کولیت میکروسکوپی ؛ علل، نشانه ها و روش های درمان و پیشگیری

کولیت میکروسکوپی التهابی در کولون است که پزشک تنها می تواند با میکروسکوپ آن را ببیند. التهاب پاسخ طبیعی بدن به آسیب، تحریک و یا عفونت بافت است. کولیت میکروسکوپی نوعی از بیماری التهابی روده است که به طور کلی برای توصیف بیماری هایی که باعث التهاب در روده می شوند، کاربرد دارد.

دو نوع کولیت میکروسکوپیک به نام های کولیت کلاژنیک و کولیت لنفوسیتیک وجود دارد. پزشکان اغلب از واژه کولیت میکروسکوپی برای توصیف هر دو نوع استفاده می کنند، زیرا علائم و درمان آنها یکسان است. برخی از دانشمندان معتقدند کولیت کلاژنیک و کولیت لنفوسیتیک ممکن است فازهای متفاوتی از یک بیماری مشابه باشند و نه بیماری های جداگانه.

در هر دو نوع کولیت میکروسکوپی، تعداد لنفوسیت ها که یک نوع سلول سفید خون هستند، در اپیتلیوم یا همان لایه سلول هایی که خط کولون را تشکیل می دهند، افزایش پیدا می کند. افزایش تعداد گلبول های سفید یکی از علائم التهاب است. دو نوع کولیت به روش های مختلفی بر بافت کولون تأثیر می گذارند:

کولیت لنفوسیتیک: تعداد لنفوسیت ها بیشتر است و بافت ها و پوشش کولون از ضخامت نرمال برخوردار است.
کولیت کلاژنیک: لایه کلاژن (یک پروتئین ناقص) در زیر اپیتلیوم ایجاد می شود و این بافت را ضخیم تر از حد طبیعی می شود.

هنگامی که این بافت زیر میکروسکوپ برده می شود، تغییرات در تعداد لنفوسیت ها و ضخامت کلاژن در قسمت های مختلف روده بزرگ دیده خواهد شد. این تغییرات ممکن است نشان دهنده همپوشانی دو نوع کولیت میکروسکوپی باشد.

با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه شوید. زیرا در ادامه به علل، نشانه ها و روش های درمان کولیت میکروسکوپی خواهیم پرداخت.

چه چیزی باعث کولیت میکروسکوپی می شود؟

علت دقیق کولیت میکروسکوپیک ناشناخته است. عوامل متعددی در ایجاد این بیماری نقش دارند. با این حال، بیشتر دانشمندان بر این باورند که کولیت میکروسکوپیک ناشی از پاسخ غیرطبیعی سیستم عصبی به باکتری هایی است که معمولا در روده بزرگ زندگی می کنند. دانشمندان علل دیگری را نیز پیشنهاد کرده اند. این علل عبارتند از:

  • بیماری های خود ایمنی
  • داروها
  • عفونت ها
  • عوامل ژنتیکی
  • سوء جذب اسید صفراوی

بیماری های خود ایمنی

گاهی اوقات افراد مبتلا به کولیت میکروسکوپی مبتلا به بیماری های خود ایمنی نیز هستند. در این بیماری ها سیستم ایمنی بدن به سلول ها و ارگان های بدن حمله می کند. بیماری های خود ایمنی مرتبط با کولیت میکروسکوپی شامل موارد زیر هستند:

بیماری سلیاک: بیماری است که در آن بیماران نمی توانند گلوتن را در بدن تحمل کنند، زیرا این ماده باعث آسیب در روده کوچک شده و از جذب مواد مغذی جلوگیری می کند. گلوتن پروتئین موجود در گندم، چاودار و جو است.

بیماری های تیروئید: مانند موارد زیر:

بیماری هاشیموتو نوعی التهاب تیروئید است که مزمن یا طولانی مدت است.

بیماری گریوز بیماری است که باعث هیپرتیروئیدی می شود. هیپرتیروئیدیسم اختلالی است که در آن غده تیروئید هورمون تیروئید را بیشتر از نیاز بدن تولید می کند.

