدن کفش پاشنه بلند: از پوشیدن کفش پاشنه بلند خودداری کرده و سراغ کفش های نرم و راحت که هیچ گونه فشاری روی پاها ایجاد نمی کنند، بروید.
- بلند کردن اجسام با احتیاط: اگر نیاز به بلند کردن اجسام سبک دارید، به آرامی بنشینید و آن را بلند کنید. در صورتی که جسم سنگین است اصلا زور نزید که آن را بلند کنید.
- اجتناب از ایجاد فشار بیش از حد: از ایستادن و نشستن به مدت طولانی اجتناب کنید.
- استفاده از سینه بند و کمربند مخصوص بارداری: سوتین مخصوص حاملگی که مناسب سایز شما است را استفاده کنید. همچنین استفاده از کمربند بارداری برای کمک به نگه داشتن شکم و کاهش فشار روی کمر مفید است.
- درست خوابیدن: از بالش برای حمایت از کمر در هنگام خوابیدن استفاده کنید. همچنین برای جلوگیری و از بین بردن کمر درد از تشک مخصوص برای خواب استفاده کنید.
- خوابیدن روی پهلو: در طول سه ماهه سوم سعی کنید روی پهلو بخوابید تا خطر کمر درد کم شود.
- بیدار شدن از خواب: برای خروج از تخت، ابتدا به یک طرف بچرخید و سپس پاهای خود را روی زمین بگذارید و آرام بلند شوید.
- مدیتیشن: مدیتیشن سطح تحمل درد را افزایش می دهد، هر زمان که می توانید برای کنترل درد کمر، مدیتیشن کنید.
چه زمانی به خاطر این درد باید به پزشک مراجعه کنیم؟
کمر درد شدید که بیش از ۲ هفته طول می کشد نیاز به بررسی فوری پزشک دارد. اگر کمر درد با هر یک از موارد زیر همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید:
- خونریزی واژینال
- تب
- احساس سوزش در طی ادرار کردن
درد کمر می تواند فعالیت های روزمره شما را مختل کرده و خوابیدن را دشوار کند. خبر خوب این است که روش های متعددی وجود دارد که می توانید برای مقابله با کمر درد در بارداری از آن ها استفاده کنید.
روش های درمان کمر درد در بارداری
ورزش کردن
برای کاهش درد کمر در حاملگی، ورزش کردن بهترین گزینه است. ورزش کردن به صورت منظم، عضلات را تقویت کرده و بدن را برای مقابله با درد حاملگی آماده می کند. مطالعه ای که در سال ۲۰۱۲ در مجله British Journal of Sports Medicine منتشر شده نشان داد که ورزش کردن در اواسط بارداری می تواند موجب کاهش شیوع کمر درد، درد لگن و افسردگی در اواخر بارداری شود.
برای کاهش کمر درد مرتبط با بارداری اغلب توصیه می شود که از ورزش های قدرتی با شدت متوسط استفاده شود.
در دوران بارداری، پیاده روی یک ورزش عالی است. می توانید پس از مشورت با پزشک از ورزش های زیر نیز استفاده کنید:
- شنا
- ایروبیک کم اثر
- دوچرخه سواری
- دوچرخه ثابت
ماساژ روزانه کمر
انجام ماساژ نزد یک ماساژور معتبر می تواند کمر درد دوران بارداری را کاهش دهد. همچنین ماساژ زمانی بسیار مفید است که درد کمر به علت گرفتگی عضلات ایجاد شده باشد. گرفتگی عضلات باعث تحریک اعصاب و ارسال سیگنال های درد به مغز می شود.
یک مطالعه که در سال ۱۹۹۹ در مجله Psychosomatic Obstetrics & Gynecology منتشر شد نشان داد که زنان باردار که از ماساژ درمانی استفاده می کردند، اضطراب کمر، خلق و خوی بهتر، خواب بهتر و کمر درد کمتری را تجربه کردند.
مطالعه دیگر منتشر شده در مجله Bodywork and Movement Therapies در سال ۲۰۰۸ نشان داد که ماساژ منجر به بهبود درد پا، درد کمر، افسردگی و اضطراب و کاهش خشم می شود. حتی زمانی که ماساژ توسط همسرتان انجام شود نیز منجر به بهبود این فاکتورها می شود.
نکته: حتما قبل از ماساژ درمانی با پزشک مشورت کنید.
یوگا
یوگا یک نوع ورزش ذهنی و فیزیکی است که ریشه آن به هند باستان باز می گردد. یوگا روش دیگری برای از بین بردن کمر درد در بارداری است.
یوگا می تواند به بهبود وضعیت بدن کمک کند و بدن را تغییر دهد. این تغییر به نوبه خود می تواند درد را کاهش دهد. همچنین می تواند به شما در بهبود خواب کمک کرده و ذهن و عضلات را آرام کند. علاوه بر این، یوگا در آماده سازی بدن برای زایمان نیز نقش دارد.
