آلوپسی آره آتا یک اختلال شایع خود ایمنی است که اغلب باعث ریزش مو غیر قابل پیش بینی می شود. این بیماری بر روی ۲ درصد از آمریکایی ها (حدود ۶٫۵ میلیون نفر) تاثیر گذاشته است. این بیماری می تواند هر کسی را بدون در نظر گرفتن سن و جنسیت تحت تاثیر قرار دهد. هر چند اغلب قبل از سن ۳۰ سالگی رخ می دهد.
کلمه “آلوپسیا” از یونان باستان آمده و به معنای “بیماری روباه” است. این بیماری به روبایی اشاره می کند که دو بار در سال خز خود را تغییر می دهد. کلمه “آره آتا” هم به معنی “وقوع رخداد در تکه ها و یا مناطق محدود” می باشد.
در این مقاله مجله پیام سلامت، ما به علل، علائم، تشخیص و درمان های بالقوه برای بیماری آلوپسی آره آتا نگاه می کنیم.
مطالب این مقاله عبارتند از:
- آلوپسی آره آتا چیست؟
- علل
- علائم
- تشخیص
- درمان ها
آلوپسی آره آتا چیست؟
آلوپسی آره آتا، بیماری است که سبب ریزش مو در تکه های کوچک در بدن می شود. این اتفاق زمانی می افتد که سیستم ایمنی به فولیکول های مو حمله می کند و باعث ریزش مو می شود. ریزش مو ناگهانی ممکن است بر روی پوست سر و سایر قسمت های بدن رخ دهد. این وضعیت به ندرت باعث ریزش مو در کل سر می شود. اما می تواند مانع رشد مجدد مو شود. در این بیماری هنگامی که مو رشد می کند، دوباره می ریزد. میزان ریزش و رشد دوباره مو از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
در حال حاضر درمانی برای آلوپسی آره اتا وجود ندارد. با این حال، درمان هایی کشف شده اند که می توانند رشد موها را سریع تر کرده و یا از ریزش مو در آینده جلوگیری کنند. ضمن این که روش هایی برای جلوگیری از ایجاد این بیماری نیز وجود دارد.
در اکثر موارد، حدود یک چهارم از موهای بخشی از بدن که مورد حمله قرار گرفته است دچار ریزش می شود. برای اکثر افراد مبتلا ریزش مو تنها در چند تکه ایجاد می شود. اما برای برخی از افراد ممکن است شدیدتر باشد.
گاهی اوقات، این بیماری می تواند منجر به از دست رفتن کامل موهای پوست سر (آلوپسی توتالیس) یا، در موارد شدید، کل بدن (آلوپسی یونیورسالیس) شود.
آلوپسی آره آتا به عنوان یک بیماری خود ایمنی محسوب می شود که در آن سیستم ایمنی به اشتباه سلول های بدن را به جای مهاجمان مضر خارجی دیده و به آن ها حمل می کند. در مورد آلوپسی آره آتا، سیستم ایمنی به فولیکول های مو حمله می کند و باعث التهاب شده و منجر به ریزش مو می شود.
علل آلوپسی آره آتا
همان طور که گفتیم این بیماری زمانی اتفاق می افتد که سلول های سفید خون به سلول های فولیکول مو حمله می کنند و باعث می شوند که تعداد آنها کاهش یافته و به طور چشمگیری باعث کاهش تولید مو می شود. دقیقا مشخص نیست که چه چیزی باعث می شود که سیستم ایمنی بدن، فولیکول های مو را هدف قرار می دهند.
در حالی که دانشمندان هنوز مطمئن نیستند که چرا این تغییرات رخ می دهد، اما به نظر می رسد که ژنتیک در ایجاد آلوپسی آره آتا درگیر باشد. به طوری که احتمال ابتلا به این بیماری در افرادی که در اعضای خانواده فرد مبتلا را دارند، بیشتر می شود. از هر ۵ نفر مبتلا به این بیماری ۱ نفر، سابقه آلوپسی آره آتا را در خانواده دارد.
تحقیقات دیگر نشان داده اند که بسیاری از افراد مبتلا به سندرم آلوپسی آره آتا، دارای سابقه شخصی یا خانوادگی سایر اختلالات خود ایمنی مانند آتروپی، تیروئیدیت و ویتیلیگو هستند.