آرتریت روماتوئید: بیماری است که باعث درد، تورم، سفتی و کاهش عملکرد مفاصل می شود و زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به غشای مفاصل حمله می کند.

پسوریازیس: یک بیماری پوستی است که پوست را ضخیم، قرمز و همراه با تکه های سفید می کند.

داروها

محققان دریافتند که داروها نیز باعث کولیت میکروسکوپی می شوند. با این حال، تنها ارتباط بین کولیت میکروسکوپی و داروهای خاص اثبات شده است. این داروها عبارتند از:

  • داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن
  • لانزوپرازول
  • رانیتیدین
  • سرترالین
  • تیکلوپیدین

داروهای دیگر مرتبط با کولیت میکروسکوپی عبارتند از:

  • کاربامازپین
  • کلوزاپین
  • دکسلانوسپارازول
  • اسموپرازول
  • فلوتامید
  • لیزینوپریل
  • اومپرازول
  • پنتوپرازول
  • پاروکستین
  • رابپرازول
  • سیمواستاتین
  • وینورلین

عفونت ها

باکتری ها: بعضی افراد پس از عفونت با برخی از باکتری های مضر، کولیت میکروسکوپی می گیرند. باکتری های خطرناک ممکن است سمومی در بدن تولید کنند که باعث تخریب روده بزرگ شود.

ویروس ها: بعضی از دانشمندان بر این باورند که عفونت های ویروسی که موجب التهاب در دستگاه گوارش می شوند، ممکن است در ایجاد کولیت میکروسکوپی نقش داشته باشد.

عوامل ژنتیکی

برخی از دانشمندان بر این باورند که عوامل ژنتیکی در کولیت میکروسکوپی نقش مهمی ایفا می کنند. گرچه محققان هنوز یک ژن منحصر به کولیت میکروسکوپی را پیدا نکرده اند. اما دانشمندان ده ها ژن مرتبط به انواع دیگر بیماری های التهابی روده را کشف کرده اند. این بیماری ها عبارتند از:

  • بیماری کرون: بیماری است که باعث التهاب و تحریک بخشی از دستگاه گوارش می شود
  • کولیت اولسراتیو: بیماری مزمنی است که سبب التهاب و زخم در قسمت داخلی روده بزرگ می شود.

سوء جذب اسید صفراوی

برخی از دانشمندان معتقدند که سوء جذب اسیدهای صفراوی نقش مهمی در کولیت میکروسکوپی ایفا می کند. سوء جذب اسیدهای صفراوی به معنی ناتوانی روده برای مکیدن و جذب اسیدهای صفراوی است. این اسیدها توسط کبد ساخته شده و به کمک کیسه صفرا به تجزیه چربی کاربرد دارند. صفرا مایع ساخته شده توسط کبد است که سموم و مواد زائد را از بدن خارج می کند و در هضم چربی به بدن کمک می کند. اسیدهای صفراوی در صورتی که جذب نشود به روده بزرگ می رسند و می توانند باعث اسهال شوند.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به کولیت میکروسکوپی قرار دارند؟

افراد زیر بیشتر احتمال دارد که به کولیت میکروسکوپی مبتلا شوند:

  • افرادی که بیش از ۵۰ سال سن دارند.
  • زنان
  • کسانی که بیماری خود ایمنی دارند
  • سیگاری ها به ویژه افراد بین ۱۶ تا ۴۴ ساله
  • کسانی که از داروها ایجاد کننده این بیماری استفاده می کنند.

