آنژیوپلاستی عروق با بالون و استنت

بیماری عروق کرونر (CAD) بیش از ۱۵ میلیون آمریکایی را مبتلا کرده و شایع ترین شکل بیماری قلبی است. CAD اغلب یک بیماری شناخته شده است که به نام تصلب شرایین نام داشته و زمانی که یک ماده مومی شکل داخل رگ های خونی قرار دارند، اتفاق می افتد. پلاک زیادف و شریان مسدود شده، راه را برای جریان خون به قلب باریک و صعب العبور می کند. در ادامه تصویری از یک شریان بیمار که دچار انسداد شده، جریان را کند کرده و ممکن است به آنژین منجر شود را خواهید دید. در این زمان، عروق تنگ یا مسدود شده می تواند به حمله قلبی منجر شود. می توان از برخی از داروها برای از بین بردن درد آنژین که با CAD می آیند، استفاده کرد. اما، به دلیل این که داروها نمی توانند انسداد عروق بسیار تنگ را درمان کنند، به درمان بیشتری برای کاهش خطر ابتلا به حمله قلبی نیاز دارند. یکی از گزینه ها، مداخله کرونری از راه پوست (PCI)، مانند آنژیوپلاستی عروق با بالون و استنت است.

آنژیوپلاستی عروق با بالون و استنت
آنژیوپلاستی عروق با بالون و استنت

آنژیوپلاستی با بالون چیست؟

آنژیوپلاستی قلب با بالون منجر به باز شدن شراین تنگ می شود. این عمل با استفاده از یک لوله دراز و نازک به نام کاتتر که یک بالون کوچک در نوک آن قرار دارد، انجام می شود. بالون در محل انسداد عروق باد شده و پلاک های ایجاد شده را پهن و به دیواره عروق، فشرده سازی می کند. آنژیوپلاستی عروق از راه پوست نیز آنژیوپلاستی عروق کرونر (PTCA) نامیده می شود.

اگر چه این عمل بیشتر در عروق کرونر در قلب انجام می شود اما می توان از آن برای باز کردن رگ های تنگ نقاط دیگر بدن نیز استفاده کرد. به عنوان مثال، پزشکان می توانند آنژیوپلاستی کاروتید را برای باز کردن شریان کاروتید تنگ، که از جمله شریان هایی است که خون مغز را تامین می کند، استفاده کنند. سکته مغزی اغلب زمانی رخ می دهد که شریان های کاروتید مسدود شده و مغز، اکسیژن کافی دریافت نمی کند. آنژیوپلاستی عروق همچنین می تواند در آئورت (سرخرگ اصلی که از قلب می آید)، شریان ایلیاک (در باسن قرار دارد)، شریان فمورال (در ران است)، شریان رکبی (پشت زانو می باشد) و شریان پرونئال (که در ساق پا جای دارد) نیز به کار برده شود.

استنت چیست؟

استنت یک وسیله فنری، کوچک و تور مانند ساخته شده از فلز است. هنگامی که یک استنت در داخل عروق کرونر قرار می گیرد، به عنوان یک داربست عمل می کند، و موجب باز نگه داشتن رگ ها می شود. استنت با باز نگه داشتن رگ ها، کمک می کند تا جریان خون به عضله قلب افزایش یافته و درد ناشی از آنژین صدری کاهش یابد. روش استنت معمولا همراه با آنژیوپلاستی با بالون استفاده می شود. در واقع، حدود ۸۰ درصد از بیمارانی که آنژیوپلاستی با بالون خواهند شد از استنت نیز استفاده می کنند.

درست مانند آنژیوپلاستی با بالون، پزشکان در حال حاضر نه تنها در قلب، بلکه در سایر بخش های بدن نیز از استنت استفاده می کنند. استنت در شریان کاروتید در گردن، در شریان محیطی در پاها و در آئورت نیز قرار می گیرد.

در جریان آنژیوپلاستی با بالون و یا روش استنت چه می گذرد؟

معمولا به بیماران گفته می شود شب قبل از عمل ار خوردن و نوشیدن پرهیز کنند. اگر شما دیابت دارید باید در مورد مصرف غذاهای خاصی که منجر به کنترل دیابتتان در شب قبل از عمل می شود و یا مصرف انسولین، با پزشک خود مشورت کنید. با دکتر خود در مورد هر دارو حتی مکمل هایی که مصرف می کنید، گفتگو کنید. این امر به ویژه اگر در حال مصرف داروهای رقیق کننده خون یا داروهای ضد پلاکت هستید، مهم است. به احتمال زیاد آزمایش خون، نوار قلب و رادیوگرافی قفسه سینه قبل از عمل گرفته خواهد شد.

هنگامی که شما در اتاق عمل هستید، مانیتور قلبی و ماشین آلات فشار خون را بر روی یک میز معاینه در کنار خود خواهید دید. دیسک های فلزی کوچک به نام الکترود، بر روی قفسه سینه قرار داده خواهند شد. این الکترودها به وسیله قلاب به یک دستگاه نوار قلب که در طول پروسه بر ریتم قلب نظارت دارد، متصل هستند. سپس یک آرامبخش خفیف از طریق بازو به شما تزریق خواهد شد.

معمولا یک داروی بی حس کننده در اطراف جایی که کاتتر قرار داده خواهد شد تزریق کرده و سپس یک برش کوچک در پوست ایجاد می شود. هنگامی که پزشکان کاتتر را در شریان قرار می دهند یک سوزن خاص استفاده می شود که به آن نفوذ کند. پزشکان معمولا کاتتر را به داخل سرخرگ پا، بازو و یا مچ دست وارد می کنند. بسیاری از پزشکان از عروق در پا استفاده می کنند. اما در حال حاضر، دسترسی به شریان رادیال (از طریق مچ دست) کم کم در حال تبدیل شدن به شیوه رایج این نوع عمل است. شما درد را در طول این بخش از عمل احساس نمی کنید.