بر خلاف تصور بسیاری از افراد، شواهد علمی بسیار کمی برای حمایت از این دیدگاه وجود دارد که آلوپسی آره آتا ناشی از استرس است. موارد شدید استرس به طور بالقوه موجب ایجاد این وضعیت می شوند. اما بیشتر تحقیقات اخیر نشان داده اند که این بیماری به علت ژنتیک رخ می دهد.
علائم آلوپسی آره آتا
علامت برجسته این بیماری، ریزش مو است. با وجود این بیماری تکه های سکه ای مو شروع به ریزش می کنند. این تکه ها عمدتا بر روی پوست سر واقع شده اند. هرچند ممکن است در هر محلی که رشد موها وجود داشته باشد، از جمله ریش و مژه نیز این بیماری رخ دهد.
ریزش مو به صورت ناگهانی رخ می دهد و تنها چند روز یا چند هفته طول می کشد. قبل از ریزش مو ممکن است خارش یا سوزش در ناحیه وجود داشته باشد. با وجود این بیماری فولیکول های مو نابود نمی شوند و اگر التهاب فولیکول های مو از بین بروند، مو می تواند دوباره رشد کند. افرادی که فقط چند تکه از ریزش مو را تجربه می کنند، اغلب بدون هیچ نوع درمان خاصی، خود به خود بهبود می یابند.
حدود ۳۰ درصد افراد مبتلا به آلوپسی آره آتا شاهد وضعیتی هستند که در آن ریزش مو گسترده تر می شود و یک دوره مداوم از ریزش مو و رشد دوباره آن را تجربه می کنند.
حدود نیمی از بیماران، بیماریشان در طی یک سال بهبود می یابد. اما بسیاری از آنها بیش از یک دوره از این بیماری را تجربه خواهند کرد. حدود ۱۰ درصد از افراد نیز بیماریشان به آلوپسیا توتالیس یا آلوپسی یونیورسالیس پیشرفت می کند.
آلوپسیا آره آتا همچنین می تواند ناخن ها دست و پا را نیز تحت تاثیر قرار دهد و گاهی اوقات این تغییرات اولین نشانه از رشد این بیماری است. چندین تغییر کوچک وجود دارد که می توانند بر روی ناخن ها رخ دهند. این تغییرات عبارتند از:
- ایجاد فرو رفتگی
- ایجاد لکه های سفید و خطوط
- زبر شدن ناخن ها
- از دست رفتن درخشش ناخن ها
- نازک و به دو نیم شدن ناخن ها
علائم بالینی دیگر این بیماری نیز عبارتند از:
- رشد مجدد موهای سفید در مناطق متاثر از ریزش مو
- رشد موها نازک و کوتاه در لبه مناطقی که طاسی وجود دارد.
- شکسته شدن موها قبل از رسیدن به سطح پوست
آزمایش ها لازم برای تشخیص آلوپسی آره آتا
پزشکان معمولا با بررسی علائم، قادر به تشخیص آلوپسی آرئاتا هستند. آنها ممکن است به میزان ریزش مو نگاه کنند و موهای مناطق آسیب دیده را زیر میکروسکوپ بررسی کنند. اگر پس از معاینه بالینی اولیه، پزشک قادر به تشخیص نباشد، می تواند بیوپسی پوست انجام دهد. اگر نیاز باشد که احتمال دیگر بیماری های خود ایمنی رد شود نیز ممکن است آزمایش خون انجام شود.
از آنجا که علائم ان بیماری بسیار متمایز است، تشخیص آن نیز معمولا سریع و ساده انجام می شود.
روش های درمان آلوپسی آره آتا
متأسفانه در حال حاضر هیچ درمانی برای آلوپسی آره اتا وجود ندارد. اگر چه برخی از روش های درمانی ارائه شده توسط پزشکان می توانند به رشد سریع موها کمک کنند.
