اختلال در تشخیص بو به معنی ناتوانی در درک بو است. این اختلال ممکن است به ناتوانی کامل یا نسبی در بوییدن منجر شود. اختلال در تشخیص بو می تواند از عوامل مختلفی ناشی شود. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد علل، تشخیص، درمان و پیشگیری از اختلال در تشخیص بو صحبت خواهیم کرد.
اختلال در تشخیص بو می تواند به دلیل مشکلاتی در بینی، مغز یا سیستم عصبی رخ دهد. اگر به طور ناگهانی دچار اختلال در تشخیص بو شدید حتما به پزشک مراجعه کنید. زیرا گاهی این اختلال نشانه ای از مشکلات جدی در بدن است.
علل بالقوه ایجاد اختلال در تشخیص بو
اختلال در بوییدن می تواند موقت یا دائم باشد. از دست دادن موقت حس بویایی معمولا در زمان ابتلا به آلرژی یا عفونت های باکتریایی یا ویروسی مانند موارد زیر رخ می دهد:
- آلرژی بینی
- آنفلوانزا
- سرماخوردگی
- تب یونجه
با افزایش سن، اختلال در حس بویایی طبیعی است. اختلال بویایی که به دلیل سن رخ می دهد، معمولا به جای ناتوانی کامل، احساس تحریف شده ای از بو ایجاد می کند.
دلایل دیگری که می توانند منجر به اختلال در بویایی شوند عبارتند از:
- زوال عقل (کاهش حافظه)
- اختلالات عصبی مانند بیماری آلزایمر
- تومور در مغز
- سوء تغذیه
- تومورهای بینی یا جراحی بینی
- جراحت وارده به سر
- سینوزیت (عفونت سینوس)
- استفاده از پرتو درمانی
- عفونت های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی
- اختلالات هورمونی
- استفاده بیش از حد از ضد احتقان ها
داروهای تجویزی خاص، مثل آنتی بیوتیک ها و داروهای فشار خون بالا نیز می توانند احساس بدن را از طعم و بو تغییر دهند.
تشخیص دلایل اختلال در بویایی
اگر اختلال در بویایی دارید، به جای استفاده خودسرانه از دارو ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. برای ایجاد سرنخ مناسب جهت یافتن علت این اختلال باید به سوالات زیر پاسخ دهید:
- آیا این اختلال تنها در مورد بوییدن برخی از غذاهای خاص رخ می دهد یا توانایی شما برای بوییدن همه چیز کم شده است؟
- آیا طعم مواد غذایی را متوجه می شوید؟
- آیا به تازگی از داروی خاصی استفاده کرده اید؟
- علائم دیگری همراه با این اختلال دارید؟
- آیا به تازگی دچار سرماخوردگی یا آنفولانزا شده اید؟
- آیا به تازگی دچار آلرژی شده اید؟
پس از بررسی سابقه پزشکی، پزشک معاینه فیزیکی از بینی شما انجام می دهد و وجود انسداد را در مجاری بینی بررسی می کند. ضمن این که ممکن است از آزمایشات زیر نیز استفاده کند:
- CT اسکن
- MRI
- عکس اشعه ایکس
- اندوسکوپی بینی (در این آزمایش یک لوله نازک که دارای یک دوربین است وارد بینی می شود)
این آزمایشات کمک خواهد کرد که پزشک بررسی دقیق تری بر روی ساختارهای درون بینی داشته باشد. تصویر برداری، پولیپ یا دیگر بافت های غیر طبیعی که مانع بینی شما می شوند را نشان می دهند. وجود تورمو یا بافت غیر طبیعی در مغز نیز ممکن است موجب تغییر احساس بویایی شوند. آزمایشاتی مثل ام آر آی می توانند خیال شما را از این بابت نیز راحت کند.
درمان اختلال در تشخیص بو
اختلالات بویایی ناشی از یک عفونت ویروسی یا باکتریایی اغلب کوتاه مدت هستند. در مورد عفونت های باکتریایی، آنتی بیوتیک ها برای سرعت بخشیدن به روند درمان مناسب می باشند. این داروها برای بازگرداندن احساس بویایی مفید هستند. ضد احتقان ها و آنتی هیستامین ها نیز به تسکین احتقان بینی ناشی از آلرژی کمک می کنند.
گرفتگی بینی با استفاده از دستگاه بخور هوا که منجر به مرطوب کردن محیط می شود قابل درمان است. این دستگاه ها موجب می شوند مخاط ها شل شده و احتقان تسکین یابد.
بیماری های عصبی، تومور، یا سایر اختلالاتی که باعث کاهش احساس بویایی می شوند نیز درمان خاص خود را دارند. در برخی از مواقع نیز اختلال در تشخیص بو دائمی است.
جلوگیری از اختلال در تشخیص بو
هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از اختلال در تشخیص بو وجود ندارد. شما می توانید خطر ابتلا به سرماخوردگی و یا عفونت های باکتریایی را با انجام اقدامات زیر به حداقل برسانید.
- دستان خود را مرتبا در طول روز بشویید.
- پس از دست زدن به نقاط عمومی مانند دستگیره ها دست ها خود را بشویید.
- در صورت امکان، از تماس با افرادی که دچار سرماخوردگی و آنفلوآنزا شده اند اجتناب کنید.
- از عوارض جانبی احتمالی همه داروهایی که استفاده می کنید اطلاع کسب کنید. برخی از داروها می توانند موجب ایجاد این اختلال شوند.