آیا آرد خراب می شود؟ مصرف آرد منقضی شده چه مضراتی دارد؟

آرد یکی از اصلی ترین موادی است که برای شیرینی پزی استفاده می شود. این ماده با خرد کردن غلات مختلف یا مواد غذایی دیگر و تبدیل کردن آنها به پودر ساخته می شود. اگرچه آرد به طور سنتی از گندم تهیه می شود. اما در حال حاضر انواع بیشمار و مختلفی از آرد از جمله آرد نارگیل، آرد بادام و سایر گونه های فاقد گلوتن در قفسه فروشگاه های مواد غذایی در دسترس است. بسیاری از افراد آرد را به مدت طولانی در انبار نگه می دارند. حتی اگر تاریخ انقضا آن نیز گذشته باشد. بنابراین سوال اینجاست که چه زمانی آرد خراب می شود؟

این مقاله سوالاتی مانند این که آیا اصلا آرد خراب می شود؟ چه روش هایی مناسب نگهداری از آرد است؟ و مضرات مصرف آرد منقضی شده چیست؟ را توضیح می دهد.

ماندگاری آرد چقدر است و چه زمانی آرد خراب می شود؟

بسیاری از عوامل در ماندگاری آرد یا مدت زمان ماندگاری آن قبل از شروع به خراب شدن تأثیر می گذارند.

بیشتر آردها ۳ الی ۸ ماه در دمای اتاق تازه باقی می مانند. این مدت معمولاً طولانی از تاریخ انقضاء آنهاست. با این وجود ماندگاری دقیق به نوع آرد، مواد تشکیل دهنده آن و نحوه نگهداری آن بستگی دارد.

انواع آرد

آرد غالباً بر اساس سطح پردازشی که در مراحل تولید روی آن انجام می شود طبقه بندی می شود. میزان پردازش آرد می تواند بر روی ماندگاری آن تأثیر بگذارد. عنصری که به عنوان منبع از آن آرد تهیه شده است؛ مانند گندم نیز بر روی ماندگاری آرد تأثیر دارد.

به عنوان مثال آرد همه منظوره سفید یا همان آرد سه صفر به دلیل روش های پردازشی که روی آن انجام می شود، بیشتر از آرد گندم سبوس دار تازه می ماند.

آرد سفید بسیار پالایش شده؛ به آردی اشاره دارد که برای تهیه اش دانه را از سبوس و جوانه جدا کرده اند و فقط آندوسپرم نشاسته ای آن باقی مانده است. در مقابل، آرد گندم کامل یا سبوس دار حاوی هر سه بخش دانه یعنی سبوس، جوانه و آندوسپرم است.

سبوس و جوانه سرشار از روغنی هستند که باعث می شود محصولات تهیه شده از گندم سبوس دار در برابر فساد آسیب پذیر باشند. این اتفاق زمانی می افتد که چربی ها در اثر قرار گرفتن در معرض نور، رطوبت یا هوا تخریب و تجزیه شده و به طور معمول باعث ایجاد طعم و بوی نامطلوب می شوند.

از آنجا که آردهای فاقد گلوتن مانند آرد بادام یا آرد نارگیل غنی از روغن هستند، ممکن است بیشتر از آرد سفید مستعد فساد و خراب شدن باشند. علاوه بر این، آرد بدون گلوتن که معمولا برای تهیه آن چندین نوع آرد غلات یا آرد ریشه را با هم ترکیب می کنند، به دلیل داشتن رطوبت زیاد ممکن است در برابر قارچ ها آسیب پذیرتر باشد.

روش های نگهداری از آرد

علاوه بر مواردی که ذکر کردیم؛ ماندگاری آرد به نحوه نگهداری از آن نیز بستگی دارد. طبق آمار وزارت کشاورزی ایالات متحده (USDA)، آرد ماده ای پایدار و ماندگار است. این بدان معنی است که می توان آن را با خیال راحت در دمای اتاق نگهداری کرد.

با این حال برای نگهداری از آرد باید از یک ظرف در دار استفاده کرد و ظرف را در مکانی خشک و خنک نگه داشت تا طراوت آن حفظ شود. نگهداری آرد در یخچال یا فریزر ممکن است عمر مفید آن را افزایش دهد.

به عنوان مثال آرد همه منظوره ۶ الی ۸ ماه در کابینت ماندگاری دارد. اما در صورتی که در یخچال بگذاریدش تا ۱ سال و اگر در فریزر بگذاریدش تا ۲ سال ماندگاری دارد.

