کیست های کبدی کیسه های پر از مایع هستند که در کبد تشکیل می شوند. آن ها توده های خوش خیمی می باشند. این به این معنی که کیست کبد رشد توده سرطانی نیست. این کیست ها به طور کلی نیازی به درمان ندارند مگر اینکه علائمی ایجاد کنند و به ندرت بر عملکرد کبد تاثیر می گذارند. طبق گزارش محققان کلینیک کلیولند (Cleveland Clinic)، کیست های کبدی غیرمعمول هستند و فقط حدود ۵ درصد جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار می دهند.
برخی افراد یک کیست تک یا یک کیست ساده دارند و هیچ علتی برای رشد آن ها وجود ندارد.
بعضی دیگر ممکن است بیماری به نام بیماری پلی کیستیک کبدی (PLD) داشته باشند که با رشد کیست های زیاد در کبد مشخص می شود. اگر چه PLD باعث ایجاد کیست های متعدد می شود، اما ممکن است با وجود این بیماری، کبد به درستی کار کند. محققان معتقدند که بعید به نظر می رسد این بیماری امید به زندگی را کوتاه کند.
کیست کبد
کیست های کبدی در ۵٪ از افراد جهان رخ می دهد. با این حال، تنها حدود ۵٪ از این بیماران علائم دارند. به طور کلی، کیست ها ساختارهای نازکی هستند که حاوی مایع می باشند. اکثر کیست ها به صورت تکی رشد می کنند، اگرچه برخی از بیماران ممکن است چندین کیست داشته باشند. علائم مرتبط با کیست های کبدی شامل بادکردن شکم، ناراحتی یا درد است. تعداد کمی از بیماران کیستشان خونریزی نیز می کند و دچار درد شدید در ناحیه فوقانی شکم و درد ناگهانی و شدید شانه می شوند. خونریزی به تنهایی متوقف می شود و درد بعد از چند روز بهبود می یابد.
کیست های کبدی معمولا توسط سونوگرافی و یا توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) یافت می شوند. کیست های ساده کبدی همیشه خوش خیم هستند. تنها کسانی که نیاز به درمان کیست کبد دارند، که به واسطه بیماری برایشان علائم ایجاد شده است. حذف مایع از کیست با سوزن، موثر نیست زیرا کیست دوباره ظرف چند روز پر می شود. بهترین درمان این است که بخش بزرگی از دیواره کیست را بردارید.
این روش جراحی معمولا از طریق لاپاروسکوپی انجام می شود و فقط نیاز به ۲ الی ۳ برش کوچک روی شکم و یک شب اقامت در بیمارستان دارد. اکثر بیماران به طور کامل در عرض ۲ هفته بهبود می یابند. تعداد بسیار کمی از بیماران (۰٫۶٪ از افراد عادی) دارای بیماری پلی کیستیک کبد (PLD) هستند. در این بیماری کیست هایی مانند یک خوشه انگور بسیار بزرگ در کبد مشاهده می شود. در طی چند سال، بیماران مبتلا به PLD ممکن است بزرگ شدن کبد را، که موجب تورم و ناراحتی شکمی می شود، تجربه می کنند. در موارد شدید، ممکن است بیمار کیفیت زندگی اش به دلیل درد و تجمع مایع کم شود.
تومورهای کیستیک
برخلاف کیست های ساده کبدی، تومورهای کیستیک در واقع توده هایی هستند که ممکن است طی چندین سال بدخیم شوند. علائم ناشی از تومورهای کیستیک همانند علائمی است که با وجود کیست ساده دیده می شوند. احساس پری، ناراحتی و درد از جمله این علائم هستند. آزمایشات کبدی معمولا طبیعی هستند، مگر اینکه سرطان پیشرفت داشته باشد. سونوگرافی و سی تی اسکن بهترین روش های تصویربرداری برای تشخیص تومورهای کیستیک هستند که حاوی مواد مایع و جامد می باشند. به علت احتمال بدخیمی، تومورهای کیستیک باید با عمل جراحی باز (نه لاپاروسکوپی) به طور کامل برداشته شوند. میزان عود پس از جراحی بسیار پایین است.
علائم کیست کبد
از آنجا که حضور یک کیست کوچک در کبد معمولا نشانه ای ندارد، ممکن است سال ها تشخیص این کیست طول بکشد. تا زمانی که کیست گسترش پیدا نکند و درد و ناراحتی های دیگر به وجود نیاید، تشخیص کیست به نعویق می افتد. همانطور که کیست بزرگتر می شود، علائم ممکن است شامل التهاب شکم یا درد در قسمت فوقانی قسمت معده باشد. اگر کبد به صورت قابل توجهی بزرگ شود، ممکن است بتوانید از خارج از شکم کیست را مشاهده کنید.
اگر کیست شروع به خونریزی کند، درد شدید و ناگهانی در قسمت فوقانی شکم رخ دهد. گاهی اوقات خونریزی این کیست، بدون درمان پزشکی متوقف می شود. اگر چنین باشد، درد و سایر علائم ممکن است در عرض چند روز بهبود یابند.