پزشکان به آرامی از طریق شریان، کاتتر را به عروق  قلب می رسانند. آنها با استفاده از یک نمایشگر ویدئویی پروسه را تماشا می کنند. هنگامی که کاتتر به شریان مسدود می رسد، یک رنگ بی ضرر تزریق می شود و دکتر یک عکس از عروق کرونر (به نام آنژیوگرام کرونری) می گیرد. آنژیوگرام کمک می کند تا در مراجعات بعدی به پزشک، اندازه و محل انسداد بررسی شود.

هنگامی که پزشکان از محل دقیق انسداد اطلاع پیدا می کنند، یک سیم راهنما را از طریق همان شریان در ساق پا وارد کرده و به محل انسداد می رسانند. سپس، کاتتر نوک بالون را خارج تر از سیم راهنما قرار می دهد و هنگامی که این کاتتر به انسداد می رسد، بادکنک متورم می شود. بالن گسترش یافته پلاک ها را پرس کرده و به دیواره عروق فشرده می کند. سپس بالون تخلیه می شود. ممکن است باد کردن بالن چند بار انجام شود.

اگر قرار باشد پزشک از استنت استفاده کند قبل از قرار دادن بالون، استنت در نوک کاتتر قرار داده می شود. هنگامی که کاتتر به محل انسداد رسیده و بالن باد می شود، استنت باز می شود. هنگامی که بالون تخلیه شده است استنت همچنان باز خواهد ماند.

آنژیوپلاستی عروق با بالون و استنت
آنژیوپلاستی عروق با بالون و استنت

به منطقه ای که کاتتر از آن وارد شده، برای جلوگیری از هر گونه خونریزی، فشار ثابتی وارد می شود و سپس پانسمان می شود. آنژیوپلاستی عروق با بالون و استنت معمولا در حدود ۱٫۵ تا ۲٫۵ ساعت طول خواهد کشید و بیشتر بیماران باید شب را در بیمارستان سپری کنند. ممکن است به دلیل تزریق داروی آرام بخش کمی احساس خواب آلودگی داشته باشید که کاملا طبیعی است. ضربان قلب و فشار خون شما نیز در طول شبی که بستری هستید به طور پیوسته اندازه گیری می شود.

پس از عمل آنژیوپلاستی عروق با بالون و استنت چه اتفاقی می افتد؟

پس از ترک بیمارستان، شما باید مقدار زیادی مایعات بنوشند و از رانندگی، حمام کردن و سیگار کشیدن برای ۱ یا ۲ روز پس از عمل اجتناب کنید. شما همچنین باید از ایستادن و یا راه رفتن برای مدت طولانی به مدت حداقل ۲ روز پس از عمل خودداری کنید. اگر استنت (فنر) نیز در بدن کار گذاشته شود، باید ورزش شدید را به مدت ۳۰ روز، ترک کنید.

اگر آنژیوپلاستی شما بدون قرار دادن استنت انجام شده است باید تا آخر عمر آسپرین مصرف کنید. اما اگر در طول آنژیوپلاستی عروق با بالون، استنت قرار داده شده، نیاز به یک داروی رقیق کننده خون یا درمان ضد پلاکت برای یک سال یا بیشتر دارید. پزشکتان چگونگی و زمانی استفاده از این داروها را به شما خواهد گفت.

حدود ۳۵٪ تا ۴۰٪ از بیمارانی که آنژیوپلاستی با بالون انجام می دهند در معرض خطر انسداد دوباره عروق قرار دارند. این عارضه به نام تنگی مجدد شناخته می شود. تنگی مجدد معمولا در عرض ۶ ماه بعد از آنژیوپلاستی با بالون اتفاق می افتد. تنگی مجدد معمولا در حدود ۲۰٪ از بیماران مبتلا، که به استنت مجهز هستند، رخ می دهد. اگر تنگی مجدد رخ دهد، ممکن است به یک آنژیوپلاستی با بالون و یا روش استنت گذاری ( فنر گذاری) دیگر نیاز داشته باشند.

آیا می توان از تنگی مجدد عروق پس از آنژویوپلاستی جلوگیری کرد؟

پزشکان همواره در تلاش هستند که روش هایی را بیابند تا از گرفتگی مجدد عروق پس از روش آنژیوپلاستی یا استنت، جلوگیری کنند. به همین دلیل در سال های اخیر، پزشکان نوع جدیدی از استنت را در عمل های جراحی استفاده کرده اند. برخی از این فنرها با کمک داروها از بسته شدن مجدد رگ های جلوگیری می کنند. این نوع از استنت ها خود را به آرامی به بافت های اطراف منتشر می کند و سرعت رشد گرفتگی را کاهش داده و یا باعث توقف تنگی مجدد می شود.

محققان همچنین استنت کوچکتر و استنت های سفارشی طراحی شده را مورد استفاده قرار داده اند، که برای عروق کوچکتر مناسب هستند. آنها همچنین استنت های طراحی کرده اند که برای رگ هایی که انشعابات زیادی دارند مناسب است. استفاده از فنر های قدیمی بیماران را ملزم به استفاده از داروهای رقیق کننده خون، برای جلوگیری از لخته شدن خون در اطراف استنت می کرد. اخیرا، محققان شروع به استفاده از استنت های غیر فلزی کرده اند که به مرور زمان در عروق حل می شود. این استنت در باز کردن عروق، همان نتایج استنت های فلزی را دارند، اما به دلیل باقی نماندن آن ها در شریان ها، کاهش خطر ابتلا به تنگی مجدد را به همراه دارند.