در اکتبر سال ۲۰۱۷، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها آمریکا (CDC) گزارشی در مورد شیوع بیماری های کمپیلوباکتر در ارتباط با توله سگ هایی که از فروشگاه حیوان خانگی خریداری شده اند را منتشر کرد. آمارهای این گزارش ممکن است کمی ترسناک به نظر برسد. اما آیا می دانستید که عفونت کمپیلوباکتر در هر سال در حدود ۱٫۳ میلیون نفر را در ایالات متحده تحت تاثیر قرار می دهد؟
عفونت باکتری کمپیلوباکتر (که به نام “کمپیلوباکریوزیس” نیز شناخته می شود) یکی از شایع ترین علل اسهال و بیماری های مرتبط با آن در ایالات متحده است که معمولا از طریق غذاهایی که در معرض باکتری قرار گرفته اند، وارد بدن می شوند. این نوع عفونت یکی از دلایلی است که باید به خاطر آن گوشت را کاملا بپزید و سپس استفاده کنید.
با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه شوید تا با نشانه ها، عوارض، روش های درمان و پیشگیری از عفونت کمپیلوباکتر بیشتر آشنا شوید.
کمپیلوباکتر چیست؟
باکتری کمپیلوباکتر معمولا به عنوان یک پاتوژن ناشی از مواد غذایی شناخته می شود و ممکن است در مدفوع حیوانات خانگی نیز وجود داشته باشد. علاوه بر مرغ این پاتوژن در گاو، خوک، گوسفند، شترمرغ، صدف، گربه و سگ نیز وجود دارد.
کمپیلوباکتر ژژونی، بیشتر از گونه های دیگر این باکتری تست شده است. معمولا مواد غذایی خام هنگامی که با مدفوع حاوی این باکتری تماس می گیرند، آلوده می شوند.
تعیین آمار دقیق مبتلایان به این عفونت بسیار دشوار است. زیرا بسیاری از افراد به خاطر اسهال که یکی از واضح ترین نشانه های این عفونت است به پزشک مراجعه نمی کنند. مگر اینکه موارد خاصی از این بیماری یا سایر عوامل خطر را داشته باشند. با این حال، سازمان بهداشت جهانی (WHO) کمپیلوباکتر را به عنوان یکی از چهار علل کلیدی جهانی بیماری های اسهالی تعریف می کند. این بیماری به عنوان یکی از علل فراگیر گاستروانتریت [آنفولانزای معده] در جهان محسوب می شود.
در حالی که بسیاری از افراد می توانند موارد خفیف ابتلا به این عفونت را تحمل کنند، کودکان، سالمندان و افرادی که سیستم ایمنی بدن خود را سرکوب می کنند، در معرض خطر بیشتری برای ایجاد عوارض و حتی مرگ ناشی از این عفونت هستند.
این خطرات در کشورهای در حال توسعه که دارای استانداردهای ضعیف در صنعت مواد غذایی و مراقبت های پزشکی ناکافی هستند، افزایش می یابد. در حالی که در این کشوره ها اغلب کودکان زیر ۲ سال این عفونت باکتریایی را می گیرند و گاهی اوقات در نتیجه آن جان خود را از دست می دهند. در کشورهایی نظیر ایالات متحده، این عفونت ها معمولا کنترل می شوند و تنها چند نفر به این آلودگی مبتلا می شوند. اما شیوع گسترده این بیماری در سراسر جهان در حال شکل گیری است. این به این معنی است که مکان های خاصی وجود دارد که عفونت های کمپیلوباکتر به طور مرتب در آن جا رخ می دهد.
آیا کمپیلوباکتر مسری است؟
وقتی صحبت از عفونت های باکتریایی می شود طبیعی است که نگرانی هایی در مورد مسری بودن آن ها وجود داشته باشد. با این حال، عفونت های کمپیلوباکتر مسری نیست، حداقل در معنی سنتی که در آن میکروب ها از طریق هوا از یک انسان به انسان دیگری منتقل می شوند، قابل انتقال به دیگران نیست.
در عوض، Campylobacteriosis که به عنوان zoonosis نیز شناخته می شود، به معنی بیماری است که در اثر تماس با محصولات آلوده حیوانی (گوشت، شیر و غیره) رخ می دهد. تنها راه قرار گرفتن در معرض عفونت ناشی از کمپیلوباکتر به انسان برقراری ارتباط با مدفوع یا خود حیوان زنده (مانند حیوان خانگی) است.
نشانه ها و عوارض عفونت کمپیلوباکتر
بین دو تا پنج روز پس از قرار گرفتن در معرض باکتری شروع به بروز علائم می کنید. البته گاهی اوقات بروز علائم از یک تا ده روز بعد از تماس با باکتری متغییر است. هنگامی که علائم شروع می شوند، اغلب بین سه تا شش روز حضور دارند و بعد از این مدت کاهش می یابند.
شایعترین علایم کمپیلوباکتریوز عبارتند از:
همانطور که ذکر کردیم، ممکن است در نتیجه این عفونت مرگ نیز رخ بدهد. اما مرگ ناشی از این عفونت نادر است. استثنائات این قاعده عبارتند از کودکان، سالمندان و افراد مبتلا به ضعف در سیستم ایمنی مانند افرادی که مبتلا به HIV / AIDS هستند.