همان طور که گفتیم در میان افراد مبتلا به کیست کبد، فقط حدود ۵ درصد افراد علائم دارند.
علل ایجاد کیست کبد
کیست های کبدی، ناشی از ناهنجاری موجود در مجاری صفراوی هستند، اگر چه علت دقیق این ناهنجاری ناشناخته است. صفرا مایع ساخته شده توسط کبد است که به هضم غذا کمک می کند. این مایع از طریق مجرای یا ساختارهای لوله ای شکل از کبد به کیسه صفرا منتقل می شود.
بعضی از افراد دارای کیست های کبدی، با این بیماری متولد می شوند، در حالی که برخی از آن ها تا زمانی که کیستشان بزرگ نشود متوجه بیماری نمی شوند. حتی زمانی که کیست ها در هنگام تولد وجود دارند، ممکن است تا زمانی که علائمی در بزرگسالی به وجود آورند، آشکار نشوند.
همچنین بین کیست های کبدی و انگلی به نام اکینوکوکوس ارتباط وجود دارد. این انگل در مناطقی یافت می شود که گاو و گوسفند زندگی می کند. اگر غذای آلوده به این انگل را مصرف کنید، ممکن است آلوده شوید. این انگل می تواند باعث ایجاد کیست در قسمت های مختلف بدن، از جمله کبد شود.
PLD می تواند زمانی ایجاد شود که سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری وجود داشته باشد. در واقع سندرم پلی کیستیک کبدی ارثی است و بدون هیچ دلیل ظاهری رخ می دهد.
نحوه تشخیص کیست کبد
از آنجا که برخی از کیست های کبدی علائم قابل توجهی را ایجاد نمی کنند، انجام درمان برای این بیماری همیشه ضروری نیست.
اگر درد شکم یا بزرگ شدن شکم را شاهد هستید، بهتر است به متخصص گوارش مراجعه کنید. ممکن است پزشک آزمایش تصویربرداری برای بررسی هر نوع اختلال در کبد را تجویز کند. ممکن است به احتمال زیاد سونوگرافی یا CT اسکن شکمی نیز برای شما انجام شود. در هر دو روش تشخیصی، تصاویری از درون بدن گرفته می شود تا پزشک بتواند حضور جرم یا کیست را تأیید یا رد کند.
روش های درمان کیست کبد
پزشکان معمولا برای کیست های کوچک، انجام درمان را توصیه نمی کنند. آن ها معتقدند فقط باید بر روی رشد این کیست ها نظارت شود. اگر کیست بزرگ شده و باعث درد یا خونریزی شود، آن وقت پزشک در مورد گزینه های درمانی با شما صحبت خواهد کرد.
یکی از گزینه های درمانی کیست کبد وارد کردن یک سوزن به شکم و جراحی تخلیه مایع از کیست است. این روش فقط می تواند شرایط بیمار را به صورت موقت بهبود دهد زیرا کیست مجددا رشد می کند. برای جلوگیری از عود مجدد کیست، روش دیگر این است که کل کیست را از طریق جراحی برداریم.
دکتر می توانید این عمل را با استفاده از روش لاپاراسکوپی انجام دهید. این روش جراحی، دارای حداقل تهاجم است و فقط به دو یا سه برش کوچک روی شکم نیاز دارد. پزشک این عمل جراحی را با استفاده از یک ابزار کوچک به نام لاپاراسکوپ انجام می دهد. به طور معمول، بیماران فقط یک شب در بیمارستان بستری می شوند و تنها دو هفته طول می کشد تا بهبودی کامل را به دست آورند.
پس از تشخیص کیست، به دلیل ارتباط آن با انگل، ممکن است آزمایش خون برای بررسی حضور انگل انجام شود. اگر در بدن انگل وجود داشته باشد، مصرف دوره ای آنتی بیوتیک، برای درمان عفونت کافی است.
در برخی از موارد، PLD شدید است. در این حالت، کیست ممکن است به شدت خونریزی کند و درد شدید داشته باشد. یا شروع به تأثیر گذاری بر روی عملکرد کبد کند. در این موارد، پزشک ممکن است پیوند کبد را توصیه کند.
به نظر می رسد راهی برای جلوگیری از ایجاد کیست کبد وجود ندارد. علاوه بر این، تحقیقات کافی برای تعیین اینکه آیا رژیم غذایی یا سیگار کشیدن به ایجاد کیست های کبدی کمک می کنند یا خیر؟ وجود ندارد.
آینده بیماران مبتلا به کیست کبد
حتی زمانی که کیست های کبدی بزرگ می شوند و درد ایجاد می کنند، چشم انداز درمان بسیار مثبت است. فقط کافی است که اطمینان حاصل کنید که گزینه های درمانی و مزایا و معایب هر یک از گزینه ها را قبل از تصمیم گیری در مورد انجام یک روش درمان خاص، بررسی کرده اید. اگر چه تشخیص کیست کبد واژه ای ترسناک است، اما این کیست ها معمولا به نارسایی کبدی یا سرطان کبد منجر نمی شوند.