آلفا گلوکز چیست؟

آلفا گلوکز نوعی ایزومر خاص گلوکز است. گلوکز می تواند در اشکال مختلفی از مولکول ها وجود داشته باشد، که هر کدام دارای خواص منحصر به فردی هستند. بعضی از اشکال به طور طبیعی به وجود می آیند. دیگر اشکال محصول واکنش های سنتزی آزمایشگاهی هستند. اشکال مختلف نام های مختلفی دارند. با این حال، صرف نظر از شکل مولکول، تمام مولکول های گلوکز دارای ۶ اتم کربن و مونوساکارید هستند.

برای آشنایی با ساختار آلفا گلوکز ، ساختار گلوکز زنجیره ای مستقیم، ساختار حلقه ای گلوکز، ایزومرها و D-گلوکز و L-گلوکز، ادامه این مطلب مجله پیام سلامت را بخوانید.

آلفا گلوکز

ساختار گلوکز زنجیره ای مستقیم

 گلوکز به عنوان یک مولکول زنجیره ای مستقل شناخته می شود. به عنوان یک زنجیره مستقیم، شش اتم کربن وجود دارد که از ۱ تا ۶ نام گذاری شده اند. کربن ۱ کربنی است که بخشی از آلدهید یا گروه عاملی آلدهیدی یا فُرمیل (CHO)   نامیده می شوند. کربن ۲، کربن ۳، کربن ۴ و کربن ۵ هر کدام به چهار گروه مختلف تقسیم می شوند. یک اتم هیدروژن، یک گروه هیدروکسیل و دو نوع مختلف اتم کربن. به عنوان مثال، چهار گروه مختلف کربن ۲ به یک گروه آلدهیدی، یک گروه هیدروکسیل، یک اتم هیدروژن و یک گروه چهار کربنی CH(OH)CH(OH)CH(OH)CH2(OH) مربوط می باشند. این چهار اتم کربن، C2تا C5، کربن های کایرال (نامتقارن) نامیده می شوند. موقعیت هر یک از چهار گروه وابسته به آنها، شکل کلی آن سه بعدی را در فضا تعیین می کند.

ساختار حلقه ای گلوکز

آلفا گلوکز نوعی از گلوکز است که حلقه ای شکل می باشد. هنگامی که گروه هیدروکسیل OH در اتم کربن ۶ با گروه آلدهید در اتم کربن ۱ واکنش نشان می دهند، ساختار گلوکز حلقوی شکل می گیرد. یک مولکول آب برداشته می شود و نتیجه یک شش ضلعی است که در آن پنج اتم کربنی پنج رأس تشکیل می دهند و یک اتم اکسیژن ضلع ششم را تشکیل می دهد.

ایزومرها

کربن نامتقارن (کربن کایرال) گلوکز می تواند به روش های گوناگون در فضا بچرخد و ایزومرهای مختلف گلوکز را ایجاد کنند. ایزومرها ترکیباتی هستند که دارای فرمول مولکولی مشابه هستند، اما ساختارهای سه بعدی مختلفی دارند. دو نوع ایزومر وجود دارند، ایزومرهای ساختاری و استئوزومرها. ایزومرهای ساختاری یک فرمول مولکولی مشابه دارند، اما اتم ها با یکدیگر در جهات متفاوت پیوند دارند. به عنوان مثال، گلوکز و گالاکتوز ایزومرهای ساختاری هستند. استروئیزومرها، از سوی دیگر مولکول های ایزومری هستند که فرمول مولکولی مشابهی دارند و اتم ها نیز در جهت  یکسان پیوند دارند، اما در شکل سه بعدی  جهت گیری اتم هایشان در فضا متفاوت است. آلفا گلوکز و بتا گلوکز نمونه ای از استئوزومرها هستند.

ساختار آلفا گلوکز

آلفا گلوکز استئوزومر خاصی از گلوکز است. در شکل حلقوی، آلفا گلوکز زمانی وجود دارد که گروه هیدروکسیل در اتم کربن ۱ زیر سطح حلقه است و در همان سطح گروه هیدروکسیل در کربن ۲ و کربن ۴ وجود دارد. در مقابل، گلوکز بتا، ایزومری است که در آن گروه هیدروکسیل در اتم کربن ۱ بالاتر از سطح حلقه و در همان سطح گروه هیدروکسیل در اتم کربن ۳ وجود دارد.

D-گلوکز و L-گلوکز

گلوکز هم چنین می تواند به فرم های D-گلوکز و L-گلوکز وجود داشته باشد که به طور کلی مولکول های گلوکز می باشند که تصاویر آینه ای یکدیگر هستند. D-گلوکز و L-گلوکز به ترتیب به حالت راست گرد و چپ گرد وجود دارند. محلول  D-گلوکز نور قطبی را به سمت راست می چرخاند، در حالی که محلول  L-گلوکز نور قطبی را به سمت چپ می چرخاند. تنها D-گلوکز در طبیعت وجود دارد.