آمپیم به نام هایی مانند pyothorax یا پلوریت چرکی نیز شناخته می شود. آمپیم بیماری است که در آن چرک در منطقه بین ریه ها و سطح داخلی دیواره قفسه سینه جمع می شود. این منطقه به عنوان فضای پلور شناخته می شود. سلول های ایمنی، سلول های مرده بدن و باکتری ها در این منطقه تجمع می یابند. چرک جمع شده در فضای پلور نمی تواند با سرفه از بدن خارج شود. این چرک باید توسط سوزن یا جراحی تخلیه شود.
آمپیم معمولا پس از پنومونی ایجاد می شود. پنومونی یک نوع عفونت در بافت ریه است. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد علل، علائم، عوارض و روش های تشخیص و درمان آمپیم صحبت خواهیم کرد.
علل ایجاد آمپیم
این بیماری معمولا بعد از این که به بیماری پنومونی مبتلا شدید، ایجاد می شود. انواع باکتری ها ممکن است باعث ایجاد پنومونی شوند. اما دو باکتری شایعی که به ایجاد این بیماری دامن می زنند عبارتند از:
- استرپتوکوک پنومونیه
- استافیلوکوک اورئوس
گاهی اوقات ممکن است بعد از جراحی که بر روی قفسه سینه انجام شده است، شاهد این عارضه باشید. ابزارهای پزشکی نیز می توانند باکتری ها را به حفره پلور انتقال دهند.
بیماری هایی که بدن را در معرض خطر ابتلا به آمپیم قرار می دهند
بزرگترین عامل خطر برای ایجاد آمپیم، ابتلا به پنومونی است. آمپیم اغلب در کودکان و افراد مسن رخ می دهد. با این حال، این بیماری، بیماری شایعی نیست. در یک مطالعه مشخص شد که آمپیم، در کمتر از ۱ درصد کودکان مبتلا به پنومونی رخ می دهد.
داشتن شرایط و بیماری های زیر نیز می تواند شانس آمپیم پس از پنومونی را افزایش دهد:
- برونشکتازی
- بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD)
- آرتریت روماتوئید
- اعتیاد به مشروبات الکلی
- دیابت
- ضعف در سیستم ایمنی
- انجام جراحی یا آسیب دیدن قفسه سینه
- آبسه ریه
علائم این بیماری
آمپیم می تواند ساده یا پیچیده باشد. علائم هر کدام نیز به شرح زیر است:
آمپیم ساده
نوع ساده این عارضه در مراحل اولیه بیماری رخ می دهد. اگر چرک موجود در این ناحیه آزاد شود، آمپیم ساده رخ می دهد. علائم همراه با این بیماری عبارتند از:
- تنگی نفس
- سرفه های خشک
- تب
- تعریق
- درد قفسه سینه در هنگام تنفس (این درد معمولا به صورت درد تیرکشنده توصیف می شود)
- سردرد
- گیجی
- کاهش اشتها
آمپیم پیچیده
نوع پیچیده این بیماری در مرحله بعدی بیماری اتفاق می افتد. در آمپیم پیچیده، التهاب شدیدتر است. بافت اسکار ایجاد شده در آن ممکن است حفره قفسه سینه را به حفره های کوچکتر تقسیم کند. درمان این عارضه معمولا دشوار است.
اگر عفونت همچنان ادامه پیدا کند و بدتر شود، می تواند منجر به تشکیل یک پوست ضخیم بر روی پلور شود. این پوست باعث می شود که از باز شدن ریه جلوگیری شود. برای برداشتن این پوست نیز بیماران به جراحی نیاز دارند.
سایر علائم همراه با آمپیم پیچیده عبارتند از:
- مشکل تنفسی
- کاهش صداهای تنفسی
- کاهش وزن
- درد قفسه سینه
عوارض جانبی همراه با این بیماری
در موارد نادر، نوع پیچیده این عارضه می تواند منجر به عوارض شدیدتر شود. این عوارض شامل سپسیس و اضمحلال ریه که به نام پنوموتوراکس نیز شناخته می شود، می باشد. علائم سپسیس نیز عبارتند از:
- تب شدید
- لرز
- تنفس سریع و پی در پی
- سریع شدن ضربان قلب
- فشار خون پایین
پنوموتوراکس ممکن است موجب درد ناگهانی و شدید قفسه سینه و تنگی نفس شود که در هنگام سرفه یا تنفس بدتر می شود.