علائم و نشانه های کولیت میکروسکوپی چیست؟

شایعترین علامت کولیت میکروسکوپی اسهال مزمن، آبکی و بدون خون است. این اسهال می تواند هفته ها، ماه ها یا حتی سال ها ادامه یابد. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به کولیت میکروسکوپی ممکن است مدت طولانی بدون اسهال باشند. علائم و نشانه های دیگر کولیت های میکروسکوپی می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • فوریت در دفع مدفوع
  • درد، گرفتگی و یا نفخ در شکم (ناحیه بین قفسه سینه و باسن) که معمولا خفیف است
  • کاهش وزن
  • بی اختیاری مدفوع (خروج غیر ارادی مدفوع از رکتوم به خصوص در شب)
  • حالت تهوع
  • کمبود آب بدن (وضعیتی است که ناشی از عدم مصرف مایعات کافی و عدم جایگزینی مایعاتی که از طریق اسهال از بدن خارج شده اند می شود)

علائم کولیت میکروسکوپی ممکن است به طور مرتب رخ دهد. گاهی اوقات، علائم بدون درمان از بین می روند.

کولیت میکروسکوپی چگونه درمان می شود؟

درمان بستگی به شدت علائم دارد. متخصص گوارش:

  • داروهایی که فرد مصرف می کند را بررسی می کند.
  • توصیه هایی را برای تغییر یا توقف داروهای خاص انجام می دهد.
  • توصیه می کند که سیگار را ترک کنید.

متخصص گوارش ممکن است داروهایی را جهت کنترل علائم تجویز کند. داروها تقریبا همیشه در درمان کولیت میکروسکوپی موثر هستند. متخصص گوارش ممکن است از تغذیه برای درمان نیز استفاده کنید. در موارد نادر، ممکن است جراحی را توصیه کند.

داروها

متخصص گوارش ممکن است یک یا چند مورد از داروهای زیر را تجویز کند:

  • داروهای ضددردی مانند بیسموت سابسالی سیات، دیفنوکسیلات، آتروپین و لوپرامید
  • کورتیکواستروئیدهایی مانند بودزوناید و پردنیزون
  • داروهای ضد التهابی مانند مزانامین و سولفاسالازین
  • کلستیرامین رزین (دارویی است که ترشح اسیدهای صفراوی را متوقف می کند)
  • آنتی بیوتیک ها مانند مترونیدازول و اریترومایسین
  • ایمونوادولاتورها مانند مرپاپورپورین، آزاتیوپرین و متوترکسات
  • درمان ضد TNF مانند infliximab و adalimumab

کورتیکواستروئیدها داروهایی هستند که باعث کاهش التهاب و کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن می شوند. این داروها می توانند عوارض جانبی زیادی داشته باشند. دانشمندان نشان داده اند که بودزوناید اثرات جانبی کمتری نسبت به پردنیزون دارد و ایمن تر است.

بیماران مبتلا به کولیت میکروسکوپی به طور کلی از طریق دارو درمان می شوند. گرچه بیماریشان می تواند مجدد عود کند. برخی از بیماران ممکن است نیاز به درمان طولانی تری داشته باشند.

رژیم غذایی و تغذیه

برای کمک به کاهش علائم، پزشک ممکن است تغییرات غذایی زیر را توصیه کند:

  • اجتناب از غذاها و نوشیدنی های حاوی کافئین یا قندهای مصنوعی
  • نوشیدن مقدار زیادی مایعات برای جلوگیری از کمبود آب در طول دوره اسهال
  • رعایت رژیم غذایی بدون شیر در صورتی که بیمار از عدم تحمل لاکتوز نیز رنج می برد
  • رعایت رژیم غذایی بدون گلوتن

البته بهتر است که با متخصص تغذیه در مورد نوع رژیم غذایی مناسب برای خود مشورت کنید.

عمل جراحی

وقتی علائم کولیت میکروسکوپی شدید هستند و داروها موثر نمی باشند، متخصص گوارش می تواند از عمل جراحی برای برداشتن بخشی از کولون استفاده کند. جراحی یک نوع درمان نادر برای کولیت میکروسکوپی است. متخصص گوارش علل دیگر علایم را قبل از انجام عمل جراحی رد خواهد کرد.

چگونه می توان از کولیت میکروسکوپی جلوگیری کرد؟

محققان نمی دانند چگونه می توان از کولیت میکروسکوپی جلوگیری کنند. با این حال معتقدند افرادی که توصیه های پزشک خود را به دقت دنبال می کنند ممکن است قادر به پیشگیری از عود کولیت میکروسکوپی باشند.