اگر آرد را در یخچال قرار داده اید، برای جلوگیری از کپک زدن، حتما آن را از رطوبت و آبی که دور یخچال می گذارید دور نگه دارید. برای انجام این کار می توانید ظرف آرد را درون یک کیسه پلاستیکی محکم قرار دهید یا از ظروفی استفاده کنید که درشان کاملا کیپ می شود.

به خاطر داشته باشید که قبل از استفاده، اجازه دهید دمای آرد سرد به دمای اتاق برسد. اگر آرد سرد را درون کیک و شیرینی بریزید از پف کردن آنها جلوگیری می کند.

چطور بفهمیم که آرد خراب شده است؟

اکثر آردهای بسته بندی شده دارای تاریخ انقضا (به این تاریخ بهترین زمان استفاده نیز گفته می شود) بر روی بسته بندی هستند تا مشخص شود که چه مدت تازه می مانند. با این حال به تاریخ درج شده روی این برچسب ها اعتمادی نیست و امنیت را نشان نمی دهد. بنابراین ممکن است آرد شما حتی پس از این که به تاریخ انقضا برسد، قابل مصرف باشد.

بهترین راه برای تشخیص اینکه آرد خراب شده است یا خیر، بو کردن آن است. آرد تازه بوی خنثی دارد و آرد بد بو نشان دهنده خرابی و فساد است. آرد فاسد شده می تواند بی رنگ، سمی و تقریباً ترش مزه باشد. همچنین ممکن است آرد بدون تغییر رنگ خراب شده باشد.

علاوه بر این اگر آرد با آب یا رطوبت تماس گرفته باشد، ممکن است توده های بزرگی از قارچ در ظرف نگهداری از آن ظاهر شوند. در این حالت، باید فوراً کل ظرف را دور ریخت.

برای جلوگیری از هدر رفتن مواد غذایی، از روش های خلاقانه برای استفاده از آردهای کهنه خود که نزدیک به تاریخ انقضا هستند استفاده کنید. آرد گذشته از این که به طبخ غذاها و دسرهایی مانند نان و کیک کاربرد دارد، برای درست کردن وسایل غیر غذایی مانند خمیر بازی یا چسب خانگی نیز مفید است.

مضرات استفاده از آرد منقضی شده

وقتی آرد سفت می شود، ساختار مولکولی آن تغییر می کند. در این شرایط ممکن است ترکیبات مضری در آرد ایجاد شود.

با این حال هیچ مطالعه ای تا کنون نتوانسته است اثر مخرب خوردن آرد سفت را بر روی بدن نشان دهد. اگرچه غذاهای پخته شده با آرد خراب ممکن است طعم ناخوشایندی داشته باشند، اما بعید است که اگر مقدار کمی از این غذاها مصرف شود؛ به سلامت بدن آسیب برسد.

از طرف دیگر مصرف آرد کپک زده می تواند خطرناک باشد و محصول تهیه شده با آن طعم بسیار بدی پیدا می کند. درست است که مهم قارچ ها مضر نیستند؛ اما برخی از آنها می توانند مواد شیمیایی خطرناکی به نام مایکوتوکسین ها را تولید کرده و به بدن آسیب برسانند. این ترکیبات می توانند علائمی مانند استفراغ و اسهال را تحریک کنند.

مایکوتوکسین ها بسته به میزانی که خورده می شوند و مدت زمان مواجهه بدن با آنها، با سایر بیماری های جدی از جمله سرطان و بیماری کبدی ارتباط دارند. بنابراین همیشه بهتر است آردی که بوی بدی گرفته است یا علائم قارچ در آن قابل مشاهده می شود را دور بریزید.

نکته آخر

آرد ماندگاری طولانی دارد اما به طور کلی بعد از ۳ تا ۸ ماه خراب می شود. آرد سفید به دلیل روغن کمتری که دارد ممکن است ماندگاری طولانی تری نسبت به سایر آردها داشته باشد. این در حالی است که گندم سبوس دار و فاقد گلوتن زودتر خراب می شود. می توانید ماندگاری آرد را با آب بندی صحیح ظرف نگهداری یا قرار دادن این ماده در یخچال یا فریز کردن آن تمدید کنید.

در صورت استشمام بوی نامطبوع از آرد، تغییر رنگ آن یا رشد کپک و قارچ، حتما آرد را دور بریزید و هرگز آردی که چنین شرایطی دارد را برای پخت و پز استفاده نکنید.