آدنوکارسینوما نوعی سرطان است که در غدد ایجاد می شود. غدد سلول هایی هستند که موادی را به داخل یا به خارج بدن ترشح می کنند. چشم انداز، درمان و شانس زنده ماندن در این بیماری بستگی به محل، اندازه و مرحله تومور و عوامل فردی از جمله سلامت عمومی فرد دارد.
مطالب این مقاله مجله پیام سلامت را به موضوعات زیر اختصاص داده ایم:
- انواع آدنوکارسینوما
- علائم
- تشخیص
- درمان آدنوکارسینوما
- پیشرفت و چشم انداز
انواع آدنوکارسینوما
این نوع از سرطان معمولا در غدد شروع می شوند اما می توانند به سایر نقاط بدن نیز گسترش پیدا کنند. غدد بخشی از بدن است که وظیفه ترشح مایعات مختلف را به بافت های بسیاری از اندام های بدن بر عهده دارد.
بنابراین این نوع سرطان می تواند در اندام های زیر نیز یافت شود:
- پستان
- ریه
- پروستات
- پانکراس
- کولون
یک نوع نادر از آدنوکارسینومای به نام آدنوئید کیستیک کارسینوم نیز وجود دارد که در غدد سر مانند غدد سینوسی ایجاد می شود. این سرطان رشد آهسته ای دارد اما می تواند به جمجمه نیز سرایت کند. مغز نیز می تواند به آدنوکارسینوما مبتلا شود.
علائم این نوع سرطان چیست؟
از آن جا که این نوع از سرطان می تواند در بخش های بسیاری از بدن ایجاد شود، هیچ تست تشخیصی اختصاصی یا لیستی از علائم را نمی توان به این بیماری نسبت داد. اکثر افراد تصور می کنند که وجود سرطان در بدن می تواند علائم غیر معمول و عجیب غریبی ایجاد کند. در حالی که علائم آدنوکارسینوما، بسته به جایی که ممکن است رشد کند، به شرح زیر می باشد:
علائم وجود سرطان در مغز یا جمجمه
- سردرد
- تهوع
- استفراغ
- تشنج
- اختلالات بینایی
- تغییرات شخصیتی
- داشتن احساسات غیر عادی در پاها یا بازوها
- تغییر در تفکر
علائم وجود سرطان در ریه
- سرفه
- خستگی
- وجود مخاط خونی
- کاهش وزن
- ضعف
- بی حالی
علائم وجود سرطان در پستان
- وجود یک توده یا بافت دیگر غیر معمول در پستان
علائم وجود سرطان در پروستات
- دردناک شدن ادرار
- مشکلات مربوط به کنترل مثانه
- نباز به ادرار کردن مکرر در شب
- وجود خون در مایع منی
- انزال دردناک
علائم وجود سرطان در پانکراس
- کاهش وزن ناخواسته
- درد کمر و معده
- مدفوع چرب یا بی رنگ
- خارش پوست
علائم وجود سرطان در کولون
- احساس پر بودن روده
- وجود مدفوع خونی
- خونریزی از رکتوم
- درد معده
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
روش های تشخیص
تشخیص معمولا با یک امتحان آغاز می شود که در آن پزشک در مورد سابقه پزشکی بیمار سوالاتی را مطرح می کند. ضمن این که سؤالاتی را نیز درباره علائم و عوامل خطر مانند سیگار کشیدن از بیمار خواهد پرسید. برخی از تست ها نیز می توانند آدنوکارسینوم را تشخیص دهند. برای تأیید تشخیص لازم است آزمایش های متعددی انجام شود.
تست ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
بیوپسی
در این روش یک نمونه کوچک از بافت برای آزمایش آن، جهت وجود و حضور سلول های سرطانی برداشته می شود. بیوپسی همچنین می تواند اطلاعاتی را درباره جایی که در بدن سرطان ایجاد شده است، ارائه کند. برخی از سرطان ها سرطان های متاستاتیک هستند. این به این معنی است که از جای دیگر بدن ناشی می شوند.
اسکن تصویربرداری
انجام اسکن کامپیوتری (CT) یا اشعه ایکس می تواند تصاویر سه بعدی از رشد تومور را در بدن نشان دهد. پزشکان گاهی از این روش ها برای اندازه گیری تغییرات تومور در طول زمان و یا برای ارزیابی اینکه آیا درمان کارآمد است یا نه از آن بهره می برند.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) گزینه دیگری است که در آن از امواج رادیویی برای ایجاد یک تصویر از قسمت های مختلف بدن استفاده می شود.
آزمایش خون
آزمایش خون می تواند تغییرات ایجاد شده در سلول های خونی که نشانه ای از سرطان هستند را اندازه گیری کند. وجود مواد شیمیایی در خون نیز ممکن است با سرطان های خاص مرتبط باشند. به عنوان مثال، سطح آنتی ژن پروستات (PSA) با سرطان پروستات تغییر می کند.
درمان آدنوکارسینوما
درمان آدنوکارسینوما بستگی به محل سرطان، میزان رشد و گسترش آن دارد. پزشکان همچنین برای تجویز درمان به سالم بودن فرد مبتلا به سرطان نیز توجه می کنند. چرا که درمان می تواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند. در این صورت اگر بدن بیمار دچار مشکلاتی باشد، عوارض جانبی تشدید می شود.
گزینه های درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
برداشتن تومور
جراحی یک انتخاب رایج برای درمان سرطان است. برداشتن تومور یک گزینه امن در برخی از سرطان ها می باشد. به عنوان مثال، لامپکتومی به معنی برداشتن سرطان پستان است و یک روش نسبتا بی خطر است، در حالی که جراحی مغز برای برداشتن تومور می تواند خطرناک باشد.