مطالعه ای که در سال ۲۰۱۵ در مجله ژاپنی Nihon Koshu Eisei Zasihi منتشر شده است نشان داد که انجام یوگا در دوران بارداری ممکن است به کاهش درد کمر کمک کند و همچنین مشکلات روانی (استرس، افسردگی، اضطراب و غیره) را بهبود دهد. یوگا عوارض بارداری را نیز کم می کند.
یک مطالعه که در سال ۲۰۱۲ در Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine منتشر شده نشان می دهد که یوگا ممکن است آگاهی ذهن را بالا برده و در کاهش علائم و بهبود کلی مشکلات مختلف مربوط به بارداری مانند اضطراب، افسردگی، کمر درد و استرس نقش داشته باشد.
توصیه می شود در کلاس های یوگا قبل از زایمان شرکت کنید.
تغییر وضعیت بدن
برای مقابله با کمر درد در دوران بارداری، باید سعی کنید که وضعیت بدن را هنگام نشستن، ایستادن و دراز کشیدن اصلاح کنید. اول از همه باید سعی کنید از نشستن پشت میز به مدت طولانی اجتناب کنید. این کار فشار بیشتری بر روی ستون فقرات ایجاد می کند و باعث درد بیشتری در کمر می شود.
هنگام نشستن، از صندلی استاندارد استفاده کنید که کمر درست پشتیبانی می کند.
هنگام خواب، سعی کنید بین زانوها یک متکای کوچک بگذارید. سعی کنید همیشه روی پهلو بخوابید. زیرا تاق باز خوابیدن روی عروق بزرگ بین شما و نوزاد فشار وارد می کند. این روند می تواند خطر زایمان نوزاد مرده را افزایش دهد. به ویژه هنگامی که رشد کودک محدود می شود.
هنگام ایستادن نیز باید دقت کنید که کمرتان صاف باشد.
طب سوزنی
طب سوزنی یک نوع طب چینی است که در آن سوزن های نازکی را به مکان های خاصی از بدن وارد می کنند. این روش می تواند برای کاهش درد کمر در طول بارداری موثر باشد.
مطالعه ای که در سال ۲۰۰۴ در Acupuncture in Medicine منتشر شده است می گوید که طب سوزنی به کاهش درد کمر و لگن در دوران بارداری، افزایش ظرفیت بدن برای انجام برخی از فعالیت های بدنی و کاهش نیاز به دارو کمک می کند.
یک مطالعه که در سال ۲۰۰۱ در Pain Medicine منتشر شده گزارش می دهد که طب سوزنی برای تسکین کمر درد، درد لگن یا هر دو در سه ماهه دوم و سوم بارداری ایمن و موثر است.
مطالعه دیگری که در International Journal of Clinical and Experimental Medicine در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، نشان داد که طب سوزنی، در درمان درد کمر و درد لگن مرتبط با بارداری موثر است.
توجه: طب سوزنی باید توسط پزشک متخصص انجام شود.
کمپرس یخ
یخ در کاهش درد کمر در بارداری بسیار موثر است. دمای پایین باعث کاهش التهاب می شود و به کاهش درد کمک می کند.
- یک کیسه پلاستیکی را با یخ خرد شده پر کنید و یک حوله دورش بپیچید.
- ۵ تا ۱۰ دقیقه این کمپرس را روی کمر قرار دهید.
- این کار را چند بار در روز انجام دهید. بین هر نویت ۳۰ دقیقه استراحت دهید.
- هرگز یخ را مستقیما روی پوست قرار ندهید زیرا باعث سوختگی پوست می شود.
[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]
پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:
علل ایجاد کمر درد و ترشحات واژن چیست؟
۱۳ ورزش مناسب برای کاهش کمر درد و تقویت عضلات این ناحیه
[/quote]
کمپرس گرم
مانند کمپرس یخ، استفاده از حرارت مرطوب روی کمر نیز ممکن است به کاهش درد کمر در بارداری کمک کند. گرما گردش خون را افزایش می دهد و عضلات را با القای گرما، تسکین می دهد.
- یک حوله را با آب گرم بشویید و آب اضافه آن را بگیرید.
- این حوله را ۱۰ دقیقه روی کمر بگذارید.
- چند بار در روز به مدت ۲ تا ۳ روز این کار را تکرار کنید.
- می توانید از دوش آب گرم نیز برای این کار استفاده کنید.
منابع:
- Pregnancy-related low back pain
- Pregnancy and low back pain
- Do pregnant women follow exercise guidelines? Prevalence data among 3482 women, and prediction of low-back pain, pelvic girdle pain and depression
- Serum relaxin and pelvic pain of pregnancy
- Impact of pregnancy on back pain and body posture in women
- The Use of a Modified Classification System in the Treatment of Low Back Pain during Pregnancy: A Case Report
- Effects of prenatal yoga: a systematic review of randomized controlled trials
- Systematic Review of Yoga for Pregnant Women: Current Status and Future Directions
- Acupuncture for low back pain in pregnancy–a prospective, quasi-randomised, controlled study
- Pregnant women benefit from massage therapy