آنوریسم شاخه آئورت به وجود برآمدگی (اتساع) در دیواره شریان های اصلی که به طور مستقیم از آئورت خارج شده است، می گویند. با این مطلب پیام سلامت همراه ما باشید.
آئورت بزرگترین سرخرگ بدن است. وظیفه سرخرگ آئورت دریافت خون غنی از اکسیژن از قلب و توزیع آن به بدن از طریق شریان های کوچکتر است. این شریان های کوچک تر را شاخه آئورت می گویند. آنوریسم ممکن است در هر شاخه اصلی آئورت رخ دهد. هرچند آنرویسم شاخه آئورت (شاخه های اصلی) بسیار کمتر از آنوریسم آئورت شکمی یا آنوریسم آئورت قفسه سینه، رخ می دهد.
عواملی که احتمال آنوریسم آئورت شاخه ای را بیشتر می کند:
- تصلب شریان
- فشار خون بالا
- سیگار کشیدن
- سن بالا
همچنین گاهی عفونت در بافت های نزدیک شریان می تواند منجر به ایجاد آنوریسم آلوده (آنوریسم قارچی) شود. و بیماری های خود ایمنی نیز می توانند باعث التهاب در عروق مختلف شده؛ که منجر به تضعیف دیواره شریانی و تشکیل آنوریسم (آنوریسم التهابی) می شوند.
برای کسب اطلاعات بیشتر این مطالب را نیز بخوانید:
آنوریسم شریان ساب کلاوین
آنوریسم در شریان ساب کلاوین (واقع در قسمت بالای قفسه سینه زیر ترقوه)، معمولا در افراد با دنده اضافی واقع در منطقه گردن (دنده گردنی) یا سندرم خروجی قفسه سینه رخ دهد.
آنوریسم در شریان های ارگان های شکمی
آنوریسم در سرخرگ هایی که مسئول انتقال خون به سمت دستگاه گوارش (عروق احشایی) هستند؛ نادر است. با این حال، آنوریسم ممکن است در شریانی که خون را به این ارگان ها انتقال می دهد نیز رخ دهد. از جمله:
- طحال (عروق طحال، حدود ۶۰ درصد)
- کبد (شریان کبدی ۲۰ درصد)
- روده (مزانتریک فوقانی شریان ۵٫۵٪)
- کلیه (سرخرگ کلیوی)
آنوریسم طحال در زنان بیشتر از مردان رخ می دهد. و از جمله علت های آن موارد زیر است:
- رشد غیر طبیعی عضلات در دیواره (دیسپلازی fibromuscular) شریان
- فشار خون بالا پورتال (فشار خون بالا در عروق خونی متصل به کبد)
- حاملگی چندقولیی (مانند دوقلو یا سه قلو)
- جراحت نافذ شکم (زخم چاقو) یا ترومای بلانت شکم (مثلا در تصادف با خودرو)
- التهاب لوزالمعده (پانکراتیت) و عفونت
آنوریسم شریان کبدی در مردان بیشتر از زنان رخ می دهد. و از جمله علت های آن موارد زیر است:
- آسیب قبلی در ناحیه شکم
- استفاده از مواد مخدری مانند هروئین
- آسیب به دیواره شریان
- التهاب بافت های اطراف عروق
آنوریسم شریان مزانتریک در میان آنوریسم سرخرگ های که به ارگان های شکمی می روند، نسبتا نادر است. این مشکل ممکن است به علت عفونت، تصلب شرایین، و اختلالات دیگر که باعث تضعیف دیواره شریانی می شود؛ رخ دهد.
آنوریسم شریان کلیوی ممکن است باعث انسداد ناگهانی جریان خون به کلیه ها و نارسایی کلیه شود.
علائم آنوریسم شاخه آئورت
علائم آنوریسم شاخه آئورت بسته به ارگانی که از دریافت خون محروم شده، متفاوت است. اما صرف نظر از محل، آنوریسم آلوده یا التهابی ممکن است موجب درد در نزدیکی عروق و نشانه های عمومی عفونت مانند تب، کاهش وزن، و احساس عمومی بیماری در فرد مبتلا شود. علاوه بر این، پارگی هر نوع آنوریسم می تواند منجر به از دست دادن سریع خون، درد در محل آنوریسم، فشار خون پایین و حتی مرگ شود.
علائم آنوریسم ساب کالوین درد شانه و یا بازو، احساس ضربان دار شدن منطقه، لخته شدن خون یا تورم در رگ های اطراف آن (به علت فشار بر روی وریدها)، حملات گذرای ایسکمیک، سکته مغزی و یا گرفتگی صدا و اختلال در عملکرد اعصاب صدا (با توجه به تحت فشار قرار گرفتن عصب حنجره) است.
آنوریسم شاخه آئورت شکمی هیچ علامتی ایجاد نمی کند؛ مگر اینکه پاره شود. به ندرت، افراد مبتلا به آنوریسم طحال دچار علائمی مثل درد شکم، تهوع و استفراغ می شوند. افراد مبتلا به آنوریسم شریان کبدی هم درد شکم یا زردی پوست (یرقان) را ابراز می کنند. افراد مبتلا به آنوریسم مزانتریک فوقانی هم درد شکمی و اسهال خونی (کولیت ایسکمیک) را نشان می دهند. در نهایت افراد مبتلا به آنوریسم شریان کلیه دچار فشار خون بالا، درد شکم یا پهلو، یا خون در ادرار می شوند.
تشخیص آنوریسم شاخه آئورت
سونوگرافی یا سی تی اسکن (CT) اصلی ترین روش تصویربردرای برای تشخیص این بیماری است.
معمولا آنوریسم شاخه آئورت از آنجا که ثبل از پاره شدن علائم خاصی ندارد؛ تشخیص داده نمی شود. مگر اینکه بیمار به دلیل دیگری اقدام به تصویربرداری از منطقه کند.
سونوگرافی یا سی تی اسکن معمولا برای شناسایی و یا اعلام آنوریسم شاخه آئورت مورد ساتفاده قرار می گیرد. همچنین آنژیوگرافی همچنین هنگامی استفاده می شود که فرد دارای علائم واضح آنوریسم باشد.
درمان آنوریسم شاخه آئورت
اصلی ترین درمان این بیمار تعمیر عروق آسیب دیده با کمک گرافت استنت اندوواسکولار است.
این روش به معنی درمان جراحی آنوریسم و جایگزینی دیواره عروق با پیوند (گرافت) است. گاهی اوقات این کار بدون انجام جراحی باز انجام می شود. برای این کار یک استنت گرافت عروقی، به وسیله یک سیم نازک از طریق شریان بزرگ در کشاله ران (شریان فمورال) به محل آنوریسم انتقال می یابد. سپس آنها استنت را که یک لوله نازک شبیه یک نی پیش ساخته است داخل آنوریسم قرار می دهند. این کار باعث می شود استنت گرافت، یک کانال پایدار برای جریان خون در محل آسیب دیده ایجاد کند.