کیست آراکنوئید کیستی است که بیشتر در سر ایجاد می شود، اما می تواند در اطراف نخاع نیز شکل بگیرد. این کیست، آراکنوئید نامیده می شود، زیرا در فضای بین مغز، ستون فقرات و غشاء آراکنوئید اتفاق می افتد. غشا آراکنوئید یکی از سه لایه غشایی است که مغز و ستون فقرات را احاطه کرده است. این کیست معمولا بین مغز و جمجمه و یا فضاهای اطراف مغز که به نام شکمچه مغز شناخته می شوند، رشد می کند.

کیست های آراکنوئید معمولا با مایع مغزی نخاعی (CSF) پر می شوند. CSF مایع محافظت کننده و طبیعی در بدن است که مغز و ستون فقرات را احاطه کرده است. دیواره های موجود دور این کیست اجازه نمی دهند این مایع به سیستم CSF تخلیه شود. بنابراین مایع مغزی نخاعی در این کیست ها جمع می شود.

در کودکان، کیست های آراکنوئید معمولا مادرزادی هستند یا در هنگام تولد در بدن وجود دارند. این کیست ها به نام کیست های آراکنوئید اولیه نامیده می شوند. کیست هایی که در مراحل بعدی زندگی در سر شکل می گیرند، کیست های ثانویه نامیده می شوند. شیوع کیست های اولیه آراکنوئید بیشتر از کیست های ثانویه آراکنوئید است.

در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت بیشتر در مورد علائم، علل، روش های تشخیص و روش های درمان کیست آراکنوئید صحبت می کنیم.

کیست آراکنوئید

همان طور که گفتیم، کیست های اولیه آراکنوئید در هنگام تولد در بدن حضور دارند و نتیجه اختلالات رشدی در مغز و نخاع هستند که در طول هفته های اولیه بارداری به وجود می آیند. کیست های ثانویه آراکنوئید معمولا با آسیب دیدگی سر، مننژیت، و یا تومور، و یا در نتیجه جراحی مغز ایجاد می شوند. اکثر کیست های آراکنوئید در خارج از لوب تمپورال مغز در منطقه ای از جمجمه که به نام حفره جمجمه شناخته می شود، تشکیل می شوند. کیست های آراکنوئید که در نخاع شکل می گیرند شیوع کمتری دارند. محل و اندازه کیست، عاملی برای نوع علائم و زمان شروع آن ها است.

اکثر افراد مبتلا به کیست های آراکنوئید علائمشان قبل از سن ۲۰ سالگی و به ویژه در اولین سال زندگی، بروز پیدا می کنند. اما برخی از افراد مبتلا به کیست های آراکنوئید هرگز علائمی ندارند. طبق گزارش ارائه شده توسط National Organization for Rare Disorders مردان نسبت به زنان چهار برابر بیشتر به این کیست ها مبتلا می شوند.

علائم وجود کیست آراکنوئید در سر

کیست های آراکنوئید معمولا بدون علامت هستند. این بدان معنی است که وجود آن ها در سر، نمای ظاهری ندارد. در نتیجه، اکثر افرادی که این کیست ها را دارند، تا زمانی که به دلایل دیگر مانند آسیب های وارده به سر مورد بررسی قرار نیگرند، متوجه حضور آن ها نمی شوند.

در برخی موارد، کیست های آراکنوئید باعث ایجاد علائم می شوند. علائم این کیست به محل و اندازه کیست بستگی دارد. برای مثال، اگر کیستی دارید که بر روی اعصاب یا مناطق حساس مغز یا نخاع فشار وارد می کند، ممکن است علائمی در بدنتان ایجاد شود. اگر این کیست در مغز واقع شده باشد، ممکن است یک یا چند مورد از علائم زیر را داشته باشید:

  • سردرد
  • سرگیجه
  • حالت تهوع
  • استفراغ
  • بی حالی
  • تشنج
  • مشکلات شنوایی، دیداری و حرکتی
  • مشکلات مربوط به تعادل
  • تاخیر در رشد
  • زوال عقل

اگر این کیست در ستون فقرات قرار داشته باشد، ممکن است علائمی مانند موارد زیر داشته باشید:

  • درد کمر
  • اسکولیوز
  • ضعف یا اسپاسم ماهیچه ها
  • بی حسی یا سوزش بازوها یا پاها
  • ایجاد مشکل در کنترل مثانه یا روده

اگر این علائم را دارید، با پزشک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید.

علائم، علل، روش های تشخیص و روش های درمان کیست آراکنوئید
علائم، علل، روش های تشخیص و روش های درمان کیست آراکنوئید

علت شکل گیری این کیست در بدن چیست؟

علت دقیق شکل گیری کیست های آراکنوئید در بدن ناشناخته است. محققان معتقدند که بسیاری از کیست های آراکنوئید، بر اثر ناهنجاری های رشدی که از تقسیم غیر قابل توضیح و یا پارگی غشاء عنکبوتیه به وجود می آیند، ناشی می شوند. طبق ادبیات پزشکی، کیست های آراکنوئید ارثی هستند. این موضوع نشان می دهد که ژنتیک در ایجاد برخی از کیست های آراکنوئید ممکن است نقش داشته باشد.

