به گفته متخصصان، یک کودک زمانی با اختلال در رشد مواجه می شود که قد و وزنش، متناسب با استانداردهای شناخته شده در رشد نیست. طبق گفته متخصصان وبسایت Kids Health، اختلال در رشد یک بیماری یا اختلال نیست. در عوض، وضعیتی را توصیف می کند که در آن کودک دچار کمبود تغذیه شده و یا کالری کافی را دریافت نمی کند یا قادر به پردازش کافی کالری نیست.
به عنوان مثال اختلال در رشد (FTT) زمانی رخ می دهد که کودک به طور مداوم زیر دامنه استاندارد وزن در مرحله تکاملی خود است. به طور معمول، پزشک می تواند در طول سال های کودکی نارسایی در رشد را تشخیص دهد.
پزشک، وزن ایده آل کودک را با مقایسه وزن، سن و جنسیت او با میانگین کلی کودکان دیگر تعیین می کند. کودکانی که به درستی رشد می کنند معمولا وزنشان کافی است و در محدوده نرمال قرار دارند. از طرفی زمانی که قد کودک، نسبت به میانگین قد کودکان دیگر کمتر است، یعنی نرخ رشد قدی او کم است نیز اختلال در رشد تشخیص داده می شود.
نمودار وزن و قد ایده آل در هر کشوری متفاوت است. می توانید این نمودار را از وبسایت مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) آمریکا نیز دریافت کرده و از آن به عنوان یک مرجع استفاده کنید.
برای آشنایی کامل با عوامل خطر، نشانه ها و روش های درمان اختلال در رشد کودکان، با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه شوید.
عوامل خطر ابتلا به اختلال در رشد چیست؟
بیماری های زمینه ای که ممکن است منجر به ایجاد این اختلال در بدن شوند عبارتند از:
- سندرم داون
- فلج مغزی
- بیماری های قلبی
- عفونت ها
- آلرژی به شیر
- فیبروز کیستیک
- بیماری سلیاک
- رفلکس اسید
کودکان مبتلا به مشکلات جدی پزشکی در طول سال های اولیه زندگی خود می توانند به اختلال در رشد مبتلا شوند. کودکانی که زودتر از موعد خود به دنیا آمده اند و زمان به دنیا آمدن وزن کمی داشته اند نیز ممکن است در فرایند رشد خود دچار مشکل شوند.
سایر عوامل خطر ایجاد کننده اختلال در رشد عبارتند از:
- تغذیه نامناسب
- عادات غذایی نامناسب
- بی توجهی والدین
- قرار گرفتن در معرض سوء استفاده فیزیکی توسط دیگران
- آسیب روانی
- اختلالات روانی مانند افسردگی
- عوامل محیطی، مانند فقر
علائم و نشانه های اختلال رشد چیست؟
به طور کلی، وزن کودک در نمودار رشد استاندارد، کمتر از ۳ درصد تحت تاثیر قرار می گیرد. تغییر در نرخ رشد، به جای تغییر در اعداد خاص، یک شاخص مهم برای تشخیص این اختلال است. به عنوان مثال، اگر فرزند شما به خوبی رشد کرده است، اما در بازه زمانی خاصی رشد او راکد شده است، ممکن است FTT داشته باشند.
کودک ممکن است نرخ رشد ناپایداری داشته باشد. برخی از کودکانی که موفق به رشد نمی شوند نشانه های زیر را از خود نشان می دهند:
- فقدان افزایش وزن
- تاخیر در دستیابی به نقاط عطف رشد مانند راه رفتن، خزیدن و صحبت کردن
- ناتوانی در یادگیری
- عدم بروز احساسات مانند لبخند زدن، خندیدن، یا ایجاد تماس چشمی با دیگران
- رشد حرکتی با تاخیر
- خستگی
- تحریک پذیری
- بلوغ دیررس در نوجوانی
چه زمانی باید به دنبال درمان پزشکی باشیم؟
معاینات منظم می تواند از اختلال در رشد جلوگیری کند. این معاینات باید در دوران بارداری شروع شود و تا بزرگسالی ادامه پیدا کند. پزشک باید به طور مرتب میزان رشد کودک را در نمودارهای رشد قرار دهد تا به موقع تاخیر در رشد تشخیص داده شود.
کودک مبتلا به FTT ممکن است از نظر ظاهری نیز نسبت به سایر همسالان و هم جنسان خود کوچکتر باشند. الگوی رشد آنها ممکن است پایدار نباشد. برای دریافت دقیق ترین تجزیه و تحلیل در مورد رشد فرزندتان، به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
از آنجا که عدم رشد می تواند منجر به مشکلات روحی، عاطفی و فیزیکی دائمی شود، مهم است که کودک تحت معاینات منظم قرار گرفته و از نظر سلامت جسمی بررسی شود.
اختلال در رشد چگونه تشخیص داده می شود؟
آزمایشات زیر می توانند اثرات FTT را بر سلامت و رشد کودک شما ارزیابی کنند. این آزمایشات عبارتند از:
- آزمایش خون
آزمایش ادرار - اشعه ایکس
- استفاده از نمودار رشد استاندارد
اگر شیوه ناسالمی در زندگی دارید، پیشنهاد می کنیم که حتما به متخصص مراجعه کنید و از مشاوره او بهره مند شوید.
گزینه های درمانی که برای اختلال در رشد وجود دارند کدامند؟
گزینه های درمان بستگی به:
- شدت علائم
- سلامت کلی کودک
- ترجیحات والدین یا سرپرستان
- محیط خانوادگی
- علت بیماری
دارد. بعضی از موارد نارسایی در رشد ممکن است هنگامی که دکتر بیماری زمینه ای را درمان کند قابل حل باشد. اگر اختلال در رشد نیاز به مراقبت بیشتری داشته باشد، پزشک اطفال ممکن است مکمل های غذایی یا رژیم غذایی خاصی را تجویز کند.
هنگامی که وقوع اختلال در رشد، ارتباطی با مشکلات خانوادگی دارد، پزشک توصیه می کند که برای حل مشکل با خدمات اجتماعی مشورت کنید. اگر این اختلال به قدری شدید باشد که کودک مبتلا به سوء تغذیه شده باشد، باید کودک تحت نظر پزشک و در بیمارستان درمان شود.
پس از این که رشد کودک به سطح طبیعی رسید، برای حفظ رشد فیزیکی و روحی او و قرار دادن این رشد در مسیر درست، نیاز به پیگیری درمان می باشد. درمانگران فیزیکی، متخصصان گفتار درمانی، درمانگران شغلی، متخصصین تغذیه و دیگر متخصصان ممکن است بتوانند به کودک شما در این زمینه کمک کنند.
چشم انداز بلند مدت کودکان مبتلا به اختلال در رشد چیست؟
اگر فرزند شما درمان این اختلال را به سرعت و پس از تشخیص شروع کند و بتواند به طور طبیعی رشد کند، احتمال وقوع مسائل جدی پزشکی محدود می شود. عدم رشدی که درمان نمی شود می تواند منجر به عوارض درازمدت، از جمله ناتوانی های یادگیری، مشکلات عاطفی و کوتاهی قد شود.
اگر کودک شما به درست غذا نمی خورد، با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید. در این مورد حتما باید آرامش خود را حفظ کنید. اگر والدین در مورد این موضوع اضطراب داشته باشند، این اضطراب به کودک نیز منتقل شده و ممکن است شرایط را بدتر کند. صحبت کردن با پزشک متخصص اطفال یا متخصص تغذیه ترس شما را کاهش داده و فرزند شما را در مسیر صحیح تغذیه و سلامت قرار می دهد.