پزشکان همچنین ممکن است برای درمان از رادیو اکتیو استفاده کنند. در این درمان از موج های انرژی برای از بین بردن یا کاهش اندازه تومور استفاده می شود. غدد لنفاوی اطراف نیز ممکن است همزمان با تومور برداشته شوند.
شیمی درمانی
شیمی درمانی نوعی درمان است که معمولا با تزریق وریدی انجام می شود.
این درمان سلول های سرطانی را از بین می برد. اما ممکن است برخی از سلول های سالم را نیز دچار آسیب کند. بسیاری از افرادی که از شیمی درمانی استفاده می کنند، دچار ریزش مو شده یا علائم دیگر این نوع درمان را تجربه می کنند. بنابراین ممکن است این بیماران برای از بین بردن عوارض جانبی به مصرف داروهای دیگر نیز نیاز داشته باشند.
درمان هدفمند
بعضی از داروها برای هدف قرار دادن سلول های خاص سرطانی طراحی شده اند، و جایگزین کم خطر شیمی درمانی هستند. در دسترس بودن این داروها بستگی به نوع سرطان و سلامت بدنی بیمار دارد.
اشعه
در اشعه درمانی از ماوراء بنفش با استفاده از امواج حاوی انرژی زیاد برای کشتن سلول های سرطانی استفاده می شود. همانند شیمی درمانی، اشعه درمانی نیز می تواند سلول های سالم را از بین ببرد.
ایمونوتراپی
در روش ایمونوتراپی از داروهایی استفاده می شود که از سیستم ایمنی بدن برای از بین بردن سرطان حمایت می کنند. اکثر داروهای ایمونوتراپی تنها طول عمر بیمار را افزایش می دهند و به طور کامل سرطان را درمان نمی کنند. با این که آن ها از سیستم ایمنی بدن پشتیبانی می کنند، اما اغلب عوارض جانبی کمتری نسبت به شیمی درمانی یا اشعه درمانی دارند.
در دسترس بودن ایمونوتراپی بستگی به نوع سرطان، مرحله آن و سلامت کلی فرد مبتلا به سرطان دارد.
پیشرفت و چشم انداز
مرحله بندی سرطان یک راه برای اندازه گیری پیشرفت سرطان است. پزشکان مختلف ترجیح می دهند از سیستم های مختلف برای طبقه بندی استفاده کنند. بعضی از پزشکان از یک سیستم ساده ۰-۴ استفاده می کنند. در این طبقه بندی:
- مرحله ۰ نشان می دهد که سلول های غیر طبیعی وجود دارد، اما گسترش نیافته اند.
- مراحل ۱ تا ۳ نشان دهنده گسترش سرطان یا وجود تومورهای بزرگتر است که به بافت های اطراف گسترش یافته اند.
- مرحله ۴ یعنی سرطان به سایر قسمتهای بدن گسترش یافته است.
محبوب ترین سیستم طبقه بندی سرطان TNM است. این حروف برای بررسی اندازه تومور، تعداد غدد لنفاوی آسیب دیده و متاستاز و یا گسترش تومور اولیه به سایر قسمت های بدن استفاده می شود.
T تومور اصلی را اندازه گیری می کند.
- TX نشان دهنده این موضوع است که تومور قابل اندازه گیری نیست.
- T0 نشان می دهد که نمی توان تومور را یافت.
- T1 تا T4 اندازه تومور را مشخص می کند. عدد بزرگتر به معنی تومور بزرگتر است.
N اثرات سرطان را بر غدد لنفاوی نزدیک تومور اندازه گیری می کند.
- NX نشان می دهد نمی توان سرطان را در غدد لنفاوی مجاور اندازه گیری کرد.
- N0 نشان دهنده این است که سرطان در غدد لنفاوی یافت نشد.
- N1 تا N3 تعداد غدد لنفاوی آسیب دیده را نشان می دهد. هر چه عدد این معیار بزرگتر باشد یعنی غدد لنفاوی بیشتری آسیب دیده اند.
M متاستاز و یا گسترش سرطان را به مناطق دیگر اندازه گیری می کند.
- MX به معنی این است که نمی توان متاستاز را اندازه گیری کرد.
- M0 نشان دهنده عدم متاستاز است.
- M1 نشان می دهد که سرطان گسترش یافته است.
بعضی از سرطان ها سریعتر از برخی دیگر گسترش می یابند. برخی نیز در مراحل ابتدایی بسیار قابل درمان هستند. به عنوان مثال سرطان پروستات یکی از این نوع سرطان ها می باشد.
مراحل پیشرفته تر سرطان، درمان دشوارتری دارد و بیشتر به مرگ منجر می شود. با این حال، این قانون با نوع سرطان، درمان های موجود و محل سرطان می تواند تغییر کند.
شانس زنده ماندن پس از ابتلا به آدنوکارسینوما، بسته به نوع آن به میزان قابل توجهی متفاوت است. به عنوان مثال، زنان مبتلا به سرطان سینه مرحله ۲، شانس زنده ماندن شان تا ۵ سال پس از تشخیص حدود ۹۳ درصد است. اما در سرطان ریه مرحله ۲، شانس زنده ماندن در همین زمان حدود ۳۰ درصد است.
این درصدها تقریبا نسبی است. کیفیت درمان و دیگر عوامل فردی نیز می تواند آن را تحت تاثیر قرار دهد.