شایع ترین نوع درمان آلوپسی آره اتا استفاده از کورتیکواستروئیدها است. کورتیکواستروئیدها داروهای ضد التهابی قوی هستند که می توانند سیستم ایمنی بدن را مهار کنند. این داروها را می توان از طریق تزریق موضعی (شایع ترین نوع درمان)، درمان موضعی با پماد، و یا به صورت خوراکی استفاده کرد.
سایر داروهایی که می توانند برای افزایش رشد مو تجویز شوند یا بر روش سیستم ایمنی بدن تاثیر بگذارند عبارتند از:
- ماینوکسیدیل
- آنترالین
- Squaric acid dibuthyl ester یا SADBE
- دینیتروکلروبنزن (DPCP)
اگر چه بعضی از این داروها ممکن است به رشد مجدد مو کمک کنند، اما نمی توانند مانع شکل گیری تکه های طاسی جدید شوند. بعضی افراد به روش های درمان جایگزین مانند طب سوزنی و آروماتراپی مراجعه می کنند، اگرچه شواهد کمی برای تأیید این درمان ها وجود دارد، اما در برخی از افراد موجب بهبودی شده اند.
استفاده از فتوتراپی نیز برای درمان این نوع طاسی توسط بعضی از مطالعات حمایت شده و جایگزین بالقوه ای برای بیمارانی است که نمی توانند یا مایل به استفاده از روش های سیستماتیک یا تهاجمی نیستند.
علاوه بر جنبه زیبایی شناسی، مو به میزان معینی پوست را در برابر عناصر مختلف محافظت می کند. بنابراین افراد مبتلا به آلوپسی آره اتا که از نظر کیفیت حفاظتی مو دچا مشکل هستند، باید نکات زیر را رعایت کنند:
- در صورت قرار گرفتن در معرض آفتاب، از کرم ضد آفتاب استفاده کنند.
- از عینک آفتابی برای محافظت از چشم ها و باقی مانده مژه و ابرو در برابر نور خورشید استفاده کنند.
- از کلاه، کلاه گیس، و روسری برای محافظت از پوست سر در برابر نور خورشید استفاده کنند.
- از پماد در داخل بینی برای حفظ رطوبت غشاء و محافظت در برابر ارگانیسم هایی که به طور معمول توسط سوراخ بینی وارد بدن می شوند مصرف کنند.
آلوپسی آره آتا به طور مستقیم افراد دیگر را بیمار نمی کند و مسری نیست. با این وجود، به لحاظ احساسی سازگاری با آن می تواند دشوار باشد. برای بسیاری از افراد، آلوپسی آره آتا یک بیماری تروماتیک است که درمان آن با توجه به جنبه های عاطفی ریزش مو می تواند کمی دشوار باشد. مشاوره با یک روان درمانگر و همچنین به اشتراک گذاشتن احساسات با دیگران می تواند واکنش های روان شناختی شایع همراه با این وضعیت را کاهش دهد.
برخی از متخصصان آلوپسی آره آتا را با بیماری ویتیلیگو مقایسه می کنند. در این بیماری پوستی خود ایمنی، بدن سلول های تولید کننده ملانین را تحریک می کند و منجر به ایجاد لکه های سفید روی پوست می شود. تحقیقات نشان می دهد که این دو بیماری ممکن است پاتوژن مشابهی را به همراه داشته باشند و سلول های ایمنی و سیتوکین ها بیماری زا و عوامل خطر ژنتیکی در آن ها یکسان باشد.
به همین ترتیب، پیشرفت های جدید در درمان یا پیشگیری از هر دو بیماری ممکن است عواقب دیگری برای بیماری دیگر داشته باشد. در برخی از مستندات آمده است که درمان آلوپسی آره اتا با استفاده از دیفنسیپرن (DCP)، حساسیتی ایجاد می کند که ممکن است منجر به ایجاد ویتیلیگو شود.
تحقیقات اولیه در حیوانات نشان داده است که کورستین که یک بیوفلاونوئید طبیعی موجود در میوه ها و سبزیجات است می تواند بدن را در مقابل رشد آلوپسی آره آتا محافظت کرده و به طور موثری از ریزش مو جلوگیری کند. قبل از این که از کورستین در درمان این بیماری استفاده شود باید مطالعات بالینی انسانی نیز بر روی آن انجام شود.