این شرایط می توانند کشنده باشند. بنابراین اگر این علائم را دارید، باید با اورژانس تماس بگیرید یا خودتان را به نزدیک ترین مرکز بهداشتی و درمانی برسانید.
روش های تشخیص آمپیم
اگر مبتلا به پنومونی شده اید، اما بیماریتان به درمان پاسخ نمی دهد ممکن است پزشک به آمپیم در شما مشکوک شود. پزشک به سابقه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی برای تشخیص نیاز دارد. او ممکن است از استتوسکوپ برای گوش دادن به صداهای غیر طبیعی در ریه ها استفاده کنند. معمولا از تست های تشخیصی یا یکی از آزمایش ها یا روش های خاص زیر برای تشخیص این عارضه استفاده می کنند:
- اشعه ایکس قفسه سینه و سی تی اسکن نشان می دهد که آیا مایع در فضای پلور وجود دارد یا خیر؟
- سونوگرافی قفسه سینه مقدار مایع و محل دقیق آن را نشان می دهد.
- آزمایش خون می تواند به بررسی تعداد گلبول های سفید خون و پروتئین واکنشی C نگاهی بیاندازد و باکتری هایی را که باعث عفونت شده اند، شناسایی کند. وقتی که عفونت در بدن وجود دارد، تعداد سلول های سفید افزایش پیدا می کنند.
- در طول توراسنتز، یک سوزن از پشت قفسه سینه به داخل فضای پلور وارد می شود تا نمونه ای از مایع را جمع آوری کند. سپس مایع به وسیله میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد تا باکتری ها، پروتئین ها و سلول های دیگر موجود در آن شناسایی شوند.
روش های درمان
درمان این عارضه با هدف از بین بردن چرک و مایع موجود در پلورا و درمان عفونت انجام می شود. آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های زمینه ای مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از نوع خاصی از آنتی بیوتیک ها بستگی به نوع باکتری که باعث عفونت شده است دارد.
روش استفاده شده برای تخلیه چرک نیز بستگی به مرحله آمپیم دارد.
در موارد ساده، با وارد کردن سوزن به فضایی پلور می توان مایع را تخلیه کرد. به این روش توراسنتز از راه پوست گفته می شود.
در مراحل پیشرفته یا آمپیم پیچیده، باید از یک لوله زهکشی برای تخلیه چرک استفاده کرد. این روش معمولا تحت بیهوشی عمومی و در اتاق عمل انجام می شود. انواع مختلفی از جراحی نیز برای این کار وجود دارد:
توراکوستومی: در این روش، پزشک یک لوله پلاستیکی را وارد قفسه سینه کرده و بین دو دنده قرار می دهد. سپس لوله را به دستگاه مکش متصل کرده و مایع را خارج می کند. ممکن است برای کمک به تخلیه مایع، دارو نیز تزریق شود.
عمل جراحی قفسه سینه با کمک ویدئو: در این روش جراح بافت آسیب دیده اطراف ریه را برداشته و سپس یک لوله زهکشی را وارد این ناحیه می کند یا از دارو برای از بین بردن مایع استفاده می کند. برای این کار جراح سه برش کوچک ایجاد کرده و از یک دوربین کوچک به نام توراکوسکوپ استفاده می کند.
دکورتیکاسیون باز: در این جراحی، جراح پوست پلور را بر می دارد.
چشم انداز بیماران مبتلا
چشم انداز بیماران مبتلا به آمپیم با انجام درمان سریع، خوب است. وارد آمدن آسیب دائمی به ریه ها در این بیماری نادر است. شما باید آنتی بیوتیک های تجویز شده خود را تا انتها مصرف کنید و با استفاده از تصویر برداری X-ray قفسه سینه، وضعیت بیماری خود را پیگیری کنید. تنها در این شرایط است که می توانید مطمئن شوید که بیماری کاملا درمان شده است.
با این حال، در افرادی که بیماری های زمینه ای دیگری دارند که سیستم ایمنی آن ها را ضعیف می کند، آمپیم می تواند میزان مرگ و میر را تا ۴۰ درصد افزایش دهد. این بیماری اگر درمان نشود می تواند منجر به عوارض کشنده مانند سپسیس شود.