در حالی که اکثر افرادی که در معرض کمپیلوباکتر قرار می گیرند، خود به خود درمان می شوند، اما گاهی عوارض زیر پس از عفونت بروز پیدا می کند:
- باکتریمی (باکتری منتقله از راه خون)
- پانکراتیت
- هپاتیت
- سقط جنین
این بیمار به ندرت می تواند آرتریت واکنشی (التهاب دردناک مفاصل که می تواند چند ماه ادامه پیدا کند) و مشکلات عصبی مانند سندرم گیلن باره ایجاد کند.
سندرم گیلن باره یک اختلال عصبی نادر است که توسط حمله سیستم ایمنی بدن به اعصاب ایجاد می شود. علائم آن نیز با ضعف و سوزن سوزن شدن اندام ها شروع می شود و می تواند به فلج شدن کامل بدن منتهی شود. این بیماری می تواند یک موقعیت اورژانسی جدی باشد و معمولا برای درمان نیاز به بستری شدن دارد. برآورد شده است که از هر ۱۰۰۰ نفر مبتلا به این عفونت ۱ نفر به سندرم گیلن باره مبتلا می شود. البته این عفونت تنها دلیل سندرم گیلن باره نیست، اما در حدود ۴۰ درصد موارد ابتلا به این سندرم را در ایالات متحده شامل می شود.
درمان کمپیلوباکتر
برای برخی از افراد آلوده به این باکتری ممکن است یک دوره کوتاه مدت درمان لازم باشد. اگر می دانید که سیستم ایمنی بدن شما به علت بیماری هایی مانند HIV یا ایدز یا درمان سرطان ضعیف شده است، به محض شروع اسهال، برای پیشگیری از مشکلات اضافی، حتما به پزشک مراجعه کنید.
اگر بدنتان در سلامت کامل به سر می برد، بعد از آلوده شدن باید معمولا چند روز صبر کنید تا ببینید آیا علائم از بین می روند یا ماندگار می شوند. سپس به دنبال اقدام عادی برای درمان اسهال باشید. با این حال، اگر شروع به بروز نشانه های کم آبی مانند موارد زیر کردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
- تیره شدن ادرار
- خشکی پوست و دهان
- سرگیجه
- درد شدید در روده یا رکتوم
- تب بالاتر از ۱۰۲ فارنهایت
در عین حال استفاده از عصاره های ضد باکتری برای مبارزه با کمپیلوباکتر می تواند برای درمان شما مفید باشد. عصاره ها و روغن های زیر به دلیل خواص ضد باکتری برای درمان این عفونت مفید هستند:
- روغن آویشن
- روغن میخک
- روغن ترنج
- روغن پرتقال
هنگام استفاده از این روغن ها، مراقب باشید و آن ها را طبق دستورالعمل های ایمنی استفاده کنید. به عنوان مثال، اگر دچار دیابت هستید و قند خون خود را کنترل می کنید، از روغن ترنج استفاده نکنید. زیرا این روغن ممکن است بر روی سطح قند خون تأثیر بگذارد. روغن میخک را نباید بیش از دو هفته استفاده کرد. از طرفی روغن آویشن برای زنان باردار و افرادی که دارای فشار خون بالا یا صرع هستند، ایمن نیست.
برای تشخیص این عفونت، پزشک به یک نمونه از مدفوع برای آزمایش در آزمایشگاه نیاز دارد. در بسیاری از موارد، برای درمان این بیماری هیچ دارویی، به جز داروهایی که برای درمان علائم شدید تجویز می شوند نیاز نیست. گرچه بعضی از پزشکان آنتی بیوتیک برای این عفونت تجویز می کنند. روش بدن شما برای از بین بردن عفونت، استفراغ و اسهال است. بنابراین توصیه می شود که به جای جلوگیری از اسهال و استفراغ، مصرف مایعات خود را افزایش دهید تا از عوارض اسهال و استفراغ جلوگیری کنید.
روش های پیشگیری از عفونت کمپیلوباکتر
اقدام پیشگیرانه برای جلوگیری از عفونت های کمپیلوباکتر، استفاده از روش های سالم برای آماده سازی غذای و طبخ تمام مواد غذایی به طور کامل است. برای آلوده شدن بدن به کمتر از ۵۰۰ میکروب کمپیلوباکر نیاز است. این مقدار میکروب در کمتر از یک قطره آب مرغ نپخته وجود دارد.
از آنجا که این امکان وجود دارد که این عفونت از یک حیوان خانگی بیمار به بدن انسان منتقل شود، بهتر است که در مورد سلامت حیوان خانگی خود هوشیار باشید. بد خلقی حیوان، تغذیه غیرطبیعی و اسهال می تواند نشانه های اولیه عفونت در سگ ها و گربه ها باشد. در این شرایط بهتر است که حیوان را به پزشک نشان داده و محل زندگی او را همیشه تمیز نگه دارید.
هر زمان که با سگ خود تماس فیزیکی برقرار کردید، دست های خود را با صابون و آب بشویید، مخصوصا بعد از تمیز کردن محل زندگی او. هرگز مدفوع سگ را مستقیما لمس نکنید. برای برداشتن مدفوع حیوان از دستکش یا کیسه، برای جلوگیری از تماس مستقیم با مدفوع، استفاده کنید. اگر حیوان در خانه ادرار، مدفوع یا استفراغ کرد، محل آلوده را کاملا تمیز و ضد عفونی کنید. در نهایت، اجازه ندهید که حیوان دهان، بینی و زخم های باز شما را لیس بزند.