در برخی از موارد، کیست آراکنوئید در حفره وسط اتفاق می افتد و با توسعه نیافتگی (هیپوپلازی) و یا فشرده شدن لوب تمپورال همراه است. نقش دقیقی که ناهنجاری لوب تمپورال در ایجاد این کیست ها در حفره میانی بازی می کند، ناشناخته است.

بعضی از عوارض این نوع کیست ها ممکن است در اثر آسیب دیدگی ایجاد شوند. تروما می تواند مایع داخل کیست را به نواحی دیگر (به عنوان مثال، فضای زیرآراکنوئید) نشت دهد. عروق خونی روی سطح کیست ممکن است پاره شود و خونریزی کند. اگر یکی از رگ های خونی خارج از کیست خونریزی کند، ممکن است هماتوم رخ دهد. در صورت ایجاد خونریزی داخل کیست و هماتوم، ممکن است علائمی ناشی از افزایش فشار داخل جمجمه و علائمی ناشی از فشرده شدن بافت عصبی، ایجاد شود.

کیست های اولیه یا مادرزادی، معمولا به دلیل رشد غیر طبیعی مغز و ستون فقرات جنین در رحم مادر ایجاد می شوند. علت دقیق رشد غیر طبیعی مغز در این جنین ها مشخص نیست. اما ممکن است ژنتیکی باشد. کیست های ثانویه، که به نام کیست های غیر آکریوژنیک نیز شناخته می شوند، می توانند به علل زیر رخ دهند:

  • آسیب دیدگی سر یا نخاع
  • عوارض جراحی انجام شده بر روی مغز و نخاع
  • مننژیت
  • تومور

روش های تشخیص

تشخیص کیست های آراکنوئید اغلب به صورت تصادفی انجام می شود. این تشخیص ممکن است بر اساس سابقه پزشکی بیمار، معاینه کامل بالینی و انواع آزمایشات تخصصی، به ویژه مطالعات تصویربرداری پیشرفته مانند توموگرافی کامپیوتری (CT scan) و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) انجام شود. سی تی اسکن و MRI می توانند کیست های آراکنوئید را تشخیص دهند یا تأیید کنند. در طول CT اسکن، یک کامپیوتر و اشعه ایکس، تصاویر مقطعی از ساختار بافت مغز تهیه می کنند. در طول MRI، از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر مقطعی از مغز استفاده می شود.

روش های درمان

همان طور که گفتیم بیشتر کیست های آراکنوئید به صورت تصادفی یافت می شوند و اندازه آن ها به مرور زمان تغییری نمی کند. بنابراین پزشکان توصیه می کنند که صبر کنید. در صورت عدم وجود علائم، درمان ممکن است ضروری باشد و افراد مبتلا ممکن است به صورت دوره ای تحت نظارت قرار بگیرند.

هنگامی که درمان لازم است، نوع آن بستگی به عوامل زیر دارد:

  • آیا علائمی در بدن وجود دارد؟
  • اندازه کیست چقدر است؟
  • محل کیست در داخل جمجمه کجاست؟

[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]

پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:

معرفی و آشنایی با بیماری های پوشش مغز

آنتوسیانین ها از منابع تامین کننده آن ها تا خواصشان برای سیستم مغز، چشم و سیستم ایمنی

[/quote]

craniotomy fenestration

در روش درمانی craniotomy fenestration، یک بخش از جمجمه برای دسترسی جراح به کیست برداشته می شود تا مایع مغزی نخاعی به فضای زیر عنکبوتیه که در آن مایع دوباره جذب می شود تخلیه شود. در بعضی از موارد ممکن است جراح یک دستگاه (شنت) در کیست برای تخلیه مایع به داخل سیستم بطن مغز کار بگذارد. این دستگاه کیست را تخلیه کرده و یک گذرگاه مناسب برای تخلیه مایع مغزی نخاعی و گردش آن ایجاد می کند.

به تازگی، پیشرفت هایی که در عمل جراحی پایه مغز و اعصاب به دست آمده است، این روش های سنتی را به تکنیک های اندوسکوپی کامل تبدیل کرده اند. این روش ها در کوتاه ترین زمان انجام شده و با کمترین عوارض، بهترین نتایج و سریع ترین زمان ریکاوری همراه هستند.

در صورت امکان، کیست های آراکنوئید ستون فقرات ممکن است با جراحی (برداشتن کیست) درمان شوند. در این شرایط جراحی به طور کلی منجر به از بین رفتن علائم می شود. در برخی موارد، انجام جراحی برای کیست های نخاعی امکان پذیر نیست. در چنین مواردی، ایجاد روزنه یا شنت کیست برای تخلیه مایع ممکن است ضروری باشد.

منابع:

  1. Arachnoid Cysts
  2. ?What is an arachnoid cyst
  3. Arachnoid Cysts